Hoe veilig is Amerika na 11 september?
Na 11 september kondigden de Verenigde Staten het ene na het andere initiatief aan om de veiligheid te verhogen. Een leger ambtenaren zou de veiligheid op de luchthavens in handen nemen, terwijl Amerikaanse douaniers in kader van het Container Security Initiative naar ‘s werelds grootse havens uitzwermen. Een jaar en een dag later worden de deadlines steeds maar uitgesteld, swingen de budgetten de pan uit en zijn er klachten over willekeurige behandeling en het fors bemoeilijken van economische activiteiten.
“Er is nog veel paniekvoetbal. Maar op vrij korte tijd zijn de VS erin geslaagd hun veiligheidsniveau fors op te krikken,” oordeelt Marc Pissens. Die is gedelegeerd bestuurder van Securis, een dochter van het Zweedse Securitas, een groep waarin Pissens verantwoordelijk voor luchtvaartveiligheid is. De Limburger was een van de weinige niet-Amerikanen die vorig jaar mocht getuigen voor de parlementaire vervoerscommissie in het Amerikaanse congres.
De plannen die hij vorig jaar koesterde om definitief naar de States te verhuizen, zitten voorlopig in de ijskast. “De Amerikanen hebben voorlopig iets van: wij zullen het wel onderling regelen. Dus nu is het onze man in de VS die de spreekbuis vormt tegenover de Amerikaanse regering en de publieke opinie.”
TRENDS. De Transport Security Administration wilde tegen 19 november 67.000 mensen in dienst hebben. Die deadline wordt niet gehaald. De datum waarop alle bagage op luchthavens 100% gescreend moet worden, is al met een jaar uitgesteld. De International Shipping Federation klaagt erover dat sommige Arabische bemanningen in de ene haven vrijelijk de stad in mogen, en in de volgende op het schip moeten blijven, bewaakt door gewapende veiligheidsagenten. Hoe veilig is Amerika nu?
MARC PISSENS (SECURIS). “Het veiligheidsniveau is op korte termijn flink opgetrokken. Niet zozeer omdat er extra ambtenaren komen. Maar op de luchthavens is de beveiliging uit handen genomen van de luchtvaartmaatschappijen en toevertrouwd aan de lokale overheid of de luchthavenuitbater. Daardoor kunnen wij de mensen in de bewakingssector in plaats van vijf dollar nu tien, twaalf dollar betalen. Vóór 11 september zaten we voor onze rekrutering in dezelfde vijver te vissen als pakweg een hamburgertent. Nu zijn onze mensen beter opgeleid.
“Vooral logistiek is er nog veel werk. In Europa zullen eind dit jaar alle luchthavens alle bagage onderzoeken op de aanwezigheid van explosieven, op sommige Amerikaanse luchthavens is er geen plaats om de nodige machines te installeren. Europa heeft er tien jaar over gedaan om zo ver te komen, over de plas wil men dat op amper anderhalf jaar tijd.”
Blijft er met al die ambtenaren nog wel werk voor de privé-bewakingsbedrijven?
PISSENS. “Daarover blijven we fundamenteel van mening verschillen met de regering- Bush. Volgens ons is staatspersoneel geen garantie op kwaliteit, en zijn ze evenmin goedkoper. De ervaring leert dat bijvoorbeeld het ziekteverzuim veel groter is.
“Maar het is niet zo dat wij opeens zonder werk vallen. Op een luchthaven is veiligheid meer dan alleen maar passagiers en bagage controleren. Je moet ook weten wie door welke doorgangen mag, documenten verifiëren. Het leeuwendeel van dat extra werk komt bij ons. En op luchthavens waar geen apparatuur is om bagage te controleren, gebeurt het voorlopig manueel. Dat betekent een geweldige creatie van tijdelijke werkgelegenheid.
“Ten slotte is de Amerikaanse regering niet van zin om voor eeuwig en altijd de luchthavens te beveiligen. Op enkele strategische luchthavens – Washington, JFK, Los Angeles – zullen ze dat blijven doen, op de andere mag de privé-sector binnen drie jaar de taken opnieuw overnemen. Zogezegd tot we er rijp voor zijn. Terwijl we dat altijd al zijn geweest. Als men ons vóór 11 september de middelen had gegeven die nu worden vrijgemaakt, zou het toen ook al veiliger zijn geweest.”
Raken we ooit nog af van heel deze veiligheidsmachine?
PISSENS. “Nee. De aanslagen hebben de Amerikanen geleerd dat er grenzen zijn aan de vrijemarkteconomie, en dat de staat voor een aantal zaken haar verantwoordelijkheid moet opnemen. Voor onze veiligheid moeten we een aantal vrijheden opgeven. De tijd dat je twintig minuten voor je vertrek nog een luchthaven kon binnenstappen, is definitief voorbij. We lopen rond met badges, we worden biometrisch gescand.
“Risico’s zijn inherent aan onze samenleving geworden. De staat is niet meer in staat zijn inwoners en bedrijven volledig te beschermen. Dat kon toen er wijkagenten waren, afgesloten grenzen en grote legers. Nu zit in ieders budget een bedrag voor veiligheid. Je hebt een alarminstallatie thuis, een antidiefstalsysteem in de wagen en antivirussoftware op de computer. Dat is makkelijk 50 à 60 euro per maand. Door 11 september beseffen bedrijven nog meer dat ze zich geen risico’s inzake veiligheid kunnen veroorloven.
“Ik vrees alleen dat de Amerikanen van alles een target gaan maken. Je kan de luchtvaart beveiligen, maar wat komt er dan? In België zagen we op kleinere schaal hetzelfde. Op een bepaald moment waren er veel aanslagen op geldtransporten. Die werden beveiligd, en vervolgens werden de bankkantoren het slachtoffer. Daarna de spaarbanken, toen de postbodes, dan de transporteurs op de stoep. Wanneer je dat proces niet onder controle houdt, riskeer je aan achtervolgingswaanzin te gaan leiden.”
Luc Huysmans
“De tijd dat je twintig minuten voor je vertrek nog een luchthaven kon binnenstappen, is definitief voorbij.”
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier