Hoe Thenergo zichzelf klem reed

De producent van groene stroom Thenergo zag zijn aandeel de voorbije weken crashen. Thenergo zoekt vers geld, en gooit tegelijk te duur betaalde overnames de deur uit. Maar het falen van Thenergo is niet enkel de schuld van de kredietcrisis.

Een vogel voor de kat. Een aandeel dat maar bleef duiken. En de voorbije week misschien een bodem zocht rond 0,6 euro. Is Thenergo, naarstig op zoek naar nieuwe financiers, het slachtoffer van de kredietcrisis? Niet helemaal. Je kunt Thenergo een mooi idee noemen, dat echter verkeerd werd uitgewerkt.

Thenergo heeft wel degelijk potentieel, maar toch moet de nieuwe CEO, Daniel Schurmans, vooral puin ruimen. De onderneming maakt hernieuwbare energie, op basis van biomassa, biogas, aardgas en hout. De onderneming werkt samen met lokale partners voor de opwekking van energie. Eind maart beheerde Thenergo dertig energieprojecten. Die leveren evenveel ‘schone elektriciteit’ als het verbruik van 118.000 gezinnen. Die dertig projecten verminderen de uitstoot van CO2 met 157.000 ton per jaar. Een groot deel van die projecten bevindt zich in de streek van de landbouwserres rond Sint-Katelijne-Waver. Ook het beursgenoteerde verpakkingsbedrijf VPK Packaging werkt samen met Thenergo. En in het oosten van Duitsland beheert Thenergo onder meer de energiecentrale van de gemeente Elsterwerda.

Vijandig in Duitsland

Duitsland is een van de voorbeelden waar het fout liep met Thenergo. Het Duitse filiaal, met de naam tse.AG, staat te koop. De scheeftrekking van Thenergo hangt samen met zijn hoge hypegehalte in het verleden. In juni 2007 trok de onderneming naar de beurs van Parijs, voor 8,45 euro per aandeel. Op dat moment bereikten de voedselprijzen een piek, onder meer door het gebruik voor biobrandstof. Thenergo haalde met die eerste operatie 70 miljoen euro op. Het geld werd gebruikt voor dure overnames. Die in Duitsland bijvoorbeeld. Naast de Oost-Duitse vestigingen, heeft Thenergo ook een activiteit in Noordrijn-Westfalen. De onderneming maakt er energie uit suikerbieten. De overname in Duitsland was vijandig. Het in Frankfurt beursgenoteerde Enro werd gekocht zonder toestemming van de raad van bestuur, noch van het directiecomité, van Enro. Uiteindelijk werd via de rechtbank van Essen (Duitsland) beslist dat Thenergo zijn mensen in de raad van bestuur mocht plaatsen.

Maar vandaag staat tse.AG te koop. De overname kostte 12,3 miljoen euro. De goodwill bedroeg 13,54 miljoen, en die werd volledig afgeboekt (de goodwill is hoger, omdat het belang van 89 procent van Thenergo in tse.AG in de boeken volledig wordt geconsolideerd). Thenergo moet de Duitse dochter verkopen, want het kan de schulden van tse.AG niet aflossen. Een bedrag van vijf miljoen euro kon niet tijdig worden afgelost. Het leidde tot een inbreuk op de schuldconvenanten met de banken, en een extra boete van twee miljoen euro voor die inbreuk.

Dure afvaljongens

Ook in eigen land werd een dure overname gedaan. Ook die gaat nu de deur uit. In september 2007 kocht Thenergo de afvalonderneming Leysen Invest, van de gelijknamige familie uit de Kempen. De overnameprijs bedroeg 54 miljoen euro. Daarvoor werd een goodwill betaald van bijna 46 miljoen euro. Die werd al volledig afgeboekt. Onder meer omdat de afvalbusiness leed onder de recessie. De vraag naar recyclagemateriaal stortte ineen, met dalende prijzen als gevolg. Met de overname van Leysen wilde Thenergo zich verzekeren van aanlevermateriaal voor de energiecentrales. Ruim 70 procent van het afval werd gebruikt als brandstof voor de WKK-centrales.

De hoge overnameprijs van Leysen werd verantwoord omdat de onderneming over een grondige kennis beschikte in het verzamelen van organische biologische afvalstromen met een hoge energetische waarde. De familie Leysen en aanverwante aandeelhouders hielden een mooie som over aan de verkoop. Ze ontvingen 20 miljoen euro cash. De overige 34 miljoen euro werd uitgekeerd in circa 3,7 miljoen nieuwe Thenergo-aandelen. Met een waardering van 9,26 euro per aandeel. Maar de familie Leysen en aanverwante partijen bouwen hun belang in sneltreinvaart af. Het verklaart mee de recente koersdaling. Tussen 11 maart en 1 juni werden ongeveer 1,3 miljoen aandelen verkocht. Het aantal in hun bezit bedraagt nog 1,9 miljoen.

En terwijl Thenergo de familie Leysen als aandeelhouder verliest, gaat ook de afvalonderneming Leysen de deur uit. Richting Van Gansewinkel Groep. Daarmee wil Thenergo zijn schulden aflossen. Want ook voor de overname van Leysen werden schuldconvenanten gebroken. Thenergo leende 10 miljoen euro van de 20 miljoen euro cash, die aan Leysen werden betaald. Van die 10 miljoen moet nog 8,5 miljoen euro worden betaald, aan Dexia en KBC.

Dading met de Boerenbond

Ook de Boerenbond zag brood in Thenergo. In april 2008 investeerde Agri Investment Fund, het investeringfonds van de boerenorganisatie, 10 miljoen euro in Thenergo. De Boerenbond verwerkt in het Antwerpse havengebied varkensmest tot korrels. De mest wordt gedroogd. Dat vergt veel energie. De bestaande aardgasinstallatie zou, samen met Thenergo, worden vervangen door een installatie met groene stroom. Die nieuwe installatie is er tot vandaag niet.

De Boerenbond kreeg voor zijn investering in Thenergo 952.381 nieuwe aandelen. Tegen een waardering van 10,5 euro per aandeel. De voorwaarde voor die waardering was echter, dat in de zomer van 2008 een nieuwe kapitaalverhoging zou volgen. Die werd afgeblazen, door het volatiele beursklimaat. Agri Investment Fund eiste vervolgens één miljoen euro terug van zijn investering. Na een dading viel hen een half miljoen euro in de schoot. Het is een schrale troost voor de Boerenbond. Het belang in Thenergo (tegen 0,6 euro) is nog een goede half miljoen euro waard. Ver verwijderd van de initiële waardering van 10 miljoen euro.

Onthouding van de revisor

Thenergo zoekt nu nieuw geld door de vele afschrijvingen voor de te duur betaalde overnames. Het overgedragen verlies bedroeg eind 2009 ruim 106 miljoen euro. De verkoop van de Duitse dochter en de afvalbusiness moet de schulden verlagen. De revisor heeft echter zo zijn twijfels. Hij gaf een onthoudende verklaring in het jaarverslag. De revisor weet niet of de rekeningen waarheidsgetrouw zijn, gezien de onzekerheden over het voortbestaan van de onderneming.

Toch is niet iedereen de dupe van het Thenergo-verhaal. De consulenten verdienden 11,2 miljoen euro voor het geleverde advies bij de diverse kapitaalverhogingen. De voorzitter van de raad van bestuur, Norbert Van Leuffel, kreeg in 2009 een totale vergoeding van 82.800 euro. In dat jaar leed Thenergo een nettoverlies van ruim 45 miljoen euro. Ook Carl Malbrain, CEO van augustus 2008 tot in het najaar van 2009, kreeg een ruime ontslagvergoeding. Het bedrag wordt niet expliciet vermeld. Maar Malbrain streek, samen met een tweede ontslagen personeelslid, 495.000 euro op. En de onderneming kon zich de voorbije drie jaren ook nog verheugen op ruim 14 miljoen euro subsidies voor warmtekrachtkoppeling.

Door wolfgang riepl

Familie Leysen en aanverwante partijen bouwen hun belang in Thenergo in sneltreinvaart af.

De revisor gaf een onthoudende verklaring, want hij weet niet of de rekeningen waarheidsgetrouw zijn.