Iedereen in de aannemerij had een vermoeden, maar niemand kon het hardmaken. Nu is het officieel: de liftproducenten hebben jaren de verkoop- en onderhoudsmarkt verdeeld en systematisch te hoge prijzen aangerekend. Ze moeten hiervoor aan de Europese Commissie een boete van bijna 1 miljard euro betalen. De gedupeerden krijgen echter geen cent.
Elke mede-eigenaar of beheerder van een appartement of hoog gebouw stelt zich de vraag voor hoeveel euro dit kartel hem bedrogen heeft. En ieder komt tot de vaststelling dat de proceskosten om genoegdoening te verkrijgen niet opwegen tegen de eventuele schadevergoeding.
In de VS zou het collectief van gedupeerde klanten het kartel aanpakken met een “class action”. Een jury zou de liftenproducenten een fikse schadevergoeding toekennen. Dus zou het kartel een dading trachten uit te werken met de tegenpartij.
Minister Freya Van den Bossche (SP.A) wil voor consumenten de mogelijkheid van collectieve schaderegelingen invoeren. Zij staat op het ‘no pasarán’ van patronale organisaties en de klassieke juristen (zie blz. 64). Zij vrezen immers “Amerikaanse toestanden”, waarbij inhalerige advocaten bedrijven chanteren om in een zaak van niets miljoenen euro’s schadevergoeding te onderhandelen. “The king of torts” van John Grisham is harde realiteit. Schadeadvocaten pikken 2 % van het Amerikaanse bnp in. Ze creëren een miljoenenfactuur aan verzekeringspremies. Kortom: dit moet worden vermeden.
En dit kan worden vermeden. In Nederland bestaat al een procedure waarbij een organisatie die de schadelijders vertegenwoordigt, met een tegenpartij een collectieve schaderegeling uitwerkt. Een rechterlijke toetsing garandeert dat beide partijen correct handelen. Partijen die niet akkoord gaan, mogen bij een andere rechtbank een hogere schadevergoeding trachten binnen te halen. Dexia onderging deze procedure en zal alles bijeen bijna een miljard euro neertellen voor misnoegde beleggers in de aandelenleaseproducten. Dexiatopman Stefaan Decraene kan perfect leven met het Nederlandse model, omdat het correct balanceert tussen consumenten- en bedrijfsbelangen.
Ook in België hebben sommige schadezaken enorme proporties door de complexe rechtsprocedures. Als Electrabel veroordeeld zou worden voor de ramp in Gellingen, zullen het bedrijf en haar verzekeraar dit liefst zo snel mogelijk financieel geregeld zien. De partijen die betrokken zijn bij LHSP, zouden er misschien belang bij hebben een dading te sluiten. Zo kunnen ze het financiële dossier definitief regelen. Bovendien hebben ze dan – zonder schuld te bekennen – een zuiver imago als ze voor de correctionele rechter moeten verschijnen.
De Commissie werkt aan een witboek om kartels aan te kunnen pakken met class actions. Als ze de juiste balans vindt, worden bedrijven en consumenten er beter van. Ook de overheid, want die kan een deel van haar werklast privatiseren. Al zal Freya Van den Bossche dat waarschijnlijk anders aan haar kiezers verkopen.
Hans Brockmans
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier