Het zetje van Etienne voor Elio

Het pleidooi van Davignon voor hogere belastingen op rijken rammelt economisch en is politiek wel heel verdacht.

Warren Buffett maakt school. Als belegger/investeerder doet hij dat reeds zeer lang, nu meldt hij zich als wereldwijd trendsetter rond het pleidooi voor hogere belastingen voor de rijken. In België treedt burggraaf Etienne Davignon via een interview in De Standaard naar voren als verdediger van dit ideëengoed. Davignon zou een tijdelijk hogere belasting op mensen als hemzelf best kunnen aanvaarden en voegt er aan toe: “Het is niet zo dat mijn dagelijkse levensstijl zal veranderen door zo’n hogere belasting. Daarom is die aanvaardbaar”. Diverse bedenkingen dringen zich hier.

Ten eerste, de omgeving binnen dewelke Buffett en Davignon hun pleidooi neerzetten, is totaal verschillend. In de VS ligt volgens de geharmoniseerde gegevens van de OESO de belastingsdruk op 30,9% van het BBP, in België op 49,5%. Dit betekent dat de belastingsdruk in België dus 60% hoger ligt dan in de VS. Het verschil in belastingsdruk valt nog veel groter uit als je de situatie van de hogere inkomens en zeker van de echt rijken in ogenschouw neemt. Het argument voor hogere belastingen op de rijken is dus zowel vanuit algemeen maatschappelijk als puur economisch en budgettair standpunt veel sterker in de VS dan in België.

Ten tweede, ook binnen het Europese gegeven zit België aan de top. Enkel in de vier Skandinavische landen ligt de belastingsdruk hoger dan in België. Voor het geheel van de eurozone komt de belastingsdruk uit op 44,3% van het BBP. Belgische onderdanen torsen dus een belastingsdruk die 12% hoger is dan het gemiddelde van de eurozone. Nog anders uitgedrukt: de gemiddelde Belg betaalt jaarlijks een ruim 1400 euro méér aan belastingen dan de gemiddelde burger uit het geheel van de eurozone.

Voor die zware belastingsdruk krijgt de Belg een pakket overheidsdiensten die absoluut niet in verhouding staan tot die belastingsdruk. Uit elk internationaal vergelijkend onderzoek terzake komt naar voren dat de kwaliteit van het Belgische overheidsapparaat steevast slecht scoort. Vandaar de stelling dat de sanering van de openbare financiën op de allereerste plaats op afslanking, herpositionering en verbeterde werking van het staatsapparaat dient gefixeerd te worden. Davignon wijst ook in die richting maar zeker hij zou moeten weten dat de politieke wereld enkel zijn opening naar belastingsverhogingen zal meenemen in het discours. Daarom heeft de uitspraak van Etienne Davignon ook politiek een zwaar gewicht. Hij verleent alzo immers, al dan niet intentioneel, steun aan de globale teneur van hogere belastingen waarvan de nota di Rupo nokvol staat. Er kan in deze context uiteraard niet zomaar voorbijgegaan worden aan het feit dat Etienne Davignon een eminent lid is van het Belgische establishment. Men komt moeilijk onder de indruk uit dat Davignon hier een stevig zetje in de rug van formateur de Rupo heeft willen geven.

Ten derde, valt het binnen een maatschappelijk debat omtrent uitwegen uit de crisis waar we inzitten niet te verdedigen dat de sterke schouders méér lasten dragen? Ja, maar wees daar dan ook niet naïef in. Zeker de rijksten onder ons weten perfect hoe ze een hogere belastingsdruk kunnen verzachten. De meeste van de bewegingen leiden er toe dat er minder kapitaal beschikbaar is in het land van de opgedreven belastingsdruk en/of dat de ondernemingsactiviteit de tendens gaat vertonen om zich te verplaatsen in de richting van minder zwaar taxerende gebieden. Het onvermijdelijke gevolg is minder economische groei en dat is nu net wat we absoluut niet kunnen missen. Onze huidige moeilijkheden zijn op een maatschappelijk constructieve manier enkel beheersbaar in een omgeving van structureel stevige economische groei.

De globale belastingsdruk in België verder opdrijven, op welke manier dan ook, is korte termijn-politiek van het onzinnige type. Verschuivingen binnen het belastingspakket kunnen wel zinvol zijn (bv. een BTW-verhoging, waarvan de effecten uit de index gehaald worden, gebruiken om belastingen op arbeid te verminderen).

Ten vierde, de bezorgdheid van Davignon voor de minder begoeden heeft een ongeloofwaardig kantje. De fratsen van de Fortis-kliek waar hij nadrukkelijk bijhoorde, bracht een zware slag toe aan de spaarpotjes van ook heel wat minder begoede Belgen. Zeker voor de ouderen onder die gedupeerden was dat een klap die noodzaakte tot aanpassing van hun levensstijl.

Johan Van Overtveldt