HET RAADSEL

Journalisten moeten goede generalisten zijn. Ze zoeken een mengeling van entrisme en afstandelijkheid, hebben felle meningen en zijn geen gemakkelijke lui. Een prima persman is een ambetant joenk. Fred Chaffart, bestuursvoorzitter van Generale Bank, deelt deze kenmerken met journalisten. Hij is een sleutelfiguur bij de herschikking van de Belgische banken. De 61-jarige Antwerpenaar kan manoeuvreren naar een Grote Belgische Bank (een alliantie met BBL), naar een overeenkomst met het Belgisch-Nederlandse Fortis , naar een overname ( CIC in Frankrijk) of naar een huwelijk met een buitenlander ( Deutsche Bank ?). Vandaag is het een raadsel. Fred Chaffart heeft een voorliefde voor Duitse bedrijven, via Tiense Suikerraffinaderijen (later Südzucker) en CBR (later Heidelberger) kent hij ze. Hij spreekt voortreffelijk Duits.

In de gepredikte formule, stand alone, geloven weinigen. Onlangs kwam dit aan de oppervlakte toen Fred Chaffart bijna publiekelijk een standje kreeg van zijn hoofdaandeelhouder Etienne Davignon van Generale Maatschappij. Fred Chaffart had ietsje te heftig en te openbaar elke danspas met Maurice Lippens van Fortis afgewezen. Dat heeft de diplomaat Davignon niet graag. Maurice Lippens en Fred Chaffart zijn geen vrienden.

Fred Chaffart schatert graag en uitbundig. Op persconferenties heeft hij de lachers op zijn hand. Bij persoonlijke problemen van een kennis of een medewerker vraagt hij gemeend naar het hoe en het waarom en toont hij oprechte belangstelling (wat contrasteert met de stijve haute bourgeois-houding van zijn voorganger, Paul-Emmanuel Janssen). De humor en het medeleven van Fred Chaffart verbergen een doortastende, bijna briesende vergaderstijl. Hij choqueert het financiële establishment met zijn ongezouten woorden. Als voorzitter van de Belgische Vereniging der Banken pinde hij minister van Financiën Philippe Maystadt (PSC) meermaals verbaal vast. Dat deed hij opnieuw tijdens een ontmoeting van de minister met Belgische bankiers op de jongste jaarvergadering van de Wereldbank en het IMF in Hongkong.

In eigen huis steunt de bestuursvoorzitter op zijn secretaris-generaal, Hubert Simonart. Chaffarts mening is dat, als hij te veel details kent, zijn daadkracht afgestompt wordt. Een hoog kaderlid van Kredietbank : “Chaffart heeft het talent om in gehelen te denken. Hij herleidt de ingewikkelde werkelijkheid tot handzame marketingbeginselen. Als hij aanvoelt dat een call center de toekomst is, duwt hij krachtig. Bij ons worden 20 studies besteld die vertellen wat we voorvoelden en dan wordt, soms onnodig laat, gestart.”

Fred Chaffart is trouw aan de aandeelhouders en vertrok met de opdracht om schoon schip te maken. Ter vergelijking, bij de top-3 is Kredietbank het best georganiseerd en BBL een milieu van creatieve anarchie. De bestuursvoorzitter erfde in ’92 een huis dat traditioneel concurrerende clans en baronieën kent. Daaruit volgen gedistribueerde loyauteit en paleisrevoluties. Fred Chaffart wil een goed directiecomité en handige mensen aan de loketten. De tussenschakels voornamelijk de stafdiensten dunt hij uit. Hij liet bijvoorbeeld verstaan : de studiedienst, waarvoor hoeft nu zoiets ?

Een Brusselse oud-minister zei onlangs : Chaffart fait le vide autour de soi. De lijst van topmedewerkers die weg zijn of op een zijspoor geschoven, is geen anekdote. Marc-Yves Blanpain, lid van het directiecomité en intieme vriend van Maurice Lippens, verdween naar de dochter Belgolaise. Jos Clijsters, topmarketeer van G-Bank, belandde bij de Bank van De Post, een sideshow.Eric de Keuleneer van de corporate banking (een groene Ecolo en publicist met pertinente ideeën over corporate governance die de leiders van de hoofdaandeelhouder geen plezier verschaften) zag meer heil in de leiding van het Centraal Bureau voor Hypothecair Krediet (hij trad als G-Bank’er een eerste maal in het perk met Fred Chaffart toen deze gedelegeerd bestuurder was van Tiense Suikerraffinaderij en de bank de onderneming naar de beurs bracht). André Dirckx, de zoon van de vroegere voorzitter, is, zeggen serieuze bronnen, persona non grata. Karel De Boeck, de bestuursvoorzitter van ASLK (onderdeel van Fortis), stapte op bij Generale Bank omdat zijn loopbaan geblokkeerd raakte. Hebben deze verschuivingen gevolgen voor de kracht van het directiecomité van de bank ? In ’95 en ’96 zat Fred Chaffart de Belgische Vereniging der Banken voor. De toenmalige directeur-generaal Michel De Smet, vandaag bestuurder van Argenta en adviseur van voorzitter Karel Van Rompuy deed zijn uiterste best om Fred Chaffart te winnen voor de functie. De BVB had nood aan een sterke en zichtbare voorzitter. De nieuweling bleek nadien geen hoge pet op te hebben van bankiers en brancheverenigingen. De benoeming van Chaffart leidde tot een drama voor Michel De Smet. In ’95 werd hij bedankt door de man die hij gepraamd had om voorzitter te worden. De kwestie sloeg wonden bij vooraanstaande leden van de vereniging.

Op 1 januari ’92 werd Fred Chaffart benoemd tot voorzitter van het directiecomité van Generale Bank. Bij zijn start stond de koers van het aandeel G-Bank op 6000 frank, het balanstotaal bedroeg 3450 miljard frank, de nettowinst 10 miljard frank, de kosten/inkomen-ratio 65,6 %. Vijf jaar later bedragen deze cijfers respectievelijk 12.000 frank, 5544 miljard, 15 miljard en 59,8 %.

Fred Chaffart is geboren in Deurne in 1936 bij zelfstandige ondernemers. Humaniora liep hij aan de toenmalig beste staatsschool van het Antwerpse, het Koninklijk Atheneum van Berchem. Licentiaat in Handelswetenschappen werd Fred Chaffart aan de Rijkshandelshogeschool, Antwerpen. Parallel was hij vertegenwoordiger van pvba Chaffart. Procter & Gamble, de officierenschool van de marketing, was de echte start (’62-’68). Kort zat hij bij Glendinning Associates in Londen. Cegos verwelkomde hem nadien als directeur commercieel beleid, functie die hij ook opnam (’72-’79) bij Ippa. In ’80 begon de tocht in het grote bedrijfsleven. Tien jaar later zit Fred Chaffart in het directiecomité van Generale Maatschappij en is gedelegeerd bestuurder van CBR. De Belgische cementreus glipt hem door de vingers, zoals Tiense, want belandt bij Heidelberger Zement. Generale Bank brengt troost. Fred Chaffart en Gérard Mestrallet, de Parijse vertrouwensman van Suez bij Generale Maatschappij, en vandaag het hoofd van Suez-Lyonnaise, worden een hecht duo.

FRANS CROLS