Het oor wil ook wat

De geluidskwaliteit van de pc’s wordt voortdurend beter. De gebruikers stellen dan ook steeds hogere eisen aan de technologie.

Toen IBM in 1981 zijn eerste pc lanceerde, had de machine op het vlak van het geluid weinig te bieden meer dan een vreemde biep kwam er niet uit. Sindsdien is de audiotechnologie voor pc’s met rasse schreden vooruitgegaan. Veel moderne computers produceren audio die de vergelijking met een cd-speler kan doorstaan. Sommige hebben zelfs surround sound-effecten. Alles laat verhopen dat de pc’s van de toekomst zo’n perfecte geluidskwaliteit zullen hebben dat ze kunnen wedijveren met de meeste stereotoestellen voor particulier gebruik.

Het geluid heeft bij de pc lang op zich laten wachten. Terwijl computers als de Apple Macintosh, de Commodore Amiga en de Atari ST ingebouwde audio hadden, was geluid bij de pc een uitbreiding. Vandaag bevatten de meeste pc’s een geluidskaart : een elektronische insteekkaart die computercode in geluid omzet.

Onder druk van de musici

De grootste impuls voor de ontwikkeling van het geluid op de pc kwam van de musici, die computers wensten waarmee ze muziek konden componeren, publiceren en spelen. Ook de privé-gebruikers waren vragende partij : zij wilden spelletjes met geluid, multimediaprogramma’s, muziek en zelfs films op cd-rom.

De technologie van de geluidskaart is groot geworden in de muziekindustrie. Toen Yamaha in de vroege jaren ’80 zijn gamma DX Synthesizers lanceerde, waren de musici enthousiast. “Op het einde van de jaren ’80 zijn ze op zoek gegaan naar andere synthesizersystemen, terwijl de pc-industrie een goedkope oplossing voor het geluid zocht,” vertelt Jim Corbett van Yamaha UK. Als resultaat leverde Yamaha de meeste chips die in de eerste geluidskaarten werden gebruikt.

Bedrijven als AdLib (Canada) en Creative Technology (Singapore) waren de eerste die geluidskaarten verkochten. Sound Blaster, dat in 1989 door Creative Technology werd gelanceerd, werd de feitelijke standaard voor het pc-geluid. Meer dan 70 % van de pc’s ter wereld maken gebruik van deze technologie.

Serieproductie

De eerste geluidskaarten gaven 8 bits-geluid van matige kwaliteit, maar vandaag produceren de meeste kaarten 16 bits-geluid, qua kwaliteit vergelijkbaar met dat van een cd. Ze kunnen tientallen noten tegelijk spelen en zijn compatibel met het Midi-systeem ( Musical Instrument Digital Interface), een standaard die het mogelijk maakt computers en elektronische instrumenten aan elkaar te koppelen.

In 1991 presenteerden Microsoft, Philips, Tandy en andere firma’s de Pc Multimedia-standaard, die een desktop in staat stelt beelden, video en geluid weer te geven. De meeste particuliere pc’s zijn vandaag multimediamachines. Volgens het studiebureau Inteco waren ongeveer 90 % van alle privé-pc’s die in het eerste trimester van 1997 in Frankrijk, Duitsland en Groot-Brittannië werden gekocht, standaard voorzien van een geluidskaart ; in 1995 was dat slechts ongeveer 60 %.

Veel kenners

zijn ervan overtuigd dat het geluid dat veel pc’s nu leveren een stuk kan worden verbeterd. “De idee dat het geluid bij een pc geen belang heeft, is een mythe,” zegt Sim Wong Hoo, de stichter en president van Creative. “Sommige mensen geven duizenden franken uit voor een nieuwe grafische kaart, maar verwaarlozen het geluid. En toch is het oor meestal gevoeliger dan het oog.”

Surround sound

Eén van de eenvoudigste manieren om het geluid van een pc te verbeteren, is volgens Sim Wong Hoo het vervangen van de meegeleverde luidsprekers. Om de prijzen te drukken, voorzien sommige fabrikanten hun computers immers van luidsprekers van mindere kwaliteit. Bedrijven als Labtec, Yamaha en Altec Lansing maken pc-luidsprekers die een veel beter resultaat geven. IBM stelde onlangs nieuwe Aptiva S-computers voor, waarvan de luidsprekers zijn ontwikkeld in samenwerking met de gerenommeerde luidsprekerproducent Bose. Sommige computers zijn uitgerust met het Dolby Surround System, ontwikkeld door de Amerikaanse Dolby Laboratories, dat met behulp van een reeks extra luidsprekers een surround sound-effect schept. Enkele softwarehuizen ( Europress, Electronic Arts, Ocean, Psygnosis, Sony) brengen spellen met Dolby Surround op de markt.

Er komt ook meer en meer belangstelling voor pc-systemen die met slechts twee luidsprekers een surround-effect nabootsen. Een voorbeeld : Virtual Dolby Surround (Dolby Laboratories), dat met elektronische effecten de hersenen in de waan brengt dat ze meer dan twee geluidskanalen horen. Microsoft heeft voor Windows 95 de DirectSound 3D-audiostandaard ontwikkeld, die door de programmeurs kan worden gebruikt om surround sound-effecten te creëren.

Het Amerikaanse Diamond Multimedia Systems heeft een 3D-geluidskaart op punt gesteld die volgens de fabrikant de prestaties van DirectSound zou verbeteren. De kaart gebruikt technologie van Aureal Semiconductor en is bedoeld voor de echte spelletjesfanaten en voor Internet-surfers die zich omgeven willen voelen door geluid.

Internet

wordt trouwens zelf een bron van geluid. De Amerikaanse firma’s Liquid Audio en RealNetworks (voorheen bekend als Progressive Networks), dat het RealAudio-systeem in de handel brengt, hebben systemen klaar voor de overdracht van geluid met hoge kwaliteit. En de DVD-rom, die veel meer gegevens kan opslaan dan een cd-rom, zal een geluidskwaliteit leveren die beter is dan die van de hedendaagse audio-cd’s.

Audio zonder kaart

Er bestaan nu al geluidssystemen voor de pc die geen geluidskaart nodig hebben. Cyrix, de Amerikaanse fabrikant van chips, heeft MediaGX ontwikkeld, een systeem dat de geluidsverwerking op een chip plaatst die met de centrale processor samenwerkt. De kwaliteit is minder goed dan die van een afzonderlijke geluidskaart, maar zal verbeteren. Yamaha heeft audiosoftware voor de pc op punt gesteld die de Pentium MMX-processors van Intel gebruikt om geluid te produceren.

De pc’s van de toekomst

zullen er heel anders uitzien en vooral een heel ander geluid hebben dan die van vandaag, voorspelt Sim Wong Hoo van Creative. “Computers maken enorm veel lawaai. Vooral de harde schijf en de ventilator zijn luidruchtig. Al dat lawaai tast de kwaliteit van het geluid aan. Misschien komen er ooit pc’s met de processor in één apparaat en de harde schijf in een tweede, dat zich in een andere kamer bevindt.” Hij besluit dat, ondanks alle geboekte vooruitgang, de geluidstechnologie nog in de kinderschoenen staat : “Audio op de pc verkeert nog in het beginstadium. We zijn pas uit de kleuterschool.”

Copyright Financial Times

PC-GEBRUIKERS WILLEN STEEDS BETER GELUID Surround Sound, 3D, DVD-rom. De fabrikanten doen hun best, maar het kan allemaal nog veel beter.