Het land heeft nood aan bakkers en slagers

Heel wat zelfstandige ondernemers zullen in de komende jaren hun bedrijf stopzetten of verkopen. De overheid moet daar meer aandacht aan besteden. Er is nood aan een betere uitstroom voor ondernemers. Zo niet dreigt een resem beroepen en activiteiten in ons land te verdwijnen.

Een hele generatie ondernemers en zelfstandigen die in de jaren na de oorlog geboren zijn, bereikt straks de pensioengerechtigde leeftijd. Velen onder hen hebben goed geboerd, maar niet allemaal. Uit een enquête van Unizo blijkt dat 55 procent van de ondernemers zich zorgen maakt over zijn financiële situatie in geval van pensionering. Aan de vooravond van hun pensioen beseffen de ondernemende babyboomers dat het wettelijk pensioen ruim onvoldoende zal zijn als zij hun levensstijl en -comfort willen behouden.

Ze zijn er altijd van uitgegaan dat ze bij hun pensionering hun zaak, het vastgoed of het handelsfonds te gelde kunnen maken, om op die manier hun inkomen op peil te houden. Maar de overnamemarkt brandt op een laag pitje. In de detailhandel en de horeca is de verkoop van het handelsfonds heel moeilijk geworden. Bovendien zijn goede opvolgers, familiaal of niet, moeilijk te vinden, en blijft de financiering een knelpunt. De banken zijn zeer voorzichtig, en jonge zelfstandigen die zich in de schulden steken om een zaak over te nemen, houden sowieso een hoog risico in.

Vlaanderen staat de komende jaren voor een gigantische uitdaging. Uit de Unizo-enquête blijkt dat een op de vier ondernemers in de komende vijf jaar zijn zaak wil overlaten of verkopen. Dat zijn zo’n 130.000 ondernemers, of meer dan 25.000 per jaar, die op zoek gaan naar een opvolger, overnemer of kandidaat-overnemer.

Daarnaast willen drie op de tien ondernemers er gewoon mee ophouden, de boel sluiten. Onder hen heel wat bakkers, slagers en vishandelaars die geen opvolgers met voldoende vakkennis meer vinden. Deze ambachtelijke beroepen lijken met uitsterven bedreigd. Elke zaak die dicht gaat, elke ondernemer die geen opvolger vindt, betekent minder economische activiteit, minder creatie van werkgelegenheid en minder welvaart.

De overheid besteedt, terecht, heel veel aandacht aan starters en aan groeifinanciering. De cijfers tonen echter aan dat starters die een zaak overnemen een grotere kans op succes maken en gemiddeld meer werkgelegenheid creëren dan nieuw opgerichte bedrijven. Daarom moet de overheid de uitstroom van ondernemers beter regelen en kanaliseren, zodat de instroom en de uitstroom beter op elkaar afgestemd worden.

De Vlaamse beleidsplannen daarover zijn veel te vaag. Bewustmaking, begeleiding en benchmarking – allemaal goed en wel, maar er is nood aan concrete maatregelen die voorkomen dat activiteiten worden stopgezet, die bepaalde ambachtelijke beroepen ondersteunen en promoten, die associaties van jongere en oudere ondernemers aanmoedigen, en die de administratieve lasten van bedrijfsoverdrachten beperken. Er is werk aan de winkel als we onze reputatie van ondernemersland hoog willen houden.

FocusZaak te koop. Maar waar blijven de kopers?, blz. 30

y Door Patrick Claerhout

Elke zaak die dicht gaat, elke ondernemer die geen opvolger vindt, betekent minder economische activiteit, minder creatie van werkgelegenheid en minder welvaart.