Het kind en het badwater

“Zonder akkoord over de ecotaks komt er geen overdracht van fiscale bevoegdheden naar de gewesten,” zei Jef Tavernier, fractieleider van Agalev, eind december 2000 in de Kamer.

De groene econoom heeft gelijk gekregen. Net als acht jaar geleden, toen Jean-Luc Dehaene ( CVP) de ecotaks goedkeurde om zijn Sint-Michielsakkoord erdoor te krijgen, deelde premier Guy Verhofstadt ( VLD) vorige week een snoepje uit aan de ecologisten om hen over de schreef te trekken voor het Lambertmontakkoord. In ruil voor een BTW-verlaging voor dranken, komt er een effectieve heffing op niet-herbruikbare verpakkingen. Melk in plastic flessen of brikkartons wordt vrijgesteld.

Het verenigde bedrijfsleven – met de distributiesector op kop – schreeuwt moord en brand. Deze maatregel zou de consument minstens 3,5 miljard frank kosten, bovenop de inspanningen voor de gescheiden inzameling van glas en PMD (plastic, metaal, drankkartons), die nu 4 miljard frank per jaar bedragen. Bovendien is het productieapparaat van de ondernemingen niet aangepast en beschikt de kleinhandel niet over de nodige logistiek om massaal retoursystemen te beheren. Ook loopt de regering het gevaar een veroordeling van de Europese Commissie aan haar broek te krijgen wegens productdiscriminatie en/of het belemmeren van het vrij verkeer van goederen.

Maar het ergst van al is dat de maatregel het kind met het badwater dreigt weg te gooien. Door drankverpakkingen uit het recyclagecircuit te halen, komt Fost Plus – een vrijwillig initiatief van de privé-sector om huishoudelijk verpakkingsafval in te zamelen en te recycleren – in gevaar. En recyclage is toch nog altijd beter dan verbranden en/of storten.

Want als de consument gewoon blijft vasthouden aan het comfort van de eenmalige verpakking en Fost Plus wordt opgedoekt, stijgt de uiteindelijke afvalberg en blijft alleen nog een thermische verwerking met energierecuperatie als alternatief over. Dan staan we nog verder van huis.

Natuurlijk heeft de industrie ook boter op het hoofd. Ze had maar ondubbelzinnig de doelstellingen van de huidige ecotakswetgeving moeten inlossen. Fost Plus zegt wel de opgelegde recyclagepercentages te halen, maar alleen in de regio’s met de zogenaamde “blauwe zak”. Voorlopig dekt het systeem nog maar 85% van de Belgische gemeenten.

Toch zou de regering beter het huidige regime bewaren. Want zoals Jos Geysels – de sterke man van Agalev – in Trends van 24 juni 2000 al toegaf, heeft de vigerende ecotaks de bevolking sterk bewust gemaakt van het huishoudelijk afvalprobleem. Vandaag recycleert iedereen. Dat had geen enkele andere maatregel ooit kunnen verwezenlijken.

Eric Pompen