Het jaar van de CFO

De macht in de ondernemingen verschuift. De man of vrouw die de cijfers onder controle kan houden, wordt de echte baas.

Bereid u voor op het jaar van de financieel directeur. In 2009 zal de wereld ontdekken hoe slecht de bedrijfsbalansen er écht uitzien en zullen de ondernemingen het moeilijker krijgen om geld te vinden. Voeg daar nog de opwaartse druk op de prijzen en de terugloop van de vraag aan toe en de chief financial officer (CFO) zal moeten bijspringen om de verlies- en winstrekening te stutten.

Er komt een verschuiving van het zwaartepunt in de bestuurskamer en dat zal een invloed hebben op de wijze waarop de onderneming gemanaged worden, op hoe het aanvoelt om voor een bedrijf te werken, op de bedrijfscultuur en zelfs op de taal van de onderneming.

Tijdens het voorbije decennium waaide een matige wind door de bestuurskamers. Emotionele intelligentie en innovatie waren de zaken die van tel waren. Maar die ideeën zijn zo goed als achterhaald. Niemand waagt het nog te spreken over het EQ (emotioneel intelligentiequotiënt). Van nu af is het al TEW (toegevoegde economische waarde) wat de klok slaat.

Naarmate financiële bekwaamheid meer naar waarde geschat wordt, zullen de CFO’s in groteren getale de bovenste verdieping halen. Benoemingscommissies zullen het vertrouwen schenken aan de kerel of de vrouw die de kredietwaardigheid van de onderneming in moeilijke tijden gevrijwaard heeft en het vertrouwen van de markt heeft gewonnen. Ze zullen aan hem de voorkeur geven in plaats van een dure ster-CEO binnen te halen.

De leiderschapsstijl aan de top zal veranderen. Sterke persoonlijkheden zijn al een tijdje uit de mode. In 2009 zal dat meer dan ooit het geval zijn. Maar ook egalitarisme en empowerment zullen op de terugweg zijn. Management by fiat zal ongemerkt terugkeren.

In de bestuurskamers zal de fikse tik van het leiderschap gevoeld worden. ‘Executie’ zal niet langer een managementgril zijn, maar een onderdeel van het dagelijkse bestaan. We zullen veel minder horen over ‘visie’ en des te meer over ‘waarde’.

Vaarwel ‘talent’, gegroet ‘personeel’

De grootste verliezer in die machtsstrijd wordt de human resources directeur. Tijdens de voorbije vijf jaar genoot die de grootste macht die hij ooit had. In de ‘oorlog om talent’ komt een staakt-het-vuren bij gebrek aan fondsen en door de uitputting van de troepen. De moedigsten onder hen zullen een oude waarheid stilletjes bovenhalen: de meeste werknemers zijn niet erg getalenteerd en de meesten hoeven dat ook niet te zijn omdat hun jobs het niet vereisen.

In 2009 zal een meer elitaire verschuiving plaatsvinden: de ondernemingen zullen zich zorgen maken over de prestaties van zij die aan de top van de piramide staan, terwijl alle andere zullen behandeld worden als een basisproduct. ‘Talent’ is een woord dat we in 2009 zullen uitzwaaien en woorden als ‘personeel’ en ‘personeelsbezetting’ zullen een comeback maken. In die nieuwe wereld zal de rol van hr-directeur beperkt worden tot het personeel en meer bepaald de loonlijst.

Ook de marketingdirecteur verliest erbij. Hij kreeg al eens een klap met de afnemende reclameactiviteit en nog eens toen de macht van het internet zijn traditionele instrumenten overbodig maakte. In 2009 zal zijn budget nog verder inkrimpen, net als zijn status. En de verantwoordelijke voor maatschappelijk ondernemen? Die zal een permanent sabbatjaar mogen nemen.

Er zal minder naar het buitenland gereisd worden, wat het werk efficiënter maar ook saaier zal maken. Gedaan ook met de gratis champagne in eerste klasse. In onkostennota’s voor lunches en fitnessclubs zal het mes gezet worden en de kasten met kantoorbenodigdheden zullen karig bevoorraad worden.

Eén aangename bezigheid zal zeker wegvallen: de weekendvergaderingen in luxehotels. Als de managers dan toch de noodzaak aanvoelen om banden te smeden, dan kan dat ook bij een kopje koffie aan de automaat. Er komen ook geen lachworkshops meer, maar in de nieuwe wereld van 2009 zal er dan ook niet veel te lachen vallen.(T)

DE AUTEUR IS COLUMNISTE VAN FINANCIAL TIMES.

Door Lucy Kellaway