De rubberfabriek van Lanxess in Zwijndrecht ligt al drie weken stil, omdat een cao-akkoord werd weggestemd door de arbeiders. “Volkomen onbegrijpelijk”, klinkt het bij de directie.
De zon schijnt op de tent voor de poort van Lanxess Rubber in Zwijndrecht, op nauwelijks enkele kilometers van het Antwerpse stadscentrum. Maar de tent, waar enkele arbeiders een pintje drinken, staat er niet voor het vertier, het is een stakerspost waar een grimmige sfeer heerst. Door een vakbondsactie in de fabriek ligt de productie van synthetisch butylrubber, dat vooral in autobanden wordt gebruikt, al drie weken stil. Erger dan het aanzienlijke financiële verlies is de zware deuk die het imago van het bedrijf door de staking krijgt. Dat imago werd de voorbije jaren moeizaam, maar succesvol opgepoetst in het hoofdkwartier van Lanxess in Keulen. Eddy Walraven, de algemeen directeur van de vestiging in Zwijndrecht, ziet het conflict dan ook met lede ogen aan. “Het is eigenlijk volkomen onbegrijpelijk.”
Walraven moet noodgedwongen een kostenbesparingsprogramma doorvoeren. Dat de vakbonden daar moeilijk over zouden doen, stond in de sterren geschreven. De onderhandelingen over de loon-cao slepen al aan van vorige herfst. Twee keer werd een voorstel door de arbeiders van tafel geveegd. Ook een verzoeningspoging in januari haalde niets uit. De bedienden hebben een bijna gelijk voorstel wel aanvaard. Maar deze keer houdt de 58-jarige Walraven voet bij stuk. “Het is een patstelling”, zegt hij. “Ik begrijp niet dat de mensen nog altijd niet willen inzien dat de wereld serieus is veranderd. We hebben geprobeerd dat uit te leggen, maar het wordt niet aangenomen.”
Om alsnog de forcing te voeren, heeft hij vorige week enkele discutabele regelingen uit oudere cao’s geschrapt. Gedurfd, maar daardoor komt er misschien toch nog een beetje onderhandelingsmarge. Maar zo hebben de vakbonden de ingreep niet begrepen. Ze zien het als een aanslag op hun verworvenheden en nagelen de directie aan de schandpaal.
U bent teleurgesteld.
EDDY WALRAVEN. “We hebben een schitterend voorstel gedaan dat zijn gelijke niet heeft in de chemische industrie. Maar het is nooit genoeg voor de vakbonden. Ze willen altijd meer. En omdat argumenten die met geld te maken hebben niet goed liggen in de publieke opinie, hebben ze er andere zaken bijgesleept, zelfs dingen die tijdens de cao-onderhandeling niet aan bod zijn gekomen. Maar de emmer loopt over. We kunnen niet blijven toegeven.
“We proberen alleen maar de beste butylrubberfabriek ter wereld te worden. Dat is de enige manier om te blijven concurreren met het oosten. We moeten daarvoor niet alleen technisch vooruitgaan, maar ook de organisatiestructuur en de manier van werken verbeteren. En dat loopt moeilijk. Het is altijd wel tegen de zin van iemand.”
Wat is het gevaar van deze staking?
WALRAVEN. “Als ze te lang duurt en we de klanten zonder product zetten, duwen we hen naar de concurrentie. De vraag is of ze dan nog terugkomen. Ze moeten daar ook contracten ondertekenen. Maar het grootste gevaar is dat we het imago krijgen dat we onbetrouwbaar zijn. Dat we op die manier onze geloofwaardigheid verliezen, is een boodschap die we het personeel al meermaals hebben meegegeven.”
Lanxess heeft nog andere butylrubberfabrieken.
WALRAVEN. “Met de concurrentie van de andere butylfabrieken van Lanxess in Singapore en Canada heeft dit allemaal niets te maken. Er is uiteraard wel wat interne competitie, maar we vechten vooral samen tegen de buitenwereld, onze concurrenten.”
Jaagt u de werknemers niet nog meer op stang door enkele vroegere verworvenheden te schrappen?
WALRAVEN. “Dat zou kunnen. Maar we verlagen het loon niet. In het verleden zijn heel wat dingen afgesproken in cao’s die toen misschien wel goed leken. De zaken die we nu wegnemen, noem ik onredelijke excessen. Een voorbeeld? Als iemand 50 procent werkt, krijgt hij pensioenrechten en hospitalisatieplanbijdragen alsof hij 100 procent heeft gewerkt. Wij vinden dat onredelijk. Het is zelfs niet helemaal legaal.”
“In ons cao-voorstel wilden we volledig binnen de wet blijven. We hebben heel wat toegegeven, want er zijn nog altijd heel wat achterpoortjes via bonus- en pensioenplannen. Bovendien staan we betere glijtijden toe, waardoor de mensen bijvoorbeeld op vrijdag vroeger naar huis kunnen. En bij economische werkloosheid passen we het loon bij, zodat ze geen loonverlies hebben. En toch wordt alles zwartgemaakt wat je hen geeft en is het niet goed genoeg.”
“We zijn nog altijd een heel goede betaler. Het is een publiek geheim dat een volcontinu arbeider in de Antwerpse chemie — dus iemand die in een ploegensysteem werkt, waardoor de fabriek 24 uur per dag en zeven dagen per week draait — elke maand zeker met 3000 euro netto naar huis gaat. Wij zitten daar significant boven. En met significant bedoel ik niet 5 procent.”
En vakantiedagen?
WALRAVEN. “Met alle compensatiedagen voor de werkweek van 42 uur zit je toch al snel aan 70 dagen.”
Vreest u voor de toekomst van deze vestiging?
WALRAVEN. “Ik vrees inderdaad voor wat nog gaat komen, als je ziet wat in het oosten gebeurt. We moeten tijdig ingrijpen. Wanneer je merkt dat je in de problemen zit, is het al te laat. Ik ben overtuigd dat we kunnen concurreren tegen de Chinezen, maar we moeten dat wel willen. We moeten dus een aantal zaken veranderen, en anders en flexibeler werken. Onze mensen zullen altijd een goed loon hebben, maar die excessen moeten eruit.”
Welke reputatie hebben jullie in de groep?
WALRAVEN. “Deze fabriek was vroeger een beetje berucht om zijn vakbonden. We hadden een kwalijke reputatie, maar we hebben hard gewerkt om die kwijt te raken. We hebben hier bijvoorbeeld alleen al in 2011 een expansieproject geïnstalleerd, twee pilotfabrieken gebouwd en gezorgd voor een turnaround. Daar hebben we mee gescoord. We hadden het vertrouwen van het management gewonnen. Dat uitte zich ook in de werkgelegenheid. Na onze reorganisatie in 2009 waren we gezakt naar 350 werknemers. Zelfs na het vertrek van een aantal tijdelijke arbeiders in mei zullen we nog altijd rond 400 mensen zitten.”
Doet u nog toegevingen?
WALRAVEN. “We hadden de werknemers gewaarschuwd dat, zodra we productieverlies zouden hebben, het cao-voorstel volledig en onherroepelijk van tafel verdwijnt. Als we beginnen waar we vorige keer geëindigd zijn, raken we er niet uit. Nu goed, uiteindelijk moeten we toch weer rond de tafel gaan zitten. Misschien moeten we de vakbonden daartoe nog eens uitnodigen.”
“Ook in 2007 was er een staking. Dat was de eerste keer dat het management niet heeft toegegeven. Het lijkt alsof de vakbondsmensen terug willen naar de tijd van voor 2007. Ik kan het echt niet anders verklaren.”
BERT LAUWERS
“Het is een publiek geheim dat een volcontinu arbeider in de Antwerpse chemie elke maand zeker met 3000 euro netto naar huis gaat. Wij zitten daar significant boven”
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier