Het interbellum 1945-2010

Het eerste jaartal is duidelijk: het verwijst naar het einde van de Tweede Wereldoorlog. Over het tweede jaartal bestaat twijfel: het staat er als scharnier van de argumentatie. Zoals in de jaren twintig en dertig van de vorige eeuw – het zogenaamde eerste interbellum – zijn er vandaag drie verschijnselen die een wereldbrand voeden.

Rond 1900 was de wereld internationalistisch, in 1939 totalitair en protectionistisch. Welke verschijnselen duiken weer op? Protectionisme, het verlies aan legitimiteit (door de zware, sentimentele kritiek) van internationale instellingen, en vreemdelingenhaat.

Premier Guy Verhofstadt ( VLD) heeft zich opnieuw laten kennen als een opportunist. Op het debat TegenStellingen – over globalisering in Gent – is de man die oproept tot een dialoog met de antiglobalisten overstag gegaan, aldus krantenverslagen. Hij omhelst vandaag publiekelijk hun antiliberale agenda. Die antiliberale agenda staat voor: begeleide globalisering, beperking van de wereldhandel, aanvallen op de ondernemingen in het algemeen en de multinationals in het bijzonder, beknotting van de vrije samenleving, prioriteit voor de waanbeelden van de politiek correct denkende (denk maar aan leuzen zoals ‘weg met de genetisch gewijzigde organismen’, ‘biolandbouw is goed’, ‘groen heeft voorrang op werk en welvaart’, ‘elke niet-gouvernementele organisatie is per definitie edeler en rechtschapener dan politici, burgers en ondernemers’).

We hebben het hier al aangestipt: onder meer de boeren praten vandaag over de handelsmultinationals ( Cargill, Continental, Louis Dreyfus, André, Bunge) alsof het de joden van de jaren dertig in Duitsland zijn. Toeval of niet: sommige van die handelsmultinationals hebben of hadden joodse eigenaars. Het demoniseren van de multinationals is het antisemitisme van de dwazen van vandaag. Anno 2002 is opnieuw het archetype van de handelaar, de woekeraar en de anticommerciële leer van de middeleeuwse kerk aanwezig.

De eis voor begeleide globalisering is steno voor protectionisme. De syndicaten misbruiken akelige en voorbijgaande verschijnselen zoals kinderarbeid om producten van het Zuiden te boycotten. De boeren uiten liefderijke volzinnen over de koffieplanters, katoenkwekers en rijsttelers van het Zuiden, maar beschermen hier in Vlaanderen bijvoorbeeld een kartel van de suikerproducenten en de bietenverbouwers. Op de kap van de zuiderlingen en de consumenten van het Noorden. De Europese boeren sturen aan op inefficiënte rijstbergen, katoen- en koffieheuvels in het Zuiden. De waanzin van het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid is afgezwakt, maar niet voorbij. De Oekraïense, Poolse en Hongaarse boeren zullen nog leren wat hun West-Europese vakbroeders van hen vinden.

Parallel met de roep om protectionisme groeit de hetze tegen de Wereldhandelsorganisatie, het Internationaal Monetair Fonds en de Wereldbank. Guy Verhofstadt pleitte in Gent voor een internationaal toezichtorgaan op de globalisering. Woordenkramerij. Dergelijke organen bestaan, maar ze worden om hun zogenaamde neoliberale agenda niet aanvaard door zijn antiglobalistische vrienden.

De vreemdelingenhaat? De schrik van de westerlingen dat ze op eigen territorium een vijfde colonne van Abou Jahjahs telen, zal de gemoedsrust naar 2010 niet zalven.

Frans Crols [{ssquf}]