Marc Buelens vindt het hemels om af en toe van mening te veranderen. Ook over gevoelige kwesties, zoals de opwarming van de aarde.
In 1906 schreef Upton Sinclair het boek The Jungle, waarin hij de wantoestanden aanklaagde in de slachthuizen van Chicago. Mee door dit boek veranderde de Amerikaanse wetgeving. Het is Upton Sinclair die ooit heeft gezegd: “Het is moeilijk iemand iets te doen begrijpen als hij betaald wordt om het niet te begrijpen.”
Ik word niet betaald door een rechtse of linkse lobby en ik was ervan overtuigd geraakt dat de opwarming van de aarde een van de grootste bedreigingen is voor onze planeet. Wat heb ik dus gedaan? Ik heb informatie opgezocht die het omgekeerde beweert. Want het intellectuele genot om van mening te kunnen veranderen, zonder dat het emotioneel te veel pijn doet, is een van de meest aangename ervaringen die ik ken.
State of Fear. De meest overtuigende ‘tegenstander’ is een romanschrijver. Michael Crichton (je weet wel: Jurassic Park) heeft een superspannende thriller geschreven: State of Fear. Ik heb die roman in één ruk uitgelezen tijdens de zomermaanden, net toen we hier een nooit geziene hittegolf meemaakten. Zelden heb ik zo’n overtuigend boek gelezen. Heel leuk verweven met de verhaallijn wordt wetenschappelijk argument na wetenschappelijk argument aangedragen tegen de pogingen om de opwarming der aarde toe te schrijven aan het broeikaseffect.
Voorbeelden van zo’n argument? In periode x, y en z steeg het CO2-gehalte dramatisch en daalde de temperatuur op aarde. In stad w én in streek v van Groenland daalt op dit ogenblik de temperatuur en groeit de ijsmassa. Voorts denk je ook wel snel dat elke milieuactivist een extremist is, die op een leugen, een manipulatie of een moord meer of minder niet kijkt. En wetenschappers (die uiteraard uit de handen eten van linkse politici) stapelen de blunders op en vergeten bijvoorbeeld dat steden uitbreiden als inktvlekken en dat thermometers die vroeger op de heide stonden, nu midden in een stad staan. Kortom, milieuactivisten vertellen wetenschappelijke fabels, louter omwille van een politieke agenda.
Ik moet zeggen, dat deed deugd. Wat een intellectueel geweld! En netjes ingepakt in superspannende actie. Ik moest mijn bestelling van een monsterachtige terreinwagen niet annuleren, ik mag in de winter de verwarming weer een graadje hoger zetten, en indien ik thuis airco zou hebben, zou ik die zonder gewetensproblemen weer een graadje lager hebben kunnen zetten. En dat laatste was wel nodig, want het was echt broeiend, laten we zeggen broeikasheet.
Net zoals de beurs. Het is pas een tijdje na de lectuur van zo’n overtuigend boek dat de kritische zin weer de bovenhand kan halen. Globale opwarming betekent niet dat in sommige welomschreven periodes en in sommige plaatsen de temperatuur niet kán dalen. Het is zoals de beurs. Zelfs bij een stijging van 100 % op twee jaar tijd, vind je nog wel een maand waarop de beurs slabakte en aandelen die flink daalden.
Linkse organisaties beschikken meestal over minder geld om wetenschappers om te kopen dan multinationals. Waarom kunnen de multinationals dan zo weinig wetenschappers omkopen? Vooreerst natuurlijk omdat multinationals dat bijna nooit doen (net zoals linkse groepen dat ook meestal niet doen). Ten tweede omdat de feiten – helaas voor Crichton – bijna unaniem in de andere richting wijzen. Voor elke stad waar de temperatuur daalt, zijn er twintig waar de temperatuur stijgt. Gemiddeld heet dat dan opwarming.
Ik heb de problematiek af en toe aan hooggeschoolde mensen voorgelegd. Vooral argumenten van geologen hebben heel vaak diepe indruk gemaakt: er was een ijstijd in de middeleeuwen; er was een heel warme periode in de middeleeuwen; duizenden jaren geleden woonden er mensen op de bodem van de Noordzee, zo laag stond het water. Die argumenten zijn dan blijkbaar voldoende om domme mensen (zoals ik bijvoorbeeld) met de ogen open in de alarmerende tendentieuze berichtgeving te laten lopen. Als je dan durft te opperen dat er toch wel wetenschappelijke consensus is, dan krijg je te horen dat er vroeger toch ook wetenschappelijke consensus bestond over aderlatingen/vlees is gezond/nieuwe ijstijden.
Verstandige mensen weten het dus beter dan de wetenschappelijke consensus, want die is ooit in het verleden verkeerd geweest. Dit is een vorm van argumenteren die ons bijzonder verontrust, want het toont aan hoe weinig gezaghebbend wetenschap in onze maatschappij nog wel is. Eén enkel ‘ongewoon’ argument maakt meer indruk dan honderden wetenschappelijke studies. Dan kan je het de Amerikaanse president George Bush moeilijk kwalijk nemen dat hij als enige argument tegen een studie over het dodental in Irak kan zeggen: “Ik heb nog nooit een dergelijk cijfer gezien, dus is het verkeerd”.
Een ongemakkelijke waarheid. En plots, ja plots… heb je Al Gore en zijn schitterende film Een Ongemakkelijke Waarheid. Sober, visueel sterk, intellectualistisch (ja ja, Gore is niet echt veranderd). Als ook u van mening wilt veranderen, of u meent recht van spreken te hebben inzake milieuproblematiek, ga hem zien. Zoals die twintig anderen die samen met ons in de zaal zaten. Voor de overigen is het immers duidelijk: van mening veranderen is te ongemakkelijk. Of je er nu voor betaald wordt of niet.
De auteur is hoofddocent aan de Universiteit Gent en partner van de Vlerick Leuven Gent Management School. Reacties: marc.buelens@trends.be
Marc Buelens
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier