Het hart en het geld

De Belgische visserij kreunt onder de beperkingen die Europa oplegt. Nicole Witgeers en haar Nico-Invest haalt met zes boten verliezen en een negatieve cashflow. Maar dit jaar betert het. Diversificatie naar projectontwikkeling moet vers geld binnenbrengen.

Een 25-tal mandaten heeft de 43-jarige Nicole Witgeers achter haar naam staan. Een vijftal zijn lege vennootschappen, enkele zijn voor rekening van derden. De “holding” er is evenwel geen sprake van consolidering is de nv Nico-Invest, die met ingang van juni ’95 een omzet van 16,5 miljoen frank en 2 miljoen frank winst boekte. Er stonden voor 69,8 miljoen frank financiële vaste activa op de balans. Het eigen vermogen bedraagt 42 miljoen frank. In de hele groep werken 70 tot 80 mensen.

Nicole Witgeers is verwant met het Heistse vissersgeslacht Pauwaert. Schoonvader Constant Pauwaert had vier boten, maar de oliecrisis in de jaren ’70 deed hem naar de sloop grijpen. De drie zoons bouwden in ’83 een nieuwe boot, die werd ondergebracht in de vennootschap Dolfijn. Vader Pauwaert overleed in ’89. Drie jaar eerder richtte Nicole Witgeers die inmiddels was getrouwd met Robert Pauwaert, de tweede van de drie zonen Nico-Invest op. Dat gebeurde samen met twee kennissen, Monique Heyneman en André Saver. Haar zwagers bleven in Dolfijn en stapten niet mee in Nico-Invest.

EUROPA.

De kern van Witgeers’ zaken is de visserij. “De voorbije drie jaar gaat het daarin rotslecht,” zegt ze. De steeds kleinere quota dat zijn de vangstbeperkingen die Europa oplegt aan elk land en de dalende prijzen hebben lelijk huisgehouden in de visserij. “Dit jaar gaat het eindelijk weer beter ; we hebben minder gevist, maar de prijzen waren beter. We zijn met 15 à 20 % vooruitgegaan,” zegt Nicole Witgeers opgelucht. “Maar,” voegt ze er meteen aan toe, “de quota voor dit jaar zijn bijna opgevist. Straks moeten de boten aan wal gaan liggen.”

Europa heeft inmiddels het vierde programma voor de visserijsector (POP IV) voorgesteld. Tussen 1 januari 1997 en 31 december 2002 moet de Europese vissersvloot verder worden afgebouwd (minder boten, kleinere capaciteit), moeten er minder dagen worden gevist en met andere vistechnieken. Gevolg van dat alles : de visvangst moet met 40 % verminderen. Vooral de boten die op bedreigde vissoorten vissen, worden geviseerd. Per jaar wordt wel 18 miljard frank voorzien om de sociaal-economische gevolgen van dit beleid op te vangen. Van de EU-ministers van Landbouw heeft POP IV al heel wat kritiek geoogst. Belgisch minister Pinxten pleitte al voor het behoud van de Belgische vloot. “België heeft POP III correct uitgevoerd,” zegt Pinxten. “De Belgische vloot werd afgebouwd van 210 eenheden in 1993 tot 150 eenheden in 1996. Onze vloot is daarmee op het minimum gekomen.”

Ook de sector zelf zoekt naar antwoorden. De Rederscentrale, de beroepsvereniging van de reders, probeert een groepssysteem zoals in Nederland te ontwikkelen waarbij de toegestane quota worden gegroepeerd en verdeeld onder de leden van de groep. Voor een ander probleem nog veel ernstiger volgens Nicole Witgeers is er nog geen oplossing : het vissersberoep heeft zijn aantrekkingskracht verloren. “Dit jaar studeerden 26 scheepsjongens af, slechts negen daarvan gaan varen,” zegt Witgeers. “En het aantal neemt verder af. Bij de motoristen is er nu al een personeelstekort.”

VISSERIJ.

Nico-Invest bestaat uit drie takken : de visserij, de toelevering aan de visserij en de projectontwikkeling.

De groep telt zes schepen, waarvan twee Eurokotters : de Z470 en de Z79 (de Z staat voor de thuishaven Zeebrugge). Eurokotters zijn polyvalente schepen van 300 pk die zowel op tong, kabeljauw als de niet-gequoteerde garnaal kunnen vissen. Daardoor zijn ze het hele jaar inzetbaar en behouden ze hun rendabiliteit. Van de 150 Belgische vissersboten zijn er een 30-tal Eurokotters.

De twee Eurokotters van Nico-Invest zijn ondergebracht in de bvba’s Rammeloo Gebroeders en Ravelingen (een 50 % joint venture met Arthur Coene). Dan zijn er twee boten van 1020 pk, de Z200 in Carpe Diem en de Z137 in Rederij Veerman. Dan is er nog een boot van 900 pk (Z462) in de Rederij Brandon Star. De zesde boot (Z48) is een 1200 pk, het is de familiale boot in Dolfijn.

Ten slotte zijn er nog twee boten waarin Nico-Invest een minderheidsparticipatie heeft : een grote minderheid in Rederij Nele (een Eurokotter, Z87, samen met André Balbaert) en een kleine in Rederij Sunrise, ook een Eurokotter, Z34). Beide doen het niet goed met in ’94 verlies (respectievelijk 5,2 en 6,7 miljoen frank), negatieve cashflow en voor Sunrise zelfs een aanzienlijk negatief eigen vermogen (15,9 miljoen).

De zes eigen vennootschappen kampen ook met heel wat problemen (zie cijfertabel). Alle zes maakten ze in ’95 verlies (samen 22,4 miljoen frank). Op twee na hebben ze allemaal een negatieve cashflow, en het eigen vermogen is bij sommige alleen nog positief dankzij de toepassing van herwaarderingsmeerwaarden. De samengetelde schulden van 194 miljoen frank vormen ook een sterke hypotheek. Dat is dan wel 50 miljoen frank minder dan in ’94. Het verlies lag in ’94 zelfs dubbel zo hoog.

In die omstandigheden is het dan ook niet verwonderlijk dat het recente plan om een nieuwe Eurokotter te bouwen een investering van 75 miljoen frank niet is doorgegaan. “De rederijen gaan slecht, maar ze vormen geen bedreiging voor de rest van de groep,” verzekert nochtans Nicole Witgeers. “Maar als het zo voortgaat, dan stappen we er misschien wel volledig uit. Eigenlijk kan het alleen nog maar verbeteren, hopelijk…”

Nicole Witgeers duikt ook vaak op in vennootschappen als bestuurder voor rekening van derden (altijd buitenlanders). Tot voor kort mochten buitenlanders (lees Nederlanders) niet direct participeren in Belgische rederijen. Nicole Witgeers trad dan op als strovrouw. 10 % van de Belgische vloot zou in Nederlandse handen zijn. Nu dat verbod is opgeheven, zal die activiteit van Witgeers verminderen. Toch werd onlangs nog Rederij Poolster opgericht door de Nederlanders Lenard de Nooijer en Laurus Padmos en werd Nicole Witgeers als zaakvoerder aangesteld.

De toelevering vormt de tweede tak. Ten eerste is er IJsbreker, een ijsproductiebedrijf dat voor 80 % visserij-afhankelijk is, Nico-Invest participeert voor 33 % ; Gimv en vishandelaar Daniël Pieters ook voor elk 33 %. “We hebben een positieve cashflow, maar niet denderend,” zegt Nicole Witgeers. In ’94 haalde IJsbreker 6,5 miljoen frank omzet en 1,7 miljoen frank verlies. Ten tweede is er Zeebrugge Stores, Fishing Equipment en Marine Stores. Die drie zijn net voor de zomer gefuseerd tot één. Kostenbesparingen moeten het toeleveringsschip drijvende houden. Het drastisch inkrimpen van het aantal boten heeft deze toeleverancier van visserijmateriaal danig parten gespeeld. In ’94 bedroeg de omzet samen 103 miljoen frank.

DIVERSIFICATIE.

Ten slotte is er de diversificatie in de projectontwikkeling. “Dit zorgt vandaag voor de winst en trekt de rest recht,” geeft Nicole Witgeers toe. “Alle projecten, zes in totaal, zijn in Heist gesitueerd. Meestal werken we via een tijdelijke vereniging waarin Nico-Invest samen met een immobiliënpartner participeert.”

Zopas werd een nieuw project opgestart. Via Rederij Het Zeepareltje werd in Heist een oud schoolgebouw gekocht. “Het wordt een project op 100 meter van de zeedijk met 30 appartementen en 80 garages,” zegt Nicole Witgeers. “Binnen twee tot drie jaar moet het klaar zijn. Het gaat om een investering van 100 à 120 miljoen frank.” Het zijn dit soort projecten die Nico-Invest moeten rechthouden. Maar het hart blijft in de visserij.

GUIDO MUELENAER

NICOLE WITGEERS (NICO-INVEST) foto TR44IL-0461 Diversificatie naar de projectontwikkeling houdt de groep recht.