HET GROEIT AAN DE BOMEN

RIZIV ONDERZOEKT TERUGBETALING.

In 1960 begonnen onderzoekers van het Amerikaanse National Cancer Institute (NCI) de kankerbestrijdende werking van 35.000 plantesoorten te evalueren. In 1971 hadden ze prijs : in de schors van de pacific yew een taxusboom die voorkomt in het noordwesten van de VS werd paclitaxel ontdekt. De stof is bruikbaar om het kankerbestrijdende taxol aan te maken. Probleem : om 25 kilo zuivere taxol te produceren, goed voor een behandeling van 12.000 patiënten, dienden 60.000 bomen te sneuvelen. Dat was niet alleen onrendabel, ook de groene jongens zagen het niet zitten.

Vandaar dat het NCI in ’91 begon samen te werken met de farma-gigant Bristol Myers Squibb. Zij vonden taxol in planten van dezelfde familie. Vooral in de naalden van de Europese sierstruik Taxus baccata blijkt de basismolekule van taxol aanwezig te zijn. Uit die stof wordt, in het labo, een semi-syntetisch anti-kankermiddel gepuurd. Taxol is dan ook een merknaam geworden. Konkurrent Rhône-Poulenc commercializeert een taxol-afgeleide : Taxotere.

Taxol wordt vooral ingezet tegen kanker aan de eierstokken, een ziekte die jaarlijks 26.000 vrouwen in Europa treft ; 17.000 onder hen overleven het niet. Bij een behandeling met Taxol blijkt bij 40 % van de vrouwen de kanker aan de eierstokken geheel of gedeeltelijk te verdwijnen. In medisch jargon heet dat “een komplete of bijna komplete respons”. Bij borstkanker ligt de respons op 25 à 30 % en intussen is Taxol ook al suksesvol gebleken bij de bestrijding van onder meer blaas-, hoofd- en longkanker.

Helemaal zonder gevolgen is een taxol-behandeling evenwel niet. Dat komt vooral door de unieke werking van het middel : het belet met een specifieke truuk dat cellen zich vermenigvuldigen. Nét vooraleer een moedercel klaar is om dochtercellen af te splitsen, belet taxol de splitsing. De moedercel kan daar niet tegen en sterft af. Taxol vernietigt de kanker dan ook niet, maar houdt wel uitzaaiing tegen.

Maar, er is een maar : taxol maakt geen onderscheid tussen kanker- en gezonde cellen. Haaruitval en té weinig witte bloedcellen behoren dan ook tot de normale bijwerkingen. Pluspunten heten dan weer dat de patiënten van taxol niet braken of misselijk worden.

Nadeel ? Het prijskaartje. Eén enkele kuur, die drie weken in beslag neemt, kost al vlug 50 tot 90.000 frank. Algemeen wordt ervan uitgegaan dat zes tot tien kuren nodig zijn om de terapie effektief te maken.

Desondanks is het geneesmiddel nu al in bijna 50 landen op de markt. In België is het geregistreerd. Toch wordt de behandeling niet terugbetaald. Nog niet, want het Riziv onderzoekt momenteel het dossier. Eenmaal het advies geformuleerd, ligt de beslissing bij minister van Sociale Zaken Magda de Galan (PS).