HET GEWETEN KNAAGDE

De Emiel Van de Gucht Stichting haalde onlangs de voorpagina’s als promotor van de “Grondwet voor Vlaanderen”, die werd geschreven door vijf juristen. Voor de Waalse kranten was de uitreiking van de Van de Gucht-prijs in het Vlaamse parlement het bewijs van “het separatistische project van Luc Van den Brande“. Maar initiator en voorzitter Emiel Van de Gucht ontkent : “De Stichting stelde dat de grondwet moest passen binnen een federaal kader. Eerlijk gezegd : ikzelf ben al een staatshervormende etappe verder dan het bekroonde werk.” Van de Gucht (75 j.) is afkomstig uit Sint-Katerina-Lombeek en de loot van wat hij zelf “een arme werkmansfamilie” noemt. “M’n ouders hebben hard geknokt om de twee zonen een minimumopleiding te geven. We kregen het Daensisme het streven naar een sociaal Vlaanderen met de paplepel ingegoten”.

Van de Guchts broer werd legerofficier. Hijzelf richtte na een korte periode als ambtenaar en onderwijzer in 1955 het reisagentschap Airtour op. “Mijn vennoot Bob de Meuter en ik werden beschouwd als naïevelingen,” herinnert hij zich. “Wie haalde het toen immers in zijn hoofd om vliegtuigen naar de Balearen te charteren ? Maar het werd een grandioos succes.”

In de loop der jaren was Van de Gucht ook actief in immobiliën, transport en schroothandel. “Werken stond centraal in mijn leven, mijn idealen verschoven naar het achterplan. Maar er bleef iets knagen. Na mijn hartproblemen besloot ik te kappen met mijn jachtige leven. Ik vereffende mijn immobiliënvennootschap Eureco en stapte naar een notaris om een legaat te doen voor een goed doel.”

Die notaris was wijlen Paul Daels, voorzitter van het IJzerbedevaartcomité. Hij vertelde de zakenman dat hij de Vlaamse Beweging ook kon dienen door een Stichting in het leven te roepen. Dat gebeurde in 1985 met een startkapitaal van 5,5 miljoen frank. De pluralistische stichting streeft volgens de statuten “de algemene ontwikkeling van onze Vlaamse Gemeenschap, ook te Brussel, onze hoofdstad” na. Op voordracht van een jury en de raad van de Stichting wordt elke drie jaar een prijs van één miljoen frank uitgereikt voor een wetenschapelijke studie die onderzoekt hoe “een zo ruim mogelijke autonomie voor het Vlaamse volk verwezenlijkt kan worden”. Vandaag zetelen onder meer onder meer professor Robert Senelle en minister van staat Frans Van der Elst in de raad.

In 1986 werd de eerste prijs uitgereikt aan de “Club van Leuven”, een gezelschap van Vlaamse professoren (met als coördinator Paul Van Rompuy) dat “Vlaanderen op een kruispunt” had geschreven. Dat het wetenschappelijk karakter voorop staat, bewees de stichting in 1991, toen de ingediende werken bij gebrek aan wetenschappelijkheid werden afgewezen.

Inmiddels ontving de stichting een tweede schenking, zodat met de opbrengst van het vermogen van 12 miljoen frank in de nabije toekomst ook een prijs voor culturele initiatieven wordt uitgereikt. De raad denkt druk na over de volgende wetenschappelijk studie. Van de Gucht, die momenteel overigens een rusthuis beheert : “We twijfelen nog over het thema : de Vlaamse verankering of Brussel.” Vlaamse academici scherpen inmiddels hun pennen.

EMIEL VAN DE GUCHT Na een zakencarrière eindelijk de tijd gevonden om de Daensistische jeugdidealen in daden om te zetten.