Het geheim van hun succes

Nu de mirakel- recepten van managementgoeroes steeds sceptischer onthaald worden, groeien bedrijfsleiders zelf uit tot sterren. Bijna drie dozijn toppers lieten hun recepten bundelen.

Medewerkers zijn nog nooit zo belangrijk geweest als vandaag, maar werden nog nooit zo massaal ontslagen. Die boutade hoor je wel vaker in een tijd waarin de menselijke bijdrage aan ondernemingen in alle toonhoogten bezongen wordt. Tegelijkertijd reageert de beurs niet zelden euforisch wanneer alweer een concern enkele duizenden banen schrapt. Nochtans gaat het niet om het ultieme cynisme van het vrijemarktmodel, zo toonden William Dauphinais, Colin Price en een equipe van megaconsultant Price Waterhouse al in 1996 aan in The Paradox Principles. In het kersverse Straight from the CEO, alweer een groepswerk onder leiding van deze tenoren, komt dezelfde paradox nog scherper tot uiting.

Deze keer laten de auteurs 33 CEO’s (chief executive officers) aan het woord. De bedrijfsleiders geven hun visie op de belangrijke managementuitdagingen van vandaag en vertellen hoe ze omgaan met motivering, innovatie, creativiteit en revitalisatie van hun organisaties. Deze managers zijn geen groentjes. Ze komen uit veertien landen, vertegenwoordigen een omzet van 230 miljard dollar en stellen meer dan 1,5 miljoen mensen tewerk. In deze imposante parade ontmoeten we onder meer Percy Barnevik (Asea Brown Boveri), Serge Tchuruk (Alcatel Alsthom) en Heinrich von Pierer (Siemens).

CHARISMATISCHE LEIDER.

“In tegenstelling tot hun voorgangers, hebben deze CEO’s niet zitten wachten tot ze door omstandigheden tot actie genoopt werden. Ze hebben zelfs radicale (en soms pijnlijke) veranderingsprogramma’s doorgevoerd en dramatische makeovers in hun bedrijf op het getouw gezet om degelijk voorbereid te zijn op de stormachtige markt,” constateert de voorzitter van het World Economic Forum van Davos, Klaus Schwab, in zijn voorwoord. Hij prijst deze vooruitziendheid, maar blijft niet blind voor de sociaal-economische turbulentie. Prompt plaatst hij de stakeholderethiek versus de verafgoding van de aandelenkoers.

De CEO’s in het boek houden de kerk koel en keurig in het midden. Velen ontpoppen zich als kampioenen in het verzoenen van de tegenstellingen. Aanvankelijk irriteert die benadering. Te veel bedrijfsleiders declameren overigens visies en oplossingen die niet alleen managers, maar zowat elke burger inmiddels bekend in de oren klinken. Precies door de opeenstapeling van de CEO-visies rijpt evenwel gaandeweg de overtuiging dat de definitie van een excellente manager nu net bestaat uit het verzoenen van extreme polen.

De huidige succesvolle topmanager moet de aandacht voor de human resources niet alleen op papier zetten, hij moet ze ook zelf uitdragen. De vorige generatie CEO’s kon zich nog terugtrekken in haar boardrooms en alles achter gesloten deuren bedisselen. De nieuwe CEO’s moeten zich ook laten zien. Hun strategisch vernuft, marketinggenie of organisatorische en financiële kunsten blijven een conditio sine qua non, maar volstaan niet langer. Een hedendaagse manager is ook een charismatische leider. Hij blijft bij zijn visie, maar houdt wel rekening met het intellect van al zijn medewerkers. Dit persoonlijke leiderschap wordt zelfs zo belangrijk, dat het wegvallen van een topmanager een onderneming stuurloos kan maken.

Niet alleen hun personeelsleden, ook de maatschappij eist verantwoording van de managers en ondernemers. “De bedrijfsleiders zijn de mensen bij uitstek die de grote uitdagingen van onze tijd moeten aangaan, vooral nu het morele gezag van de regeringen afneemt,” oordeelt Klaus Schwab. “De bedrijfsleider is een stakeholder in de globalisering en draagt een zware verantwoordelijkheid in zijn bijdrage tot stabiliteit van het wereldwijde systeem.”

GLOKAAL BIER.

In de getuigenissen van de toplui valles zes hoofdthema’s op. Vooraan staat de globalisering. De schaalvergroting neemt ontzettende proporties aan, maar leidt niet tot eenheidsworst. Flemming Lindelov van de Carlsberg Group opteert resoluut voor de glokale aanpak, een neologisme voor ondernemingen die globaal denken, maar lokaal handelen. Ze plukken de voordelen van hun omvang, maar passen zich aan de lokale marktvereisten en cultuuur aan. Dit vergt een slanke hoofdzetel en een complexe (netwerk)structuur. Een brouwerijengroep is dé plaats om zo’n aanpak te illustreren.

Naast de globalisering en de multiculturele aanpak, passeren ook de thema’s radicale verandering, leiderschap, bedrijfscultuur, klantenrelaties en innovatie en creativiteit de revue. Het boek bundelt zo’n indrukwekkend aantal visies, dat het als inventaris van algemene managementrecepten best appetijtelijk lijkt. Wie evenwel levensechte portretten, bredere achtergronden en heuse verrassingen verwacht, blijft in de kou staan.

William Dauphinais & Colin Price (red), Straight from the CEO. Nicholas Brealey Publishing, 318 blz., 1307 fr.

LUC DE DECKER