Het examen van Freya

De 28-jarige Freya Van den Bossche ( SP.A) is een goeie leerlinge. Maandenlang hield deze jonge federale politica zich als minister van Leefmilieu ver van alle politieke feestjes, blokte als een modelstudent op het Kyoto-verdrag en slaagde in haar eerste grote examen: het federale Klimaatplan. Zelfs in werkgeverskringen kreeg ze daarvoor een (weliswaar klein) pluimpje toegeworpen (zie blz. 58).

“In het begin vocht ze nog tegen het grootkapitalisme,” getuigt een patron tegenover Trends. “Bij de uitreiking van de prijs voor het milieuvriendelijkste bedrijf bleek ze het Kyoto-dossier nog niet zo goed te kennen. Maar op de jongste vergadering van de Federale Raad voor Duurzame Ontwikkeling ( FRDO) beantwoordde ze zonder problemen alle kritische vragen.”

Een gewaarschuwd examenprof is er echter twee waard. Mooi ogende studentes die zichzelf goed weten te presenteren, krijgen doorgaans meer punten. Politiek gezien heeft het Klimaatplan de verdienste dat het de communautaire klippen weet te omzeilen. Hiervoor werd echter een prijs betaald. Niet Wallonië toonde zich bereid om in te gaan op de Vlaamse eis tot meer solidariteit. Het was de federale overheid, met Freya op kop, die in de bres sprong.

Concreet mag Vlaanderen tegen 2008-2012 nog slechts 83,4 miljoen ton CO2 uitstoten. Dat is 5,2 % minder dan in 1990, maar wel 9,4 % minder dan de uitstoot in 2001. De verklaring hiervoor is simpel: Vlaanderen heeft een jonge industrie, die al in een vroeger stadium geïnvesteerd heeft in milieuvriendelijke installaties en intussen fors is gegroeid.

Wat Freya ook mag beweren, het risico dat het Kyoto-keurslijf de economische groei afremt, is groter in Vlaanderen dan in Wallonië. Want bij onze zuiderburen ligt de lat voor CO2-uitstoot op 50,2 miljoen ton: dat is 7,5 % minder dan in 1990 en 4,7 % minder dan in 2001. Met een oude, meer vervuilende en stilaan uitdovende industrie is die klus nu eenmaal makkelijker geklaard.

Dit blad heeft altijd een uitgesproken mening gehad over de klimaatoekaze die in 1997 in het Japanse stadje werd afgekondigd: Kyoto è stupido, schreven we eind vorig jaar. Precies omdat het verdrag waarop het plan van Freya is gebaseerd, van verkeerde en onzekere premissen uitgaat. Het examenwerk van de SP.A-politica mag dan wel ingenieus en gesofisticeerd op papier ogen en de verdienste hebben dat het nu de sluipende onzekerheid in het bedrijfsleven enigszins wegneemt, in de praktijk blijft het een plan dat met haken en ogen aan elkaar hangt.

Technici moeten bijvoorbeeld nog steeds nagaan hoe de federale overheid een bijkomende 2,46 miljoen ton CO2 – het verschil tussen wat de gewesten mogen uitstoten en de uiteindelijke Kyoto-doelstelling – kan reduceren. Een van de mogelijkheden is dat de federale regering emissierechten of ‘propere lucht’ aankoopt van landen die een overschot aan emissierechten hebben. Die rechten zouden dan verhandeld worden op een internationale beurs. Mooi concept, dat wel, maar nu al waarschuwen experts dat een zekere schaarste op die markt noodzakelijk is om vraag en aanbod optimaal te laten functioneren. Met andere woorden, lidstaten die hun rechten in de ramsj gooien, zullen noodgedwongen teruggefloten worden.

Er dreigt nog een ander gevaar: een te grote machtspositie van één land dat een overschot aan uitstootrechten heeft. Op de vraag of ze niet bang is dat Europa een reusachtig concurrentieel nadeel krijgt als Rusland of de VS niet ratificeren, antwoordt Freya Van den Bossche: “Ik ben bijna zeker dat Rusland wél zal ratificeren. Rusland zal een quasi-monopolie hebben op schone lucht die kan worden ingekocht. Vergelijk het met de Opec. Zo’n monopolie laat je niet aan je neus voorbijgaan.” Oeps, verkeerd antwoord, zo lijkt het wel. Als minister van Consumentenzaken had ze er onmiddellijk moeten aan toevoegen dat elk monopolie de prijs de hoogte in jaagt. En dat dit uiteindelijk op de rekening terechtkomt van u en mij.

piet depuydt hoofdredacteur

Wat Freya ook mag beweren, het risico dat het Kyoto-keurslijf de economische groei afremt, is groter in Vlaanderen dan in Wallonië.