HET EINDE VAN DE FISCALE PRIVACY

2013 wordt het jaar van het fiscaal pardon. Het is de laatste keer dat de Belgen hun zwart geld naar boven kunnen brengen zonder angst voor vervolging. Zowat alle fiscalisten raden hun klanten aan de boete van 15 tot 35 procent te betalen.

De regering-Di Rupo maakt vanaf 1 januari 2014 definitief een einde aan de mogelijkheid om zwart geld te regulariseren via het zogenaamde Contactpunt van het ministerie van Financiën. Dit jaar krijgen de zwartgeldbezitters een laatste kans om frauduleuze bedragen tegen een eenmalige vergoeding weer in het economische systeem te brengen. Het kabinet van minister van Financiën Steven Vanackere (CD&V) werkt aan de laatste details van die fiscale amnestie, die volgens de regering 488 miljoen euro moet opbrengen. “Het tijdsbestek wordt krap”, vreest Anton van Zantbeek van het in vermogensplanning gespecialiseerde advocatenkantoor Rivus. “Daarom stoom ik mijn cliënten nu al klaar.”

Fiscalisten hadden gehoopt dat de regeling al volledig bekend zou zijn. “Over de tarieven bestaat eensgezindheid”, klinkt het op het kabinet Financiën. “Maar het juridische aspect, zoals de minnelijke schikking met Justitie, moeten we nog concreet uitwerken. We hopen na de paasvakantie klaar te zijn.”

In golven

Als dat lukt, kan de eerste fase starten in juni. Dan kan iedereen die lichte fiscale fraude heeft gepleegd, de inkomsten aangeven aan een contactpunt. De belastingplichtige moet dan de belasting betalen, verhoogd met 15 procent boete.

In de tweede helft van het jaar start de tweede regularisatiegolf voor kapitalen en opbrengsten uit ernstige en georganiseerde fiscale fraude (kasgeldvennootschappen, btw-carroussels). Ook buitenlandse levensverzekeringen kunnen worden gewit. Hier geldt een boete van 20 procent boven op de verschuldigde belasting. Als de fraude verjaard is, kan het zwart geld toch worden geregulariseerd tegen 35 procent. Een strafrechtelijk deel laat toe een minnelijke schikking te sluiten met het parket. De strafvordering vervalt dan. Er is geen fiscale amnestie voor inkomsten uit mensen- en wapenhandel, terrorisme, prostitutie en de georganiseerde misdaad.

“Hoe ernstig moet de fraude dan wel zijn om onder het tarief van 35 procent te vallen?”, vraagt Michel Maus, advocaat bij Everest Law, zich af. “Heel wat mensen met ontdoken sommen zullen niet naar de fiscus en het parket durven te stappen. Om de operatie te laten slagen, zouden ze de mogelijkheid moeten hebben zich anoniem aan te melden, eventueel via hun advocaat.”

Maus vreest ook dat de operatie, ondanks de uitbreiding van de parketten, op een organisatorische ramp uitdraait. De fiscus zal overstelpt worden met aanvragen tot een regularisatie. “Ik denk dat het parket niet in staat is deze operatie te dragen. Aan dit dossier kleeft trouwens ook een communautair aspect. Wie zal de bedragen innen van ontdoken registratierechten? De gewesten zijn bevoegd over het tarief van de registratierechten, de federale overheid over de boetes. Zal de federale staat de gelden binnenhalen waar de gewesten recht op hebben?”

Speeltijd is voorbij

Hoewel de regeling niet goedkoop is, raden de advocaten hun cliënten aan er een beroep op te doen. “Dit wordt de laatste ‘gemakkelijke’ regularisatie”, meent Van Zantbeek. “Na 2013 zal men aan de fiscus moeten uitleggen dat men zwart geld heeft. En dan is er weinig zekerheid over tarieven.”

“Een heffing van 35 procent op ontdoken belastingen is op zich te verdedigen”, stelt Maus. Wel pleit hij voor een verjaringsperiode voor zwart geld. “Wie na 2013 op de spreekwoordelijke schoendoos met zwart geld stoot, zal met de fiscus moeten onderhandelen over de boete. In de praktijk is de rechtszekerheid zoek. Het afgiftekantoor in Antwerpen kan beslissen een boete van 40 procent te heffen, terwijl Brugge 50 procent kan vragen”, legt Maus uit.

Ook Werner Niemegeers, fiscaal advocaat bij Consulta, adviseert in te gaan op de mogelijkheid te regulariseren. “Wie dit jaar geen boete wil betalen, riskeert over enkele jaren maar 15 procent over te houden”, zegt hij. “Je kan bedragen proberen te verstoppen in exotische landen, maar je krijgt ze er niet meer weg. Bij Belgische banken moet je met zwart geld niet meer aankloppen. Niet ingaan op deze definitieve regularisatie zal ertoe leiden dat zuurverdiende spaarcenten feitelijk onbeschikbaar worden. De speeltijd is voorbij. Fiscale paradijzen verliezen trouwens stilaan hun geheime karakter.”

Jacht op belastingparadijzen

De jacht op belastingparadijzen begon in 1998 en werd ingezet door de OESO. De organisatie spoorde België aan bilaterale overeenkomsten te sluiten die de fiscale transparantie bevorderen. Tot dan stond ons land op zijn bankgeheim, net als Zwitserland en Luxemburg. De OESO definieerde criteria om als een belastingparadijs te worden beschouwd, zoals een gebrek aan transparantie en substantiële economische activiteiten.

“Het scharniermoment kwam toen de G20 in 2009 op hun top in Londen een lijst van zwarte en grijze landen publiceerden”, weet Maus. De VS deden er in 2010 nog een schep bovenop met hun Foreign Account Tax Compliance Act (Fatca). Die wet was een reactie op het feit dat Europese financiële instellingen zich beriepen op het bankgeheim als de Amerikaanse belastingdienst IRS uitleg vroeg over de rekeningen van Amerikaanse belastingplichtigen. Vanaf 2014 worden ondernemingen die niet meewerken, voor 30 procent belast op alle inkomsten uit de VS.

Fatca maakt het ook mogelijk dat landen een bilateraal akkoord sluiten met de VS, waarbij ze zich engageren hun financiële instellingen te verplichten informatie te geven over rekeningen en financiële producten van Amerikaanse onderdanen. Die informatie overhandigen ze aan de IRS. In ruil kunnen die landen de VS vragen ook financiële informatie van hun onderdanen door te geven.

De VS onderhandelen met Frankrijk, het VK, Duitsland, Spanje en Italië over bilaterale akkoorden. België heeft een aantal weken geleden een voorstel van zo’n akkoord aan de VS overhandigd. “Het is de bedoeling dit proces zo snel mogelijk af te ronden”, zegt Geneviève Colot, directeur van het advieskantoor PwC. “Het kan verstrekkende gevolgen hebben. Volgens de most favoured nation-clausule, die geldt in de samenwerkingsakkoorden tussen landen, moeten overheden onder bepaalde omstandigheden aan alle staten dezelfde informatie geven. Met andere woorden: alle staten die een akkoord sluiten in het kader van Fatca zullen de financiële informatie over buitenlandse onderdanen in hun rechtsgebied met iedereen moeten delen. Het zal nog wel een tijd duren eer het zover is, maar ooit zal alle informatie over buitenlandse rekeningen vrij toegankelijk zijn voor de fiscale administraties.”

Vermogensregister wordt mogelijk

Ons land heeft nu al 42 bilaterale verdragen ter uitwisseling van financiële informatie afgesloten. Ook Europa verplicht de lidstaten informatie over bankrekeningen uit te wisselen. De Europese Bijstandsrichtlijn, die vanaf 2015 van kracht wordt, moet de overblijvende achterpoortjes sluiten. Europese lidstaten zullen dan informatie kunnen vragen over rekeningen, verzekeringsproducten, onroerend goed, gecreëerde meerwaarden en arbeidsinkomsten van onderdanen in een andere lidstaat. “Dat biedt de mogelijkheid een vermogensregister te creëren op Europees en dus ook op Belgisch niveau”, meldt Maus. En een vermogensregister maakt dan weer een vermogensbelasting reëel. Dan is de afbouw van de fiscale privacy compleet. “Dit lijkt me het moment om niet-legitieme vermogens aan de oppervlakte te brengen. Als de belastingplichtige het zelf niet doet, zal de fiscus het over enkele jaren doen”, concludeert Maus.

Van Zantbeek is het ermee eens: “Nu Zwitserland wegvalt als optie om geld te verstoppen, lonken andere landen. In het verleden zouden de fiscale vluchtelingen met hun geld naar exotische oorden getrokken zijn, zoals Jersey, de Maagdeneilanden, Singapore of Hongkong. Ze moeten zich geen illusies maken. Geld verstoppen kan niet meer.”

Iven De Hoon, CEO van De Hoon & Partners en auteur van ‘Belastingparadijzen:handleiding voor de fiscale wereldreiziger’ nuanceert. “Natuurlijk willen advocaten dat de Belgen hun zwart geld regulariseren, want dat betekent business voor hen. Geloof me: er zijn nog heel wat mogelijkheden om je geld te verstoppen.”

“De internationale rechtsregels maken dat binnen dit en vijf jaar onmogelijk”, benadrukt Van Zantbeek. “Met deze fiscale amnestie kan de Belg zich eindelijk ook strafrechtelijk vrijkopen. Grijp die kans. Het is zwaar betalen of in de cel vliegen. Tegen 2020 staat elke Belg met zwart geld — waar ook ter wereld — met de billen bloot.”

HANS BROCKMANS/THE ECONOMIST

Er is geen fiscale amnestie voor inkomsten uit mensen- en wapenhandel, terrorisme, prostitutie en de georganiseerde misdaad.

“Wie dit jaar geen boete wil betalen, riskeert over enkele jaren maar 15 procent over te houden” Werner Niemegeers