België mag dan wel aan een boete van de Europese Commissie ontsnappen, de begroting 2012 blijft aan alle kanten rammelen. En niet alleen door te optimistische groeivooruitzichten.
België moet van de Europese Commissie extra besparen om het begrotingstekort te doen afklokken op 2,8 procent van het bbp. Volgens minister van Begroting Olivier Chastel (MR) volstaat het om bij de begrotingscontrole in februari een extra inspanning van 850 miljoen euro te leveren. Maar volgens Steven Vandeput, begrotingspecialist van de N-VA, is dat veel te weinig. Hij vindt 2,7 miljard realistischer. Vandeput: “Europa aanvaardt de bevriezing van 1,3 miljard euro uitgaven slechts als een tussenoplossing. Bij de begrotingscontrole moet dat dus vertaald worden in concrete maatregelen. Je kan die uitgaven niet eeuwig bevriezen. Europa zegt ook dat de regering wel rekening heeft gehouden met de positieve tweederonde-effecten zoals jobcreatie, maar niet met de negatieve, zoals het verminderde consumentenvertrouwen en het risico op lagere investeringen door de belastingverhogingen.”
Daarnaast is er de groeivertraging. “Dat is een realiteit. Ook daarvoor zijn maatregelen nodig”, zegt Vandeput. “Als de groei met 0,5 procentpunt daalt, stijgt het tekort met nog eens minstens 1 miljard.” Als daarbovenop ook rekening gehouden wordt met de kritiek van het Rekenhof, dan is een extra inspanning van meer dan 2,7 miljard realistischer, zegt Vandeput. Het Rekenhof stelt in een analyse dat het tevreden is dat de regering de begroting met structurele maatregelen probeert te saneren in plaats van met one shots. Maar volgens het hof overschat ze het financiële resultaat van een aantal nieuwe inkomsten en besparingen. Het gaat om een misrekening van 457 miljoen euro, en dan nog enkel in die zaken waarover het Rekenhof voldoende informatie heeft gekregen.
De analyse van het Rekenhof neemt een ellenlange lijst posten uit de begroting 2012 onder de loep. Daaruit blijkt dat de raming van de inkomsten en de uitgaven veel weg heeft van nattevingerwerk. Het begint al met de fiscale maatregelen die Di Rupo wil doorvoeren. Om de budgettaire weerslag van bijvoorbeeld de belasting op meerwaarden in de vennootschapsbelasting te beoordelen, beschikt het Rekenhof over te weinig informatie. In de begroting 2012 wordt gerekend op 150 miljoen euro inkomsten. Ook over een aantal maatregelen in de strijd tegen de fiscale en sociale fraude (610 miljoen euro) beschikt het Rekenhof over onvoldoende informatie. De opbrengsten van belastingverhogingen als hogere accijnzen op tabak en de taks op beursverrichtingen zijn met respectievelijk 25 en 8 miljoen euro overschat.
Een van de meest opvallende keuzes van de regering-Di Rupo is de verstrakking van de regels voor de notionele-intrestaftrek. De studiedienst van de federale overheidsdienst Financiën berekende dat die maatregel 1,4916 miljard zou opleveren. De begroting raamt de opbrengsten op 1,520 miljard euro. “Het is onduidelijk hoe die meeropbrengst van 28,4 miljoen werd berekend”, stelt het Rekenhof.
Overschattingen
Ook aan de berekening van de niet-fiscale ontvangsten schort er heel wat. Een belangrijk onderdeel van het regeerakkoord bestaat uit maatregelen om de stijgende kosten van de vergrijzing op te vangen, de werkzaamheidsgraad op te krikken en zo de sociale zekerheid te saneren. Om de budgettaire impact ervan te berekenen, beschikten de regeringonderhandelaars over doorwrochte cijferanalyses van instellingen als het Planbureau, de RVA, de Rijksdienst voor Pensioenen of het Beheerscomité van de Sociale Zekerheid. Maar met die cijfers werd bij de begrotingsopmaak soms zeer creatief omgegaan.
De verstrenging van het brugpensioen is een van de meest opvallende structurele hervormingen van de arbeidsmarkt. De besparingen door de verhoging van het brugpensioen en de afschaffing van het halftijdse brugpensioen bedragen volgens de RVA dit jaar 3,8 miljoen euro. In de begrotingsopmaak wordt rekening gehouden met een besparing van 5 miljoen euro. Een grotere misrekening vinden we bij de opbrengst van de sterkere degressiviteit van de werkloosheidsuitkeringen: die wordt met 46,65 miljoen euro overschat.
De strengere toegangsvoorwaarden voor de wachtuitkeringen na studies en de beperking van die uitkeringen in de tijd zouden dit jaar 131 miljoen euro moeten opleveren. Volgens het Rekenhof mag de regering op hoogstens 13,5 miljoen euro rekenen. Deze nieuwe regeling heeft immers pas aan het einde van het jaar effect.
De structurele hervormingen van de arbeidsmarkt moeten logischerwijze leiden tot een hogere werkzaamheidsgraad, wat leidt tot minder uitgaven in de sociale zekerheid en terugverdieneffecten (meer belastingen en sociale bijdragen). De regering-Di Rupo hoopt op een winst van 115,6 miljoen euro door minder sociale uitkeringen en een winst van 91,9 miljoen dankzij terugverdieneffecten. Om die aspecten te begroten gaat de regering ervan uit dat elke nieuwe job 28.000 euro opbrengt. De regering verwacht dat de voorgestelde structurele hervormingen in 2012 voor 15.000 bijkomende jobs zorgen, 26.000 in 2013 en 36.000 in 2014. Het Rekenhof is niet onder de indruk: “De begrotingsstukken bevatten geen informatie over de wijze van raming van de te verwachten jobcreatie.”
Vermelden we ten slotte nog de dienstencheques. Voortaan kan een gebruiker maximaal 500 cheques per jaar bestellen; per gezin is het beperkt tot 1000 per jaar. Op basis van gegevens van uitgiftemaatschappij Sodexo wordt de besparing geraamd op ongeveer 2,8 miljoen euro. De besparing die in de begroting 2012 is opgenomen bedraagt 7 miljoen euro.
ALAIN MOUTON
Een extra inspanning van 2,7 miljard in februari is waarschijnlijk.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier