Carlos De Wolf is een van de topadvocaten voor de Raad van State. Hij zwicht niet voor de blitse erelonen van de City, maar verdeelt zijn tijd tussen zijn advocatenboetiek, zijn gezin en… zijn vee. “Sommige confraters gaan golfen of tennissen om hun conditie op peil te houden. Ik voeder liever mijn koeien.”
De naam Carlos De Wolf klinkt als een klok in het wereldje van aannemers en overheidsondernemingen. Meester De Wolf is een specialist in administratief recht en een advocaat voor de Raad van State. Hij is dé man van procedures voor bedrijven die zich gediscrimineerd voelen bij de gunning van overheidsbestellingen.
Zonder enig probleem had hij partner kunnen worden bij Allen & Overy, de flitsende Londense law firm waar zijn vroegere advocatenkantoor Loeff Claeys Verbeke deels in opgaat. De Wolf wijst een topjob in de City echter af voor zijn ‘boetiek publiek recht’ in Etikhove. In dat pittoreske boerendorp tussen Ronse en Oudenaarde, bekend als de transit van de Ronde van Vlaanderen, doet hij nog andere dingen dan juridisch werk. Een derde van zijn managementtijd gaat immers naar de boerderij, die hij dit jaar overnam na het overlijden van zijn moeder.
“Een landbouwbedrijf is de enige onderneming die een advocaat mag leiden naast zijn praktijk,” zegt De Wolf. “Sommige confraters gaan golfen of tennissen om hun conditie op peil te houden. Ik voeder liever mijn koeien.”
Pendelen tussen koeien en Koersk
De ene dag staat De Wolf met zijn voeten in de Vlaamse modder. De volgende dag reist hij voor drie dagen naar Sint-Petersburg omdat Scaldis wil meedingen voor de berging van de Koersk. Hoe combineert hij zo’n drukke juridische praktijk met de boerenstiel? “Ik win per dag twee tot drie uur, die ik vroeger doorbracht in de file. Die tijd gebruik ik bijvoorbeeld om ‘s morgens en ‘s avonds de vijftien runderen, de varkens, de geit en de kippen te voederen,” zegt hij. Loonwerkers bewerken de 14 hectare grond. Af en toe wordt de advocaat geholpen door een buurman.
Als we spreken in termen van billable hours of factureerbare uren – dé maatstaf voor een advocatenbureau, is zijn landbouwersleven naar eigen zeggen “allesbehalve economisch verantwoord”. Maar: “Ik wilde mijn familiebedrijf niet verkopen aan de meest biedende. Ik ben er te nauw mee verbonden. Als ik echt geld had willen verdienen, was ik wel naar Allen & Overy overgestapt. Maar tegen welke prijs? Vroeger zag ik mijn drie kinderen ‘s morgens en stopte mijn echtgenote ze ‘s avonds in bed. Nu werken we samen aan de uitbouw van een nieuw kantoor, terwijl we eindelijk tijd hebben voor het gezin. Dat wil ik niet opgeven om per jaar 25 miljoen frank aan profit sharing te ontvangen.”
De twee eeuwen oude boerderij wordt verbouwd tot een kantorencomplex voor de associatie De Wolf & Van Parys. Er is plaats voor vijf advocaten, waaronder zijn echtgenote, Hilde Van Parys, en twee administratieve krachten die overkwamen van zijn vroegere praktijk. Het kantoor heeft al een bijnaam in het dorp: het advocatenboero.
Volgens advocaat-landbouwer Carlos De Wolf is de verhuizing van Brussel naar Etikhove een voordeel. In enkele jaren is het rechtswereldje immers zo veranderd dat hij via telecommunicatie wekelijks uren tijd kan besparen. De Wolf: “Als ik vroeger over een contract onderhandelde, moest ik soms ettelijke vliegtuigreizen doen om samen uit de paperassen te raken. Nu flitsen de voorstellen en documenten de wereld rond via het internet, en moet je als advocaat alleen aanwezig zijn bij onderhandelingen over knelpunten en de ondertekening van het contract.”
Ook het contact met zijn cliënten verloopt vandaag grotendeels via het internet. Dat is geen probleem, omdat de Wolf te maken heeft met ondernemers en hun juridische medewerkers. “Deze mensen zijn professionals die echt geen oogcontact nodig hebben om snel tot beslissingen te komen,” aldus De Wolf. “Als je meer persoonlijk getinte zaken – echtscheidingen, strafrecht – behandelt, ligt dat natuurlijk anders. Dat ben ik niet van plan.”
Volgens de advocaat is de aanwezigheid in een stad, dicht bij ondernemingen, evenmin een noodzaak om nieuwe klanten te vinden. De tijd dat een advocaat cliënten zocht op recepties is immers voorbij. “Cliënten gaan anno 2000 niet af op praatjes maar op resultaten,” zegt hij. “Je reputatie als adviseur of pleiter wordt door de cliënten zelf gepropageerd in de sector. Trouwens, de tijd die ik aan het borrelcircuit verlies, kan ik beter aan mijn dossiers besteden. Of aan mijn koeien.”
Boerenzoon kiest voor de wereld
Boerenzoon De Wolf koos voor een studie rechten omdat dat diploma “een ticket naar de andere wereld” was. Na zijn studies nam hij het landbouwersbedrijf van zijn pas overleden vader over.
Hij combineerde dit bedrijf drie jaar met een studie aan de Fiscale Hogeschool en de Vlerick Leuven Gent Management School, zoals ze nu heet. Daar was Louis Verbeke toen al actief. Via hem kwam De Wolf terecht bij wat toen Braun Claeys Verbeke Sorel was. De eerste jaren was hij vooral bezig met fiscaliteit. Hij werkte twee jaar bij Brauns Zwitserse partnerkantoor König & Meyer. Na zijn terugkomst in Brussel moest hij binnen het nieuwe Loeff voor zichzelf een niche zoeken (zie kader: “Ik ben advocaat, geen lobbyist”).
De Wolf: “Ik heb op mijn eentje het departement aanbestedingen en aannemingen uitgebouwd. Ik voerde een honderdtal procedures in administratief kortgeding voor de Raad van State, meer bepaald voor ondernemingen die een overheidsopdracht aan zich zagen voorbijgaan. Met één partner en vier advocaten waren we bij ons vertrek bij Loeff goed voor 40 miljoen frank omzet. Dat bedrag is erg hoog voor één partner, overigens.”
De Wolf neemt naar eigen zeggen 95% van de praktijk aanbestedingen en aannemingen mee naar Etikhove. Hij is van plan die omzet aan erelonen tot “een redelijk niveau” te reduceren. Zijn cliënten hadden de voorbije jaren ernstige problemen met de stijging van het tarief tot 12.000 frank per uur per partner. De Londense tarieven wilden ze zéker niet betalen. Was hij gezwicht voor de financiële lokroep van Londen, dan had De Wolf zijn cliënten vaarwel moeten zeggen en zijn Belgische toga aan de wilgen mogen hangen. Dat wilde hij niet.
Gedaan met interessante dossiers?
De Wolf blijft natuurlijk opereren vanop zijn Etikhoofse eiland, ver van de bewoonde wereld en in één vakgebied. De multidisciplinaire aanpak van zijn gewezen law firm dreigt hij te verliezen.
Deze complexe – dus interessante – dossiers zijn echter ook voor hem weggelegd, meent de advocaat. Hij vindt bovendien dat grote kantoren de neiging hebben om de complexiteit van een zaak te overdrijven. De Wolf: “Een topadvocaat van zo’n kantoor zei me ooit: ‘Problemen mogen niet simpel zijn, anders gaan de cliënten naar de goedkope concurrentie’. Die zogenaamde topkantoren pakken de juridische problemen aan met multidisciplinaire teams, zodat bij elke interne vergadering de klok doorloopt en de factureerbare uren de hoogte inschieten. Een cliënt vertrouwde me ooit toe dat advocaten steeds de neiging hebben om met een kanon op klein wild te schieten, terwijl een A4’tje vaak voldoende is voor een goed advies.”
De Wolf erkent dat er juridische problemen zijn waarvoor een klant advocaten met verschillende specialisaties nodig heeft. Er ontwikkelt zich volgens hem stilaan een alternatief netwerk van gewezen medewerkers van topkantoren als Loeff en De Bandt, die hun vroegere huis op principiële gronden vaarwel hebben gezegd. “Samen zijn we – met de nodige organisatie- en communicatiestructuren – over de vakgebieden heen perfect in staat om complexe dossiers af te werken,” klinkt het in Etikhove. “Net zoals we dat op één plek deden bij het vroegere kantoor. Ik geloof dus in Belgische en Europese netwerken van specialisten, die ad hoc samenwerken voor ondernemingsdossiers. Voor kleinere kantoren als het onze is er nog een toekomst.”
Strategisch boerendorp
De balie van Oudenaarde reageerde positief op de komst van de nieuwe confrater. De lokale advocaten weten dat De Wolf geen rechtstreekse concurrent is, omdat hij zijn werkterrein beperkt tot publiek recht. “Dat neemt niet weg dat een aantal lokale ondernemers mijn kantoor al heeft gevonden,” zegt hij.
‘Gevonden’ mag men letterlijk nemen. Verwacht de advocaat van zijn cliënten dat ze Etikhove op de landkaart vinden? “Bekijk de kaart van België eens. Etikhove is centraal gelegen in de Vlaamse Ardennen, op minder dan een uur van Antwerpen, Brussel en Gent. Het dorp is trouwens gegarandeerd filevrij, wat je van Brussel niet kan zeggen,” grinnikt hij.
Als er persoonlijk contact is vereist, rijdt De Wolf zelf naar zijn cliënten. Ook bij zijn vroegere kantoor speelde 85% van het contact met de klant zich af in diens onderneming. Daar liggen de dossiers en zijn de gespecialiseerde toplui onmiddellijk beschikbaar. Hetzelfde geldt voor de afhandeling van internationale aannemingscontracten. Als hij in Nigeria of Hongkong over een dossier moet onderhandelen, maakt het echt niet uit of hij opereert vanuit Etikhove of Brussel.
Voor de rest moet hij zich natuurlijk ook verplaatsen voor het zuivere pleitwerk. Maar het aantal zittingen voor de Raad van State is beperkt. Ook dat is geen onoverkomelijke last.
Respect voor harde werkers
Blijft de vraag of landbouwer De Wolf iets heeft aan zijn juridische voorkennis en zijn Vlerick-diploma. De Wolf zegt versteld te staan van de complexiteit van het landbouwersberoep. “De papiermolen is enorm: teeltplannen, mestplannen, milieuvergunningen, richtlijnen inzake ruimtelijke ordening en andere reglementen passeren mijn bureau. Collega-landbouwers hebben me al aangeklampt om er wegwijs uit te worden.”
En wat leert meester De Wolf uit de landbouwerspraktijk? “Boerenverstand. Het gevoel voor het praktische. En vooral: respect voor mensen zonder universitair diploma die hard werken. Deze eigenschappen helpen me de soms wereldvreemde advocatuur te relativeren.”
Hans Brockmans
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier