Herman Van Rompuy moet een Chinees worden

In het Rijk van het Midden moest de keizer zijn concubines ‘opgebruiken’ als vitamines. En dat is precies de rol die Peking buitenlandse bedrijven meer en meer laat spelen. Nationalistische en protectionistische reflexen nemen toe. Net voor het jaareinde liet Peking weten dat bij overheidsbestellingen de voorkeur voortaan gaat naar in China gepatenteerde producten. Kwestie van technologische innovaties op eigen bodem te stimuleren, ook door westerse bedrijven – als ze researchafdelingen overbrengen. Noch bij recente aanbestedingen voor hogesnelheidslijnen, noch bij projecten voor hernieuwbare energie, werden offertes geselecteerd van buitenlandse constructeurs.

China kan, zelfs als lid van de Wereldhandelsorganisatie, zijn eigen spelregels opleggen. Onze middeleeuwse ridders beklaagden er zich al over dat de Mongolen niet eerlijk streden. Maar dat was ook toen ter zake: Chinezen passen de regels aan hun doelstellingen aan, snel en wendbaar als goed getrainde atleten. Hun prioriteit is maximale tewerkstelling. De binnenlandse consumptie neemt toe, maar de eigen markt is nog onvoldoende ontwikkeld om de industriële overproductie – die blijft groeien – te verteren. En dus moet de exportmachine tot elke prijs blijven draaien.

Internationale druk, Amerikaanse tegenmaatregelen op import van autobanden of van Europese op Chinese schoenen, het zal daar allemaal niets aan veranderen. Evenmin als aanmaningen om de ondergewaardeerde yuan te corrigeren. Westerse managers hebben hun tegenhangers en de Chinese autoriteiten twee decennia gretig opgevrijd in de illusie van win-winpartnerships. Maar meestal kregen ze weinig tastbaars in ruil.

Investeringen in nieuwe fabrieken en infrastructuurwerken dragen in de drie eerste kwartalen van 2009 voor 95 procent bij aan de economische groei van bijna 8 procent en voor 45 procent aan het bruto binnenlands product. Het wordt tijd dat de Europese Unie China niet langer behandelt als een ontwikkelingsland, maar als de grootmacht die het ambieert te zijn; dat onze bedrijfsleiders westerse managementprincipes aanvullen met Chinese ethos: flexibiliteit, nuchter pragmatisme en vooral proactief, strategisch langetermijndenken. Wij zijn zoetwatervissen en proberen van de hele wereld een zoetwaterplas te maken; Chinezen veranderen van zoetwater- in zoutwatervissen in plaats van het water te veranderen.

Het komende decennium zal blijken of het Chinese model solide en duurzaam evolueert dan wel gebaseerd is op speculatie en wishful thinking. Intussen kan Herman Van Rompuy, als president van de Europese Unie, maar best de Europese staatshoofden aanporren hun tijd niet langer te verdoen aan onrealistische preken over democratie. Peking heeft ook geen boodschap aan vage, onwerkbare compromissen van onderling verdeelde lidstaten in Brussel. Dat leidt alleen tot het tegen elkaar uitspelen van de Europese lilliputters. De Chinese leiders hebben alleen ogen en oren voor zakelijke belangen.

Snelnieuws. China sterker in export en in thuismarkt, blz. 30

Door Erik Bruyland

Het wordt tijd dat de Europese Unie China niet langer behandelt als een ontwikkelingsland, maar als de grootmacht die het ambieert te zijn.