Hemelvaart

Hilton droomt hardop van een hotel op de maan. De Belgische touroperator Asteria wil als eerste door het heelal zweven. Whisful thinking of een droom die werkelijkheid wordt? Volgens sommigen een kwestie van enkele jaren. “Het kan, maar nog niet meteen”, meent Vlaanderens enige ruimtereiziger tot dusver, Dirk Frimout.

Het begon allemaal als een grap. Tijdens een verjaardagsparty van een zeekapitein-ter-lange-omvaart werd Herman Hannon, chairman van Asteria Travel, aan het gezelschap voorgesteld als de man die ooit nog toeristen naar de maan zou brengen. Asteria komt van het Griekse woord aster, later in het Latijn overgenomen als astrum, wat betekent: ster of hemellichaam. What’s in a name? Nauwelijks een jaar na het memorabele kapiteinsfeest ligt de brochure klaar. De maan is nog wat hoog gegrepen. Maar voor de eerste ruimtereizen kunnen nu al plaatsen worden gereserveerd. Streefdatum: 2001. Stanley Kubrick‘s A Space Odyssea achterna. De meest spectaculaire aanbieding is de suborbital flight, een parabolische sprong in de ruimte. De reiziger wordt in een ruimtecapsule 100 kilometer hoog gecatapulteerd en zal de blauwe planeet eventjes vanuit de kosmos kunnen aanschouwen. Duur van de hele operatie: 30 tot 45 minuten. Prijskaartje: tussen 80 en 100.000 dollar. Inschrijvingen vanaf vandaag. Zonder (financieel) risico: het voorschot wordt in een fonds beheerd en gaat met interesten terug naar de eigenaar als de belofte niet kan worden ingelost. Waarop wacht u? Wie alle uithoeken van de wereld heeft gezien, houdt slechts één uitdaging over: het aardse verlaten. Liever in de letterlijke dan in de figuurlijke betekenis.

Herman Hannon

hééft alle uithoeken van de wereld gezien. Hij mag zich – met recht en reden – een geboren reiziger noemen. Hij zag het levenslicht in een taxi, ergens tussen Zeebrugge en Blankenberge. Op Hemelvaartdag nog wel. Van voorbestemdheid gesproken. Toch werd hij bakker van beroep. Maar toen zijn broodje gebakken was, stortte hij zich met volle overgave in de reiswereld. Het reisvirus had hij al in 1973 opgedaan, toen hij zijn tante nonneke ging bezoeken in Papoea-Nieuw-Guinea. Het paradijselijke Papoea sprak hem zo sterk aan dat hij er ieder jaar minstens één keer naartoe is gegaan. De tweede keer ging hij met enkele vrienden, de derde keer nam hij nog wat meer mensen mee, enzovoort. Voor hij het zelf besefte, was hij een reisgids… én een touroperator. Met twee bestemmingen: Papoea-Nieuw-Guinea én Irian Jaya, de Indonesische kant van het eiland. Van een niche gesproken. Jarenlang combineerde hij de bakkerij en het reiskantoor (naast de deur) in Watermaal-Bosvoorde. ‘t Is te zeggen: terwijl Herman op reis was, bakte Joanna de broodjes. Drie jaar geleden werd de bakkerij verkocht. Asteria heeft zich al die tijd verder gespecialiseerd in onontgonnen bestemmingen, in de eerste plaats de poolgebieden. Hannon heeft ook iets met verjaardagen: 100 jaar na Adrien de Gerlache was hij de eerste om met een exclusief Belgisch gezelschap naar de Gerlache Straat te cruisen (zie Trends van 3 april 1997). In januari 1999 wordt deze uitzonderlijke zuidpoolreis voor de derde keer ingericht. In juli volgend jaar wil hij Spitsbergen en het noordpoolgebied doorkruisen, 400 jaar na Willem Barentz. Ook in de zomer ’99 stuurt hij twee groepen naar Molokaï, 110 jaar na het overlijden van pater Damiaan. Terwijl hij in Ecuador de 500ste verjaardag wil vieren van Joos De Rijcke, alias Jodoco Rique, de stichter des vaderlands. Volgend jaar wordt hij Hannon zelf 60. Hoog tijd dus om nog ‘ns een keer de grenzen te verleggen.

Mike McDowell

is pas vijftig geworden. De Australiër – stichter van Quark Expeditions, en president van Adventure Network en Space Adventures – is een wereldpionier op het gebied van reizen naar – wat hij zelf noemt – the outer and the inner space: het ondermaanse en het onderzeese. McDowell begon zijn loopbaan als expedition leader op de klassieke cruiseschepen naar noord- en zuidpool. Maar hij zocht meer avontuur en richtte in 1985 zijn eigen onderneming op, Quark: gespecialiseerd in exploraties onderzee en in de poolgebieden. Het kon moeilijk anders of McDowell en Hannon moesten elkaar op de poolkap tegen het lijf lopen en een samenwerking opstarten. Quark kende een enorme boom en werd al gauw de nummer één in zijn domein. Jaarlijks brengt het bedrijf circa 1500 mensen naar Antarctica, dat is ongeveer 15% van het totale aantal.

Voor zijn expedities doet Quark een beroep op een vijftal Russische poolschepen én een nucleair aangedreven ijsbreker die in staat is om door te stomen tot de geografische noordpool. En dat ook doet. Quark staat ervoor bekend de meest avontuurlijke reizen in noord- en zuidpoolgebied aan te bieden. Maar McDowell is te veel avonturier om het hierbij te laten. Hij is steeds op zoek naar grenzenverleggende activiteiten. En die hebben nu vaste vorm gekregen.

McDowell heeft de hand kunnen leggen op twee MIR-duikboten (van de vijf bestaande in de wereld) van Finse makelij, die ook al werden ingezet bij het maken van de James Cameron Titanic film. Voor de eerste keer ooit zullen een beperkt aantal avonturiers kunnen afdalen naar de moeder van alle scheepswrakken, 3775 meter diep op de bodem van de oceaan. In de duikboot is plaats voor 3 personen: een piloot die de weg wijst en het licht aansteekt (vanaf 240 meter diep zijn alle sporen van zonlicht verdwenen!) en twee reizigers. De afdaling gebeurt met een relatief trage en gecontroleerde snelheid van 30 meter per minuut en zal twee en een half uur in beslag nemen. Een zelfde tijd wordt uitgetrokken voor de exploratie van de Titanic en de wereld op de zeebodem die tot nu toe alleen door wetenschappers verkend werd. De sensationale duik wordt omkaderd met een negendaagse cruise vanuit St. John’s in Canada. Kostprijs: 35.000 dollar. Met gratis videofilm! Een vorm van lijkenpikkerij? “Zeer zeker niet”, zegt Mike McDowell. “Na 86 jaar op die diepte te hebben gelegen, is er niet de minste kans om nog een spoor van menselijke overblijfselen te vinden. Alles is vergaan. En men schat dat tussen dit en vijftien jaar ook het schip helemaal zal verpulveren. Dit is dus een enige kans om het beroemdste wrak aller tijden te zien. Ik ga mee met de eerste duik.” Verkoopbaar in België? “Zeker”, zegt Herman Hannon. “Ik heb al een paar mogelijke klanten.” Duur en uniek: dat moet dus ook zeer geschikt zijn wil men iemand een heel bijzondere incentive aanbieden.

Maar wat dan gezegd van de volgende reisbestemming?

De ruimte

verkennen wordt één van de grote uitdagingen van de 21ste eeuw. “Het is toch moeilijk te verstaan dat dertig jaar nadat de mens voet op de maan heeft gezet, de ruimte nog steeds niet toegankelijk is voor privé-reizigers”, stelt Mike McDowell. Er was wel één uitzondering: onderwijzeres Christa McAuliffe zat op 28 januari 1986 als eerste ‘passagier’ aan boord van de Challenger die precies 37 seconden na de lancering explodeerde. Door die ramp werd niet alleen het ruimteprogramma drastisch herzien. Maar smoorde ook het ruimtetoerisme in de kiem.

Twee factoren hebben nu voor een stroomversnelling gezorgd. De ontdekking van water op de maan. En: de uitreiking van de zgn. X-prize door een organisatie in St. Louis/Missouri die 10 miljoen dollar veil heeft voor de eerste onderneming die minstens drie passagiers 100 kilometer de ruimte inschiet, en dit twee keer binnen een periode van veertien dagen. Charles Lindbergh stak toch ook de Atlantische Oceaan over met zijn Spirit of St. Louis om een prijs van 25.000 dollar in de wacht te slepen. De eerste om in te schrijven was Burt Rutan, ontwerper van de Voyager, het eerste vliegtuig waarmee in de jaren ’80 non-stop rond de aarde werd gevlogen. “Vergeleken met de moeilijkheid, het gevaar en de kosten van vliegen in de jaren twintig, is het verlaten van de atmosfeer eigenlijk a piece of cake“, verklaarde Rutan in het maandblad Eos (april 1998). Een geruststellende vaststelling is dat topmensen uit de ruimtevaart bij de verschillende projecten betrokken werden. “Denk vooral niet dat alleen a bunch of wackoes of een stelletje goudzoekers hiermee bezig is”, zegt McDowell. “De beste ingenieurs én astronauten werken hier samen aan.” In de schoot van Quark Expeditions werd Space Adventures opgericht, ‘s werelds eerste space tour operator: “Bringing the adventure of Space to the people of Earth”. Space Adventures heeft samenwerkingsakkoorden afgesloten met Pioneer Rocketplane Corporation en Kelly Space & Technology, twee leading competitors voor de 10 miljoen dollar X-prize. Vier astronauten werden als adviseur in het team opgenomen: Byron K. Lichtenberg, Owen Garriott, Charlie Walker en Capt. ‘Hoot’ Gibson die vijf keer aan de stuurknuppel van een Space Shuttle zat. Behalve de suborbital flights biedt Space Adventures ook meer toegankelijke reizen ‘naar de rand van de ruimte’ aan: 25 kilometer hoog vliegen met een Russische MiG-25; kennismaking met de gewichtsloosheid in een zero gravity flight; het volgen van ruimtetrainingen in Rusland en Amerika; VIP-kennismaking met de wereld van shuttles en space centers.

Dirk Frimout

is vooralsnog de enige Belg die van het ruimtereizen heeft mogen proeven. In maart 1992 maakte hij deel uit van een ruimtevlucht met de Amerikaanse shuttle. Hij verrichtte in de pendelraket vooral onderzoek naar het ozonprobleem, de zonne-energie en het broeikaseffect. Vandaag zetelt hij in zijn kantoor in de statige Belgacom Towers. Op de vensterbank prijkt een model van de raket waarmee Kuifje naar de maan ging. “Al tijdens mijn astronautentraining vernam ik dat Buzz Aldrin, de tweede man op de maan, zich ernstig toelegt op ruimtetoerisme. Het wordt haalbaar.” Alleen over de opvallend korte termijn waarmee sommige space tour operators schermen, fronst Frimout de wenkbrauwen: “Ik zie het veeleer over 20 jaar gebeuren. Er is nog veel onderzoek nodig om de trip wat comfortabeler te maken.”

In het Marshall Space Flight Center in Huntsville/Alabama, kregen we een gelijkaardig antwoord van Bob Springer, tweevoudig shuttle-astronaut en huidig directeur van een aëronautiek-afdeling van Boeing: “Over 15 jaar zijn ruimtevluchten op regelmatige basis mogelijk. Ze zullen zelfs bekostigd worden door bedrijven die er onderzoek en testen laten uitvoeren. Toeristen zullen meekunnen of men zal aparte ruimtetrips organiseren.” Tijdens een enthousiaste business training van adviesconcern Andersen Consulting in het NASA-opleidingscentrum, ontmoetten we daar ook de Duitse futuroloog Roland Gieske, die de commerciële ruimte-ontwikkelingen in het perspectief plaatst van de veranderende maatschappij: “De media focussen nog op de informatietechnologie, maar we maken nu al het einde van deze periode mee. We staan op de drempel van de intelligentietechnologie, waarin neurologisch onderzoek een belangrijke rol zal spelen. Veel wat nu nog sciencefiction lijkt, wordt de komende jaren werkelijkheid.”

Maar: wie de ruimte in wil, moet tegen een stootje kunnen. “Ongeveer de helft van de astronauten heeft één tot drie dagen last van ruimtemisselijkheid”, weet Frimout. “Vooral je evenwichtsgevoel moet zich aanpassen aan de gewichtloosheid. Je blijft dus best vijf dagen in de ruimte. Dat is nog heel wat anders dan een ultrakorte ruimtesprong (even voorbij de dampkring en terug). Een vlooiensprong noemen we dat in het astronautenjargon. De eerste acht en een halve minuut drukt de zwaartekracht drie keer zwaarder dan op aarde. Je kan het vergelijken met zo’n snelle centrifuge op de kermis. De lancering kan elke gezonde mens aan.” 60-plussers hoeven nog niet te wanhopen, als je ziet dat de 77-jarige ruimtepionier John Glenn op 8 oktober weer de ruimte ingaat.

Of het ook financieel haalbaar wordt, is dan weer een andere vraag. Misschien moeten we het wel decadent noemen? Frimout oordeelt anders: “Dat werd in het begin ook gedacht van vliegtuigreizen. Je krijgt in ieder geval waar voor je geld. Hoe heerlijk is het niet om gewichtloos rond te zweven en te kijken naar de aarde. Dat vergeet je nooit meer.”

Of om het met de woorden van Wernher von Braun te zeggen: “Don’t tell me that man doesn’t belong out there. Man belongs wherever he wants to go – and he’ll do plenty well when he gets there.”

Info: Asteria Adventure in Space. Tel: (02) 660.70.70. en (02) 687.58.86. Fax: (02) 675.11.88. en (02) 687.35.50.

HENK VAN NIEUWENHOVE, LUC DE DECKER