Hemel, hel en stilettohakken

Ook in het internettijdperk blijven boeken een raadzaam eindejaarsgeschenk. Een selectie, met de focus op kunst.

Beginnen kunnen we moeilijk anders dan met een uitgave waarvoor het woord subliem eindelijk weer eens bovengehaald mag worden. Vertil u dus niet aan de majestueuze uitgave Sint-Martens-Latem en de kunst aan de Leie 1870-1970. Het gaat niet om een zoveelste kleurig koffietafelboek, maar om een volwassen, kritische en heerlijk uitputtende studie over de vele kunstenaars die tussen 1870 en 1970 werkten in of rond Sint-Martens-Latem. Johan De Smet tekent een kroniek op van de diverse perioden, die elk hun stijl en hun beroemdheden voortbrachten. Hij bespreekt nauwgezet – met o.m. Constant Permeke, Gustave Van den Berghe en Karel van de Woestijne. Zijn uiteenzetting wordt vergezeld van gul weergegeven illustraties. Onmiskenbaar vormt dit een schoolvoorbeeld van hoe een kunstboek uitgegeven hoort te worden. Lannoo/Waanders, 352 blz., 2650 fr.

Goddelijk.In de handen van mensen: de Gentse theoloog Peter Schmidt onderzoekt het beeld van Christus in de kunst – van de vroegchristelijke catacomben, via de Vlaamse primitieven tot een zeer recent, gewaagd werk van Elisabeth Ohlson, die het Laatste Avondmaal uitbeeldt met travestieten rond Jezus op stilettohakken. Ook Schmidt beperkt zich niet tot zijn rol als chroniqueur, maar interpreteert en legt verhelderende en verrassende verbanden. Naast een theologische en maatschappelijk reis door twee millennia, krijgen we ook een scherp panorama op de kunstgeschiedenis. Davidsfonds, 272 blz., 2495 fr.

De goddelijke komedie: Dante Alighieri (1265-1325) reist door de drie rijken van het hiernamaals – hel, vagevuur en hemel. Dit monument uit de wereldliteratuur werd nu uitgegeven in een luxe editie met de klassieke illustraties van Gustave Doré. De vertaling stamt van Ike Cialona en Peter Verstegen. Athenaeum/P&VG, twee banden, 2700 fr.

Kunst.Kunstwereldgeschiedenis: van de prehistorische grotschilderingen tot hedendaagse computerkunst – geen enkele periode of stijl ontsnapt aan dit solide, royaal geïllustreerde, encyclopedische overzicht. Tijdbalken maken je wegwijs, stromingen geven voldoende inzicht en analyses van aparte kunstwerken zorgen voor de concrete toelichting. Het enige dat ontbreekt, is een Belgisch venster in dit van oorsprong Italiaanse titanenwerk. Lannoo/B&K, 704 blz., 2250 fr.

Kunstschatten uit Egypte: ook dit werk is van Italiaanse origine, maar kreeg een stevige bewerking door de Leuvense egyptologe Marleen Reynders. Ze zoomt tevens in op enkele archeologische expedities die vanuit België vertrokken. En ook deze uitgave combineert een stijlvolle vorm en een ronduit schitterende fotografie met inhoudelijke rijkdom. Door de snel opeenvolgende, beknopte analyses van kunstvoorwerpen, geraakt de lezer wel wat gedesoriënteerd. Davidsfonds, 416 blz., 2980 fr.

De aap van Rembrandt: de Haarlemse kunsthistoricus en kunstenaar Antoon Erftemeijer schuimt de geschiedenis af, op zoek naar kruidige anekdotes over kunstenaars. De titel ontleent hij aan een verhaal over Rembrandt, die zijn net gestorven aap op een familieportret schilderde, waarna de opdrachtgever het doek weigerde. Naast vrijblijvende smeuïge anekdotiek, onthult dit boek een glimp van het karakter van de kunstenaars of de verhouding tussen kunst en maatschappij in een bepaalde tijd. Becht, 524 blz., 1400 fr.

Antwerpen: viertalige fotoboeken over steden of streken met spaarzame tekstflarden leggen we doorgaans onbesproken opzij. Voor deze creatie van Georges-Henri Dumont en Vincent Merckx maken we een uitzondering, omdat deze (nota bene Brusselse) initiatiefnemers ook oog hebben voor minder bekende facetten van het Antwerpse patrimonium. Merckx, 148 blz.

Wetenschap.Over het ontstaan van soorten: de nieuwe vertaling van het bekendste werk van Charles Darwin, On the Origin of Species (1859), is gebaseerd op de eerste uitgave. Daarmee hebben we de echte bron van de evolutietheorie nu ook in het Nederlands. Nieuwezijds, 395 blz., 1198 fr. Wie er een bijsluiter bij wil, krijgt met Darwin voor beginners (van Jonathan Miller en Borin Van Loon) een eenvoudige, geïllustreerde en accurate introductie. Elmar, 175 blz, 350 fr.

Pioniers in de psychologie: Maja Vervoort stelde een voortreffelijk naslagwerk samen over de bekende grondleggers van de psychologie, van Pavlov en Freud tot Skinner. De uiteenzettingen laten zich ook vlot lezen. Nijgh & Van Ditmar, 296 blz., 799 fr.

Agenda 2001: gepast afronden kan alleen met een nieuwe agenda, maar dan wel één met afbeeldingen van werk van de Vlaamse primitieven. Klasse. Davidsfonds, 795 fr.

luc de decker