HARDE SCHIJF. Als het fout gaat

Wie zijn pc dagelijks gebruikt, vergeet vlug een klein detail : de harde schijf kan de geest geven en haar gegevens verliezen. Slechts één oplossing : de back-up.

Computers zijn nauwkeurig en betrouwbaar, maar hun onderdelen kunnen elk ogenblik defekt raken. In het beste geval moet de machine terug naar de verkoper. Maar het is ook mogelijk dat de harde schijf, de plaats waar alle gegevens worden opgeslagen, aangetast wordt. Vooral portables zijn hier kwetsbaar. En wanneer die gegevens het resultaat zijn van maanden werk is het verlies onschatbaar. Boekhouding, verslagen, gegevens over klanten, verloren brieven : de impact van zo’n defekt wordt meestal grof onderschat.

PC’s die op een netwerk zijn aangesloten zijn meestal veilig, omdat een regelmatige back-up deel uitmaakt van elk goed ontworpen LAN. De gebruikers van individuele pc’s of Macs moeten echter zelf voorzorgen nemen.

De beste aanpak bestaat erin de ramp te voorkomen door regelmatig back-ups te maken. Het principe is erg eenvoudig : u kopieert de gegevens die u wil bewaren op een ander medium. U moet beslissen of u heel de inhoud van de harde schijf wil opslaan, of alleen de belangrijkste gegevens. Het vergt wat ervaring om de juiste strategie te kiezen. Wanneer bewaren ? Wat bewaren ? Op welk medium ? Allemaal vragen die een antwoord behoeven.

LIEFST REGELMATIG.

Stel u voor dat er een probleem optreedt en de harde schijf opnieuw moet worden geformatteerd. Alle gegevens zijn verloren. Gelukkig heeft de gebruiker enkele weken voordien heel de inhoud van de schijf bewaard. Jawel, maar hij schrijft dagelijks verscheidene brieven op zijn pc en voert zowat elke dag cijfermateriaal in. De oude back-up zal dat recente werk niet herstellen. Of, God behoede u, u heeft trouw uw back-ups gemaakt en dan ontdekt u, nadat uw schijf is gecrasht dat het opslagmedium van de jongste back-up is beschadigd. En erger Murphy komt nooit alleen u had net uw op-één-na-oudste back-up gewist omdat u een schijfje nodig had. Het gebeurt vlugger dan u denkt.

Een goede back-up is een regelmatige back-up. Men moet zijn gegevens zo vaak mogelijk bewaren. Op die manier beschikt de gebruiker altijd over een recente kopie van zijn gegevens en, als er problemen zijn met de back-up zelf, over een niet te oude vorige kopie.

WELKE BACK-UP ?

Back-upprogramma’s bieden verscheidene types van back-up.

– De volledige back-up : alle gekozen gegevens worden gekopieerd. Ze gaan allemaal in gekomprimeerde vorm naar één enkel bestand, het zogenaamde back-upbestand. Men kan heel de harde schijf kiezen, of alleen de kostbaarste gegevens.

– De aanvullende back-up (incremental back-up in het Engels) : alleen de bestanden die sinds de vorige back-up zijn gewijzigd worden opgeslagen, als aanvulling bij de reeds gekopieerde bestanden. Op deze manier kan men verschillende versies van een dokument bewaren, wat soms nuttig is.

– De differentiële back-up : de sinds de vorige back-up gewijzigde bestanden worden naar een nieuw back-upbestand gekopieerd. Bij het herstellen moet men dan niet alleen over het meest recente back-upbestand beschikken, maar ook over de laatste volledige back-up. Men moet dus minstens één keer per maand een volledige back-up maken. Deze twee laatste metoden zijn uiteraard sneller dan de volledige back-up, omdat het aantal bestanden kleiner is. Toch is de ideale strategie een kombinatie van de verschillende metoden, bijvoorbeeld een volledige back-up om de week en een differentiële elke dag.

DE BACK-UP BEPERKEN.

Bovendien hoeft zelfs een volledige back-up geen betrekking te hebben op heel de inhoud van de harde schijf. Bij ernstige problemen is het soms handiger om bepaalde programma’s vanaf de oorspronkelijke diskettes of cd-rom opnieuw te installeren, in plaats van hun back-upkopie te herstellen. Om te kiezen welke bestanden men bewaart, bestaan er geen regels : elke gebruiker moet zich zelf afvragen wat hij bereid is te verliezen. Toch is het voorzichtig in die lijst de systeembestanden op te nemen (in Windows zijn dat alle bestanden die eindigen op ini, reg, enzovoort), zodat men de konfiguratie kan herstellen.

Daarnaast is het mogelijk de back-up te automatizeren. De gebruiker die bang is de dagelijkse of wekelijkse back-up te vergeten, zal bijvoorbeeld gered zijn met het programma MS Plus ! van Microsoft, een aanvulling op Windows 95. Het maakt het mogelijk om bepaalde taken, zoals back-ups, automatisch uit te voeren. In de Mac-wereld is Retrospect een veel gebruikt automatisch programma.

VEILIGHEID EERST.

Het is ook aanbevolen een anti-virusprogramma te gebruiken om de te bewaren bestanden te testen. Dat voorkomt dat een virus die op de harde schijf aanwezig is naar het back-upmedium wordt gekopieerd. En om te voorkomen dat de kopie onbruikbaar blijkt, is het best de foutkontrole in te schakelen : tijdens de back-up wordt nagegaan of de gegevens goed zijn bewaard. De operatie duurt dan wel wat langer, maar dat is de veiligheid van de gegevens wel waard.

Al deze back-up- en kontrolemogelijkheden zijn meestal beschikbaar in de courante back-upprogramma’s. Dos, Windows 3.1 en Windows 95 beschikken over hun eigen, efficiënte programma’s. Bij de aanschaf van een back-upmedium levert de konstrukteur trouwens meestal een programma mee dat aangepast is aan zijn apparatuur. Met Windows 95 back-ups hebben we persoonlijk geen ervaring, maar als u kan kiezen tussen back-ups onder Windows of onder Dos, kies dan voor Dos. Er is minder kans dat er iets misgaat tijdens het maken van een back-up onder Dos dan onder Windows.

WELK MEDIUM ?

Bij een goede back-upstrategie hoort natuurlijk de keuze van het medium dat past bij de behoeften van de gebruiker.

– Quarter Inch Cartridge tapes (QIC-tape) of streamers zijn zeer populair. Het gaat om magneetbanden met relatief grote opslagkapaciteit (420 MB bijvoorbeeld) in kleine, stevige cassettes. QIC-tapedrives gebruiken één of meer stilstaande lees/schrijfkoppen. De band wordt langs de koppen gesleurd en de doorvoersnelheid is afhankelijk van de dichtheid van het magnetische oppervlak en van de transportsnelheid van de tape. Een relatief traag medium, erg geschikt voor de regelmatige opslag van gegevens die men alleen bij een algemeen defekt van de harde schijf zal moeten rekupereren. QIC-tapes bestaan in verschillende standaarden (QIC-80, QIC-3010, QIC-3020) en twee breedtes (de klassieke 0,25 en de “Wide” 0,315 duim).

– DAT-drives en 8mm-tapes (afgeleid van Video 8) werken met het helical scan systeem : de tape gaat langs een draaiende trommel waarin verscheidene koppen zitten. De opslagkapaciteit en doorvoersnelheid is verschillende malen hoger dan in QIC-systemen.

– Syquest is de bekendste naam in een totaal ander type back-upmedium : verwijderbare harde schijven. Snel, met direkte toegang, een redelijke opslagkapaciteit (270 Mb) en een relatief hoge overdrachtsnelheid (2 Mb per sekonde).

– Optische schijven hebben een indrukwekkende kapaciteit, meer dan een gigabyte. Nadeel : ze zijn veel duurder dan de SyQuest.

Natuurlijk kunnen al deze media toegepast worden in een netwerk, waarbij de netwerkbeheerder de back-ups centralizeert, eventueel op andere harde schijven van het net.

Wat kosten deze oplossingen ? Tape streamers zijn relatief goedkoop. Voor 7000 tot 8000 frank moet u een inbouwmodel op de kop kunnen tikken. De benodigde cassettes zijn in de orde van 500 tot 700 frank. Helical scan-drives (DAT en 8 mm) zijn stukken duurder. Voor een Syquest-lezer moet u 25.000 frank rekenen voor een 230 MB-model, en iets meer voor een optische schijf met dezelfde kapaciteit. Optische schijven met een kapaciteit van 1,3 GB kosten een goede 100.000 frank.

De goedkoopste oplossing, als u niet te veel gegevens heeft, blijft de goede oude diskette. Bijna alle computers zijn standaard met een disk-drive uitgerust en de prijs van de schijfjes is uiterst gering. Het grote probleem hier is de kleine kapaciteit. Om een harde schijf van 270 Mb te kopiëren heeft men ongeveer honderd diskettes van 1,44 Kb nodig (de back-up komprimeert de gegevens). U is algauw één tot twee uur bezig met het wisselen van de diskettes.

VOORDELIG.

Er verschijnen regelmatig nieuwe oplossingen op de markt. Zo lanceerde de firma Iomega onlangs de Zip Drive, een eenvoudig, efficiënt en goedkoop systeem. Het bewaart de gegevens op een medium met het formaat van een diskette, maar een kapaciteit van 100 MB, die ongeveer 700 frank per stuk kost. De apparatuur zelf is gemakkelijk te installeren en voordelig geprijsd : ongeveer 8000 frank. Geen wonder dat het systeem een enorm sukses kent… en moeilijk op de kop te tikken is. Maar de veiligheid van uw gegevens is wel een inspanning waard.

FABRICE CLAES

VERSLA MURPHY Ontwikkel een back-upstrategie. Veiligheid hoeft niet onbetaalbaar te zijn.