Hana-Bi

In het briljante yakuzadrama “Hana-Bi” zet de Japanse filmmaker Takeshi Kitano traditionele waarden tegenover het hedendaagse Japan.

De naam van de regisseur, scenarist, acteur, plastisch kunstenaar en stand-up comedian Takeshi Kitano zal bij u misschien geen belletje doen rinkelen. In Japan evenwel is “Beat” Takeshi een immens populair mediafiguur. Met films als ” Violent Cop” en ” Sonatine” heeft hij de voorbije jaren de internationale filmfestivals veroverd.

” Hana-Bi” is intussen zijn zevende langspeelfilm. De titel heeft een dubbele betekenis: zonder koppelteken betekent Hanabi “vuurwerk”, met koppelteken: “bloem” en “vuur”. Beide contrasten – leven en dood – zijn in Kitano’s oeuvre terug te vinden. In “Hana-Bi” worden beide elementen vereeuwigd in de figuur van de onverstoorbare politieman Nishi (rol van Kitano). Hij is een man van weinig woorden, zijn humor laat zich omschrijven als “onderkoeld” in de overtreffende trap, en achter zijn eeuwige zonnebril schuilen immense agressiviteit (tegenover de yakuza – de Japanse maffia) en tederheid (tegenover zijn vrouw en vriend-collega).

Kitano ziet zijn personage als een man die zijn verantwoordelijkheid opneemt. Hij is op een moment gekomen dat de dood een bepaalde betekenis in zijn leven is gaan innemen: zijn vrouw lijdt aan een ongeneeslijke ziekte en zijn beste vriend Horibe is levenslang verlamd geraakt tijdens een vuurgevecht. Nishi daagt de dood uit om met zichzelf en de maatschappij in het reine te komen.

Zo’n voorstelling van de Japanse man is voor de hedendaagse Japanner conservatief en romantisch. Kitano neemt geen expliciete standpunten in over traditie of modern, maar uit zijn schilderijen – in de film gelast via het personage van Horibe – spreekt eenzelfde terugkeer naar traditionele Japanse waarden en vormexpressies. De introspectie die uit de schilderijen spreekt, leunt aan bij de sereen-minimalistische en statische vertelstijl.

Het werk van Kitano is er een van tegenstellingen en contrasten. Zo worden momenten van verstilling bruusk onderbroken door intens gewelddadige scènes. Het geweld is bij Kitano enerzijds absurd komisch, anderzijds enorm fysiek en agressief. Ondanks het geweld is “Hana-Bi” een bijzonder poëtische film. In tegenstelling tot de lineaire vertelstijl van zijn vorige films opteert Kitano hier voor een a-chronologische vertelling. “Hana-Bi” krijgt op die manier het karakter van een hypnotiserende ontdekkingsreis, waarbij het naïeve pointillisme van Kitano’s lyrische schilderijen samenloopt met de indrukwekkende mise-en-scène van de filmmaker Takeshi Kitano.

Piet Goethals