Haat en nijd in Hollywood

In de filmrubrieken prijkt hij met The Lost World, op de economische pagina’s met mediagigant DreamWorks. Nu is er ook een stevige, niet-geautoriseerde biografie over filmtycoon Steven Spielberg.

Tijdens de zomer van 1995 telde Disney 19 miljard dollar neer voor het media-imperium van financieel magiër Warren Buffet (volgens Forbes de rijkste man na Bill Gates). De koop omvatte ook het ABC-televisienetwerk. Prompt toog Disney-topman Michael Eisner op zoek naar een geschikte kandidaat om de nieuwe bedrijfstak te leiden. Op een geheime bijeenkomst op een bospaadje in de buurt van Aspen, Colorado, lokte hij de machtige Hollywood- dealmakerMike Ovitz door hem de zetel van Disney-voorzitter aan te bieden.

Twee van de rijkste, invloedrijkste en meest gevreesde haviken uit de Hollywood-jungle aan het konkelfoezen op een donker boswegeltje met zulke anekdoten kruidt de in Parijs wonende Australiër John Baxter zijn niet-geautoriseerde biografie van Steven Spielberg. In 1975 brak de levende legende definitief door als regisseur van de hongerige haaienthriller Jaws. Later plaveide hij zijn carrière met tophits ( blockbusters in het Hollywood-jargon) als ET, de Indiana Jones-saga en de dinosaurussen van Jurassic Park en nu ook The Lost World.

SELFMADE.

Spielberg belichaamt de Amerikaanse droom als geen ander. De op 18 december 1946 (en niet 1947 zoals hij graag laat geloven) geboren regisseur stamt uit een middle class-familie van joods-Russische komaf. Dankzij een beurs kon vader afstuderen als ingenieur. Hij ontpopte zich als een hard werkende informaticapionier, een grillige loopbaan die zijn huwelijk met een gefrustreerde pianiste kostte. De jonge Steven voedde zichzelf dan maar op aan de hand van de televisie. Op school bakte hij er niet veel van en populair was de spichtige tiener al evenmin. Tot hij in de ban geraakte van een 8 mm Kodak-camera. Hij ontdekte zijn talent en constateerde dat hij de aandacht en bewondering van zowel leeftijdgenoten als volwassenen kon verwerven.

De befaamde filmscholen van Californië weigerden hem, maar zijn talent werd opgemerkt door een directeur van Universal Studios, die hem een baantje bezorgde. De mateloos ambitieuze adolescent leerde het vak al doende. Rond zijn 21ste had hij al een 35 mm-film geregisseerd, Amblin. De titel diepte hij later op als naam voor zijn productiemaatschappij. Daar bracht hij een groep vertrouwelingen van het eerste uur samen. Ze veranderden de Hollywood-business grondig, niet op de laatste plaats door in hun deals ook ruimte te maken voor merchandising. Ze verhuurden hun filmpersonages zelfs voor grootse publiciteitscampagnes van grote merken. De overige studio’s volgden maar al te graag. Zo’n tie-in, een verbond tussen producent en promotor, werd al gauw noodzaak om de pijlsnel klimmende productiebudgetten te dragen. Ook voor die hoge kosten wordt Spielberg met de vinger gewezen. Helemaal terecht is dat niet, want de zuinige middle class hero heeft, bijvoorbeeld, zijn acteurs nooit astronomische gages betaald. Je ziet dan ook weinig stars in zijn films, ze krijgen die status meestal met hun rol erin. Als hij al een bekend hoofd nodig heeft, speelt hij de supersterren zelfs tegen elkaar uit.

DREAM TEAM.

Vandaag telt Amblin Entertainment meer dan 60 vaste personeelsleden, maar dat bedrijf moet veeleer als een persoonlijke hofhouding beschouwd worden. Inmiddels ligt het zwaartepunt van Spielberg bij een prille vennootschap, die iedereen in Hollywood de stuipen op het lijf jaagt. In oktober 1994 stichtte hij samen met de bij Disney vernederde Jeffrey Katzenberg (onder meer verantwoordelijk voor het gigantische succes van de tekenfilm De leeuwenkoning) en platenreus David GeffenDreamWorks SKG op.

Over de kansen van deze groot geboren Hollywood-telg wordt momenteel warm en koud geblazen. Dat verhindert niet dat het bedrijf al een half jaar na de oprichting een waarde van 2,7 miljard dollar toebedeeld kreeg. Toen kochten het Koreaanse Samsung (11 %) en Microsoft-medestichter Paul Allen (18,5 %) zich in. Ook Bill Gates nam een kleine participatie. DreamWorks en Microsoft zetten zelfs een joint venture op voor de ontwikkeling en productie van interactieve media.

Deze positie geeft Spielberg een enorme macht, waardoor hij wel eens de meest gehate man van Hollywood genoemd wordt. Baxter beschrijft hem echter ook als een eenzaat en blijft opvallend voorzichtig over de toekomstkansen van DreamWorks. Ondertussen blijft Spielberg ook als cineast actief, zopas met de verfilming van alweer een boek van die andere puissant rijke creatieveling, Michael Crichton. Het tweede dinosaurussenepos verrast niet, maar de professionaliteit lokt alweer horden lezers en massa’s cinemabezoekers. De kassa blijft rinkelen.

LUC DE DECKER

John Baxter, Steven Spielberg. Elmar, 460 blz., 990 fr. Michael Crichton, The Lost World. Luitingh-Sijthoff, 400 blz., 600 fr.