Groeien op de golven van de vergrijzing

De westerse maatschappij vergrijst en groepen als het Franse Orpea spelen daar slim op in door woonzorgcentra op te richten, uit te baten en er winst uit te halen. Hun grootste troef is de kwaliteit van hun zorgverlening.

De Franse groep Orpea werd opgericht in 1989 door Jean-Claude Marian. Vandaag is ze een van de meest succesvolle spelers op de markt van rust- en zorginstellingen. Orpea baat niet alleen woonzorgcentra, maar ook ziekenhuizen voor middellang verblijf en psychiatrische ziekenhuizen uit. De groep bezit in totaal 360 terreinen en 33.700 bedden verspreid over Frankrijk, Italië, Zwitserland, Spanje en België.

Eind 2006 besliste Orpea een eigen filiaal op te richten in België. Bij de opstart mikten zij op acquisities, maar vandaag ontwikkelt de groep vooral eigen projecten. Een eerste volledig afgewerkt project is Panhuys Park in Destelbergen. De activiteiten in België omvatten 2000 bedden. Als alle bouwprojecten zijn afgerond, klokt Orpea af op 3000 bedden. In tegenstelling tot veel concurrenten is Orpea eigenaar van de meeste gebouwen waarin het woonzorgcentra huisvest. “Om de kwaliteit van onze gebouwen en de inrichting te garanderen”, legt Marc Verbruggen, de afgevaardigd bestuurder van Orpea België, uit.

De belangrijkste aandeelhouder van de nv Orpea België is Orpea France. Elk Orpea-woonzorgcentrum in België functioneert autonoom met een eigen management, maar is voor 100 % een vastgoeddochter van de nv Orpea België. Zo heeft Orpea controle over de toepassing van zijn specifieke model. De nv Orpea België levert ondersteunende diensten aan de woonzorgcentra, zoals logistiek en boekhouding, zodat de mensen op het werkveld zich kunnen concentreren op de zorgverlening.

Eerst kwaliteit, dan groei

“Door het Franse model te dupliceren in België willen wij dezelfde kwaliteit leveren als in de andere Europese landen waar we aanwezig zijn”, steekt Marc Verbruggen van wal. “Ons model is gebaseerd op twintig jaar ervaring. Wij hameren voortdurend op kwaliteit bij onze 20.000 medewerkers. Dat is de enige manier om de imperfectie te beheersen. Wij werken namelijk met mensen.”

Het aantal bedden en de groei van Orpea België zijn volledig ondergeschikt aan de kwaliteit. “Wij bekijken welke opportuniteiten zich aandienen op de markt en hoe wij daarop inspelen om te groeien”, verduidelijkt de gedelegeerd bestuurder. “Vandaag bestrijken onze activiteiten 1,4 % van de 130.000 bedden op de Belgische markt. Wij staan dus nog nergens op dat vlak.”

“Wat voor ons belangrijk is, is onze teams maximaal te motiveren, zodat zij graag werken en het beste van zichzelf geven”, betoogt Verbruggen. “Wij investeren ook aanzienlijke bedragen in gebouwen en uitrusting. Dat gekoppeld aan onze gemotiveerde teams levert ons een hoge bezettings- en tevredenheidsgraad op. Die hoge bezettingsgraad leidt tot een positieve cashflow, die wij dan opnieuw investeren. Wij zijn niet sterker of slimmer dan anderen. Wij stellen ons heel bescheiden op als het op aantallen aankomt, maar willen wel de beste zorgverstrekker in het land zijn.”

Beursnotering om kapitaalsverhoging

De groepsomzet gaat elk jaar gestaag vooruit. “Maar wij houden geen cijferkoers. Dat is niet de filosofie van ons bedrijf”, vertelt Marc Verbruggen. “Het menselijke komt op de eerste plaats, dan volgt het economische vanzelf.” Dat lijkt paradoxaal, want Orpea is een beursgenoteerd bedrijf (Euronext Parijs). “Die beursnotering heeft ons toegelaten om ons kapitaal te verhogen zodat wij verder konden groeien”, zegt Marc Verbruggen. “Om een voorbeeld te geven: met een woonzorgcentrum van 100 bedden is een investering van 12 miljoen euro gemoeid.”

In elk woonzorgcentrum heeft Orpea een speciale eenheid voor alzheimer-patiënten of andere patiënten met een neurodegeneratieve ziekte. “Het zijn kleine eenheden van tien personen. De patiënten zijn volledig gedesoriënteerd in ruimte en tijd”, vertelt Benedicte Wargny, de directrice van Orpea Belgium. “Onze personeelsleden zijn speciaal opgeleid, want de aanpak verschilt totaal van die van zorgbehoevende bejaarden die nog helder van geest zijn. De alzheimer-patiënten moeten voortdurend in het oog worden gehouden. Zij krijgen specifieke animatie en ontvangen specifieke zorgen. De eenheden zijn ingericht om de inwoners tot rust te brengen en hun angstaanvallen te verminderen. De bewoners hebben ook bewegingsruimte nodig. Zij lopen dag en nacht rond en slapen weinig. Maar alles is strikt beveiligd, zodat ze de eenheid niet kunnen verlaten.”

“In veel van onze woonzorgcentra hebben wij ook eenheden voor zwaar zorgbehoevenden”, gaat Marc Verbruggen voort. “Daar begeleiden wij de bejaarden naar hun levenseinde. Het model van Orpea is sterk gemedicaliseerd in vergelijking met andere woonzorgcentra.” “Maar wij tonen dat niet”, licht Benedicte Wargny toe. “Want voor onze patiënten is het de plek waar zij leven en wonen. Wij laten toe dat ze hun kamer zelf inrichten, zodat zij zich thuis voelen. Ze moeten hun leven eindigen in de beste omstandigheden.”

Orpea hanteert dagprijzen tussen 30 en 90 euro. De gedelegeerd bestuurder gaat er prat op dat de prijs niet afhangt van de kwaliteit van de zorg, maar van het aantal vierkante meter bewoonbare ruimte. “Elke bewoner krijgt dezelfde zorg, ongeacht de prijs die hij betaalt”, beweert Verbruggen.

Meer privézorg in Wallonië en Brussel

Orpea België is sterker aanwezig in Brussel en Wallonië dan in Vlaanderen. “Wij zijn begonnen met acquisities in Brussel, vertelt Marc Verbruggen. “Een aantal opportuniteiten heeft ons vervolgens naar Wallonië geleid. In Vlaanderen baten wij twee operationele instellingen uit en hebben wij vier nieuwbouwprojecten lopen.” Als reden voor die regionale verschillen haalt de afgevaardigd bestuurder aan dat de Vlaamse ouderenzorg meer in handen is van de publieke en non-profitsector en minder geprivatiseerd is. Slechts 14 % van de bedden in Vlaanderen zijn in handen van privé-instellingen. Terwijl in Wallonië en Brussel de privézorg voor bejaarden voor respectievelijk 49 % en 63 % in privéhanden zit.

“Als je ziet hoe moeilijk het is om verpleegkundigen te vinden, denk ik dat we de zorgberoepen zullen moeten herdefiniëren”, meent Marc Verbruggen. “Verpleegkundigen besteden 5 % van hun tijd aan verpleegkunde en de rest aan dagelijkse zorg. Dat kan anders.”

“Maar de sector zal de komende jaren nog heel wat veranderingen doormaken”, voorspelt hij. “Wij gaan duidelijk naar een regionalisering.” Vandaag worden de regels voor zorgverlening opgelegd door de federale overheid, die ook financiert. De bouwkundige normen en het functioneren wordt bepaald door de gewesten. De gewesten bepalen en verdelen ook het aantal gefinancierde bedden. “Wij hebben geen probleem om tegemoet te komen aan de kwaliteitseisen en de omkaderingseisen die in de gewesten en door de federale overheid worden gesteld”, zegt Verbruggen. “Onze eigen kwaliteitseisen zijn strenger. Wij zetten ook meer personeel in dan strikt vereist, net om dat kwaliteitsniveau te halen.”

KATIA GROSEMANS, FOTOGRAFIE LIES WILLAERT