Grijpen de Brazilianen de macht bij InBev?

Bij InBev verwerven de Brazilianen van AmBev steeds meer sleutelposities. Zwicht West-Europa voor het agressieve zakenmodel van de groeimarkten?

Het Wereldkampioenschap Tappen en Opdienen werd naar jaarlijkse gewoonte weer een feest. Op vrijdag 28 oktober schoot de Amerikaanse Jessica Waltz de hoofdvogel op het door InBev georganiseerde evenement.

Mooi. Maar op het hoofdkantoor in Leuven groeien de kopzorgen over de samenwerking tussen Interbrew en AmBev. Bij sommige medewerkers is niet meer veel te merken van het “hemelse huwelijk,” zoals dat vorig jaar op 3 maart door CEO John Brock werd aangekondigd. Er wordt gevreesd voor een toenemend overwicht van de Brazilianen in de combinatie van de brouwers uit de Oude en de Nieuwe Wereld.

Gaat één Belgische brouwerij dicht?

Op donderdag 10 november trekt een zevenkoppige delegatie van het ACV voor een verblijf van één week naar Sao Paulo. Misschien is er wel even tijd voor een sambadanspasje. Maar het ACV gaat in hoofdzaak congresseren met andere vakbondslui van InBev-vestigingen uit de rest van de wereld. De delegatie wil weten hoe de samenwerking met de directie verloopt, hoe de relaties op de werkvloer zijn, hoe de CAO’s worden afgesloten…

In Leuven houdt het vakbondsfront zijn hart vast. Midden oktober werd tijdens een buitengewone ondernemingsraad gewag gemaakt van een studie die de Belgische prestaties bekijkt. Hoe zullen de Belgen scoren? De resultaten zouden einde december bekend worden. Vakbondslui verwachten ingrijpende saneringen tijdens het feestgedruis van de kerstdagen. Een sluiting van één van de vier brouwerijen in België – Hoegaarden, Jupille, Leuven, Sint-Jans-Molenbeek – wordt niet uitgesloten.

Chief executive officer John Brock beklemtoonde al herhaaldelijk dat InBev te veel brouwerijen telt. De klappen zouden op de verzadigde West-Europese markt kunnen vallen. België scoort met een afwezigheidpercentage door ziekte en arbeidsongevallen van gemiddeld 8 % vrij behoorlijk. Een recente studie van het sociaal secretariaat SD Worx voor 2004 houdt het bij 7,63 % verzuim wegens ziekte en arbeidsongevallen bij arbeiders. Maar de jongste bedrijfseigen CAO voorziet een loonstijging met zeven procent versus 4,5 % voor de voedingsnijverheid. En Frédéric de Radigues, directeur van InBev België, liet in september weten dat je Stella Artois of Jupiler probleemloos 700 kilometer buiten België kan brouwen. Er is geen smaakverlies. Maar de loonkosten zakken drastisch.

Het nieuwe motto: besparen

Frédéric de Radigues zal die eventuele verhuis niet meer meemaken als algemeen directeur van InBev België. Half september werd tijdens een ondernemingsraad abrupt en kort gemeld dat hij volgend jaar wordt opgevolgd door Miguel Patricio. Die verdiende zijn sporen bij AmBev in Brazilië.

Nog hoger, in het directiecomité, verschoven eveneens strategische posten. De Belg Gauthier de Biolley mag voortaan een divisie lager fietsen. Enkele maanden voordien, half juni 2005, was ook al Patrice Thys opgestapt. Thys was een van de absolute sleutelfiguren in de opgang van Interbrew het voorbije decennium. De vertrouweling van de Belgische familiale aandeelhouders tekende onder meer mee voor de overname van Labatt (1995) en de beursgang (2000). Zijn laatste post was als hoofd van Azië.

Het veertienkoppige directiecomité telt vanaf 2006 vijf Brazilianen, versus drie Belgen. Felipe Dutra heeft als chief financial officer (CFO) een sleutelfunctie in handen. Dat wordt momenteel door alle geledingen in het bedrijf gevoeld. Kosten besparen, is een levensstijl voor de veertigjarige Dutra. Het Braziliaanse tijdschrift Exame meldde onlangs dat luxehotels voortaan verboden zijn. Een hotelkamer zou nog maximaal 100 euro per overnachting mogen kosten. Dat wordt bij InBev ontkend. Er is geen sprake van een forfaitair bedrag, men houdt rekening met de levensduurte van een stad. Vliegen moet in economy voor vluchten van minder dan zes uur. Voordien lag de drempel bij vier uur.

De spaardrift gaat voort. Er wordt bezuinigd op papierverbruik. Het aantal printers werd verminderd. Managers moeten hun kantoor delen met collega’s. Sinds begin dit jaar is het gedaan met het gratis glas bier tijdens het middagmaal. Bij sommige medewerkers kwam dat hard aan. Zij voelden zich in hun eer gekrenkt als ambassadeurs van het Belgische bier.

Cultuurschok in Leuven

Het Braziliaanse economische tijdschrift Exame titelt zijn artikel zelfs met ‘de Braziliaanse invasie van België’. Die interpretatie wordt in Leuven weggelachen. Het hoofdkantoor met 400 mensen telt meer dan dertig nationaliteiten. Waarbij zowat twintig Brazilianen. Het huwelijk van Interbrew en AmBev bracht een echt wereldbedrijf tot stand. Dat leidt tot een nog verder doorgedreven professionalisering. Na een tour d’horizon in andere landen, is nu ook België aan de beurt. Daarbij zullen onvermijdelijk slachtoffers vallen. Wél wordt gewag gemaakt van een cultuurschok. De Zuid-Amerikaanse managementstijl wordt ervaren als erg dirigistisch, centralistisch. Hij laat weinig ruimte tot eigen verantwoordelijkheid en is erg uitvoerend.

Het Europese en Amerikaanse personeelsbeleid is veel meer gericht op engagement en betrokkenheid. Het Braziliaanse beleid zou dus niet geschikt zijn voor de verzadigde markten in Europa en Noord-Amerika. Het heet onverbiddelijk, typisch een systeem van opkomende markten. Een systeem met een hoge toeloop van potentiële mensen. Met briljant gediplomeerde lui met enorme ambities. Maar met ook een ware ratrace, waar jaarlijks het percentage slechtst presterende mensen genadeloos wordt gedumpt. Europa hanteert een kalmer systeem, met een opbouw van carrière. Mensen worden voorzichtig en met respect behandeld, want ze brengen iets bij op lange termijn.

Het nieuwe vergoedingssysteem wijst in die richting. De vaste vergoeding vermindert, daarnaast komt een bonus. Die wordt uitgekeerd in functie van de behaalde resultaten. Het nieuwe systeem zou starten bij de kaderleden, en dan afdalen naar bedienden en arbeiders.

Ook aan de werknemers in de Belgische brouwerijen werd de variabele vergoeding voorgelegd. Maar de vakbonden struikelden over de idee. Die zou subjectiviteit in de hand werken en concurrentie tussen de arbeiders aanwakkeren. Een minpunt als straks het verdict valt over de toekomst voor de brouwerijen in eigen land?

Wolfgang Riepl

Een sluiting van één van de vier brouwerijen in België – Hoegaarden, Jupille, Leuven, Sint-Jans-Molenbeek – wordt niet uitgesloten.