Griekse belastingadministratie met Belgisch tintje

De Bijzondere Belastinginspectie exporteert haar datamining en risicoanalyse naar Athene. Het resultaat is dat in enkele maanden tijd de strijd tegen de btw-fraude al honderden miljoenen opgebracht heeft voor de Griekse financiën.

Eten geven of leren vissen? België en Europa zijn die tweede oplossing in hun hulpplannen voor Griekenland niet vergeten. Sinds een jaar leert een team van de Bijzondere Belastinginspectie de Griekse belastingadministratie hoe ze de grote vissen van de btw-fraude kan vangen. De controleurs hebben al meer dan honderd miljoen euro in hun netten gevonden. Doel is om 420 miljoen binnen te halen voor het aanslagjaar 2014. “En dat jaar na jaar”, benadrukt Yannic Hulot, regionaal directeur bij de BBI. “Zonder ingreep zou het verlies aan inkomsten nog jaren geduurd hebben.” “Het zou zelfs exponentieel gestegen zijn”, zegt Frank Philipsen, de administrateur-generaal van de BBI. “Hadden we niets gedaan, dan konden de criminele netwerken hun activiteiten nog aanzienlijk opdrijven.”

Waaraan is die wonderbare visvangst te danken? Aan de befaamde datamining, de kruising van gegevens waardoor de analisten grote fraudeurs kunnen opsporen. In België heeft die het mogelijk gemaakt om in enkele jaren tijd de btw-verliezen te wijten aan georganiseerde fraude te verlagen van 1,1 miljard tot amper 40 miljoen euro. Hulot had uitleg gegeven over die datamining op een seminar van Eurofisc, een organisatie die de antifraude-experts van alle Europese landen verenigt. Onder het publiek bevond zich ook Harry Theorakis, de secretaris-generaal van de Griekse belastingadministratie. Hij sprak met Hulot, nam contact op met de Europese taskforce voor Griekenland en “twee weken later ontvingen we een uitnodiging voor een technische bijstandsmissie”, glimlacht Hulot.

Knipperlichten

Om de drie maanden reizen drie of vier mensen voor enkele dagen naar Athene om samen met hun Griekse collega’s de belastinggegevens uit te pluizen. Samen leggen ze de prioritaire doelstellingen vast en vervolgens gaan de Griekse controleurs aan de slag. “Aanvankelijk waren ze wat terughoudend”, geeft Philipsen toe. “Maar we zijn er snel in geslaagd hen te overtuigen van de voordelen. Onze aanpak spaart energie: waarom zou je 500 personen controleren als je kunt focussen op de 50 personen die meer dan 90 procent van het te recupereren geld in handen hebben?”

“Ik kan begrijpen dat sommigen zich afvragen wat voor zin het heeft de fiscale controle op te voeren in een land in moeilijkheden als Griekenland. De mensen hebben daar hoe dan ook de middelen niet om te betalen”, gaat Hulot voort. “Maar wij gaan internationale criminele organisaties te lijf, met de Grieken vaker als slachtoffers dan als fraudeurs. Dat is iets helemaal anders. Nu zijn onze Griekse collega’s enthousiast over onze aanpak.”

De Belgische missie focust op de strijd tegen de internationaal georganiseerde btw-fraude. “We duiken in de gegevens van het Griekse datawarehouse en koppelen die aan de nationale en internationale gegevens. Op die manier kunnen we de topfiguren opsporen”, vertelt Hulot. Voorbeelden van knipperlichten zijn een onderneming die voor het eerst opduikt in internationale transacties, of een nulaangifte indient, of plots voor een miljoen euro aankopen doet… De aandacht gaat ook naar enkele specifieke sectoren, zoals mobiele telefonie, olie, informatica en grondstoffen.

Vertrouwen in de toekomst

Vervolgens komt het erop aan verbanden te leggen. Dat kunnen IP-adressen zijn, een gemeenschappelijke boekhouder, leveranciers,… Beetje bij beetje komen dan de netwerken aan het licht en kunnen de controleurs in actie treden. “Het is van essentieel belang een uitstekende relatie te hebben met de dataminers en de controleurs om de criteria constant te verfijnen”, merkt Philipsen op. Hij waakt erover dat de teams die door de BBI naar Griekenland uitgezonden worden altijd bestaan uit dataminers en controleurs. Die teams worden elke keer aangepast aan de specifieke noden van de dossiers.

In principe moeten de Belgische teams nog drie keer naar Athene. Hun missie loopt af in februari. Dan hebben ze gewerkt op de gegevens van een volledig jaar. De verantwoordelijken van Financiën zeggen “vertrouwen” te hebben in het vermogen van hun Griekse collega’s om het werk voort te zetten. De plaatselijke overheid was zo gewonnen voor de aanbreng van de datamining dat ze zelf een onderzoeksdienst oprichtte die vergeleken kan worden met de BBI. Die dienst is al volop operationeel.

Beter Belgisch systeem

“We moesten beginnen bij de strijd tegen de grote btw-fraude”, vindt Hulot. “Het gaat om georganiseerde criminaliteit, aanzienlijke bedragen, een impact op de reële economie. Die fraude voedt een hele ondergrondse economie die de concurrentie vervalst. Met weinig middelen kunnen we snel een en ander beïnvloeden. De technieken zijn overdraagbaar. In België gebruiken we ze voor internationale fraude in de directe belastingen, voor offshoreleaks enzovoort.”

De missie heeft ook banden gesmeed tussen beide administraties. Dat zal de samenwerking bevorderen in dossiers waarbij ambtenaren van beide landen betrokken zijn. Op Belgisch niveau zal er in elk geval een return zijn. “We hebben daar marathondagen geklopt. We moesten heel snel oplossingen vinden”, legt Hulot uit. “Daardoor konden we ook ons Belgische systeem verfijnen.”

De Belgische gespecialiseerde teams werken nu al samen met hun Benelux-collega’s om grensoverschrijdende risicoanalyses te ontwikkelen. “We beginnen op kleine schaal om iedereen de voordelen van samenwerking voor hun eigen fiscale ontvangsten te tonen”, zegt Philipsen. “We moeten internationaal beginnen te werken, want de fraudeurs doen dat ook. Daarvoor is wederzijds vertrouwen tussen al de lidstaten nodig.”

Christophe De Caevel en Camille Van Vyve