GOEDE EN FOUTE MAATREGELEN VAN DE OVERHEID

De huizenprijzen zijn gestegen en de afbetaling neemt een hap uit het budget van de consumenten. Professor Erik Buyst (KU Leuven) stelt een zeker ongenoegen vast, waardoor politici zich geroepen voelen op te treden. “De mensen herinneren zich de vastgoedmarkt na de crash van de jaren tachtig,” stelt hij. “Bovendien werden de kopers extra verwend door de lage rente. En nu is er een dubbele weerslag voor de volgende generatie: de rente gaat omhoog en de vastgoedmarkt is fenomenaal gestegen, en hun koopkracht evolueert niet mee. Men heeft de (verkeerde) indruk dat de prijzen onwaarschijnlijk hoog zijn. Ondertussen is er een herverdeling: de oudere generatie verkoopt duur aan de jongere. De frustratie bij de potentiële kopers trekt politieke aandacht.”

Moet de overheid optreden? ING-econoom Ivan Van de Cloot denkt dat eerdere ingrepen, zoals de verlaging van de registratierechten, “vooral hebben geleid tot een verhoging van de prijzen, en de kopers niet hebben ondersteund”. Topman Iain Cook van het makelaarsnetwerk Era vult aan: “In Nederland kost een woning de helft meer dan in België. Het verschil is bijna volledig te verklaren door het fiscale statuut, dat een grotere aftrekbaarheid toelaat. De vastgoedmarkt laat zich erg moeilijk sturen.”

Ook ingrijpen in de prijs van de bouwgronden voor bepaalde inkomensgroepen – een socialistisch voorstel – noemt Van de Cloot gerommel in de marge: “Men kan enkel ernstig op de prijzen inwerken via de ruimtelijke ordening en de uitbreiding van het vastgoedbestand. En daar is geen politiek draagvlak voor.”

Volgens notaris Karel Tobback laat de overheid wel degelijk kansen liggen voor de uitbouw van een sociaal getint woningbeleid. Hij gaat met de Vlaamse regering akkoord dat de steden meer kwaliteitswoningen verdienen. Een vereenvoudigde belasting, gekoppeld aan de aanpassing van het kadastrale inkomen (KI), zou dit kunnen helpen realiseren. Tobback: “De KI’s werden vastgesteld toen de steden luxueuze burgerhuizen telden en de dorpen boerenhoven. Die eerste worden nu bewoond door minder rijken, en de welverdieners hebben de landbouwgebieden omgevormd door chique wijken. Het gaat niet op dat het KI in Antwerpse volkswijken hoger is dan in Schoten. In die steden zou men ook een lagere belasting op vastgoedtransacties moeten toelaten. Dat zou de levenskwaliteit verhogen – ook van huurpanden trouwens – want de eigenaars zouden meer kunnen investeren in de renovatie. Het zou de overheid geen euro meer kosten.”