Goede afspraken maken goede vennoten

HET DRIEMUSKETIERS-syndroom, noem ik het. Drie vrienden — het kunnen er evengoed twee of vier zijn — starten een zaak. De sfeer is er een van broederschap (of zusterschap): een voor allen en allen voor een. En de winst verdelen we gewoon gelijk onder elkaar. Die attitude zie ik start-ups zeer vaak aannemen. Ik begrijp het perfect en denk dan altijd even terug aan mijn eigen start-updagen: niets heerlijker dan dat gevoel van er samen tegenaan te gaan. Komaan, actie!

Intussen weet ik uit eigen ervaring dat je het met een paar afspraken op voorhand verder schopt én het langer uithoudt. Vergelijk het met je eerste huis kopen. Een bedrijf starten is een investering van dezelfde orde. Soms niet direct in financiële middelen, maar in elk geval in betrokkenheid, tijd en energie. Dat mag je dus wel serieus nemen.

HET EERSTE WAAR JE naar wilt kijken is de samenstelling van het team. Wanneer mensen met gelijkaardige competenties een bedrijf starten, is dat niet ideaal. Mensen die elkaar aanvullen, versterken elkaar en houden elkaar scherp. Intraverten en extraverten, technische en commerciële profielen, of voortvarende en analytisch geesten. Sommige teams zouden daarom beter overwegen hun samenstelling te wijzigen of uit te breiden.

Ook de toekomstvisie voor het bedrijf checken is essentieel. Hoe zien de vennoten de start-up evolueren? Met of zonder externe financiering? Willen ze zelf iets uitbouwen op lange termijn of denken ze er eerder aan het bedrijf te verkopen binnen de vijf jaar? Hoe worden de aandelen verdeeld? Hoe zal de verloningspolitiek zijn?

SLIMME START-UPS bereiden zich ook voor op problemen die kunnen opduiken. Wat als de partner van een vennoot per se naar Berlijn wil verhuizen en hij of zij uit het bedrijf moet stappen? Wat als iemand vier uur per dag gaat trainen voor de Ironman-triatlon en besluit minder uren in de zaak te steken? En, nog veel ongemakkelijker, wat als iemand niet goed blijkt te presteren?

Ook de rolverdeling spreek je het beste af in een vroeg stadium. De meest oncomfortabele vraag is wie de CEO wordt. Ik hoor veel start-ups zeggen dat ze niet meedoen met die discussie. Dat klinkt goed en het past perfect in de filosofie van broederschap, maar de bedrijfswereld werkt niet zo. Investeerders willen weten wie het schip bestuurt. Klanten, personeel en leveranciers evengoed.

ALS VENNOTEN in een start-up eerlijk zijn, moeten ze bijna altijd toegeven dat een van hen op een natuurlijke manier de leiding neemt. Bijna elke groep heeft een natuurlijke leider die de initiatieven en de risico’s neemt. Dat formaliseer je het beste van in het begin. In de Verenigde Staten doen ze daar veel minder moeilijk over. Het blijkt typisch Europees je hoofd niet boven het maaiveld te willen uitsteken.

Zulke afspraken maken voelt niet altijd comfortabel aan. Maar wie het nalaat, komt bijna altijd in de problemen in een later stadium. Waar geen afspraken bestaan, ontstaan individuele verwachtingen en die zijn lang niet altijd compatibel met elkaar. Dat is een recept voor frustraties, zowel intern als bij toekomstige klanten en investeerders. Bovendien zit een groeiend bedrijf almaar complexer in elkaar en wordt het almaar moeilijker de boel te ‘ontwarren’.

MIJN ADVIES luidt dan ook: zet de zaken van in het begin op een rijtje. Plan twee keer twee uur in om open en eerlijk te spreken over jullie visie voor het bedrijf, de rolverdeling en de verdeling van aandelen. Praat over de scenario’s die zich kunnen voordoen. Kom je er niet meteen uit, betrek er dan een derde bij, iemand met ervaring in management, investeren of human resources.

Zet je afspraken vervolgens in een aandeelhoudersovereenkomst . Een advocaat kan je daar prima bij helpen. Ja, dat alles kost wat tijd, energie en mogelijk een paar honderd euro. Maar geloof me, de weg naar start-upsucces is geplaveid met goede afspraken. Trouwens, ook bij investeerders heb je dan een streepje voor. Zo vergroot je aanzienlijk de kans om snel een positieve impact te hebben op de wereld, precies wat het start-upleven zo magnifiek maakt.