Goed beheer werkkapitaal helpt bedrijven door de crisis
Een moderne onderneming kan niet meer zonder een behoorlijk beheer van haar werkkapitaal. Voor zes op de tien bedrijven is dat zelfs een absolute prioriteit. Dat blijkt uit een omvangrijke enquête van Trends en BNP Paribas Fortis bij 400 algemeen en financieel directeurs van Belgische ondernemingen.
Het onderzoeksbureau Graydon wees er begin april nog maar eens op: de vertragingen in de betalingen van de Belgische ondernemingen blijven een probleem. 36 procent van de facturen wordt nog altijd niet op tijd betaald. 12 procent van de ondernemingen betaalt bovendien pas na 90 dagen of meer. Veel bedrijven lijden daaronder, vooral die met een zwakke liquiditeitspositie. Omdat onbetaalde facturen de liquiditeit van een onderneming ernstig kunnen aantasten en dus een van de voornaamste oorzaken van een faillissement vormen, besteden de ondernemingen steeds meer aandacht aan het fenomeen.
Eenvoudig gezegd is een positief werkkapitaal (vlottende activa min schulden op korte termijn) noodzakelijk om operationele uitgaven te doen en de verplichtingen op korte termijn na te komen. Het is heel goed mogelijk dat een onderneming winst maakt, maar een tekort heeft aan liquide middelen omdat ze er niet in slaagt haar vlottende activa (voorraden en schuldvorderingen, bijvoorbeeld) eenvoudig om te zetten in cash.
In samenwerking met BNP Paribas Fortis stuurde Trends een vragenlijst over vijf grote thema’s naar 400 leidinggevenden, vooral bedrijfsleiders en financieel directeurs. De enquête (die voortaan jaarlijks herhaald wordt) liep bij zowel kleine, middelgrote als grote ondernemingen: 71 procent ervan draait een omzet van meer dan 7,5 miljoen euro, twee derde heeft zijn hoofdkwartier in Vlaanderen en 80 procent doet aan b2b.
Een eerste vaststelling is dat negen op de tien respondenten zeggen dat ze belang hechten aan het beheer van hun werkkapitaal. Voor 59 procent is dat zelfs een absolute prioriteit. Ze geven daarvoor verschillende redenen aan: het streven naar een hogere efficiëntie (49 procent), de druk van de directie en de aandeelhouders (40 procent) en het steeds langer uitblijven van betalingen (36 procent). Dat laatste is zelfs de belangrijkste factor voor kleine ondernemingen. Door het toenemende betalingsuitstel ziet de helft onder hen zich genoodzaakt om de behoefte aan werkkapitaal te optimaliseren.
Twee op de drie ondernemingen hebben al stappen ondernomen. De meest genoemde maatregelen zijn een verbeterd beheersproces van de betalingen en tegoeden (63 procent), de klanten sneller doen betalen (57 procent) en de afbouw van de voorraden (45 procent). Amper 20 procent van de ondernemingen heeft daarover informatie ingewonnen bij zijn bank of consultant.
De economische en financiële crisis heeft uiteraard de geesten wakker gemaakt. Iets meer dan de helft van de ondervraagde CEO’s en financieel directeurs (57 procent) geeft aan dat hun houding ten opzichte van de liquide middelen gewijzigd is.
1. Betalingen en tegoeden
Minder dan 1 procent van de respondenten heeft geen enkele maatregel genomen tegen laattijdige betalingen, nochtans het kernprobleem van een goed beheer van het werkkapitaal. In de huidige omstandigheden is dat ook vrij logisch. Welke onderneming zou, in volle crisis, niet proberen om zich zo snel mogelijk te laten betalen, en tegelijkertijd pogen langere betalingstermijnen te bedingen bij haar leveranciers en/of onderaannemers? Door sneller de facturen aan de klanten te innen en zelf zo laat mogelijk te betalen, komen liquide middelen vrij die anders blijven vastzitten in de exploitatiecyclus. 59 procent van de ondervraagde bedrijfsleiders en financieel directeurs zegt dat ze al maatregelen hebben genomen om op die manieren liquiditeiten te vergaren. 21 procent van diegenen die dat nog niet gedaan hebben, heeft dat punt wel op de agenda geplaatst.
Concreet gebeurt dat door enerzijds de facturen aan de klanten sneller te innen (75 procent) en door zelf de leveranciers later te betalen (37 procent). Die percentages liggen nog iets hoger bij de grote ondernemingen (80 procent voor de snelle inning en 38 procent voor de uitgestelde betalingen). Dat is ook logisch, omdat een grote onderneming nu eenmaal over een betere onderhandelingspositie beschikt dan een kmo.
Andere technieken, zoals domiciliëring (21 procent), kredietkaarten (10 procent) en factoring (10 procent) worden zelden genoemd door de ondervraagde personen.
2. Financiering
Werkkapitaal kan natuurlijk ook voorgefinancierd worden. De liquiditeiten die op die manier vrijkomen, kunnen dan gebruikt worden om de bedrijfsactiviteiten te financieren. Bijna een op de drie respondenten vindt dat zeer belangrijk. Ook het aantal respondenten dat de daad bij het woord gevoegd heeft, is aanzienlijk: 46 procent onder hen zegt dat ze al maatregelen genomen hebben voor financiering, 19,5 procent heeft het punt op de agenda geplaatst.
Eigenlijk loopt een en ander gelijk met de inspanningen om het beheersproces van de betalingen en vorderingen te verbeteren. Getuige daarvan de score voor de snellere inning van de facturen (69 procent). Die staat helemaal bovenaan in de lijst van de oplossingen die de respondenten overwegen om wat financiële ademruimte te scheppen, ver voor de versnelling van de voorraadrotatie (47 procent) en het gebruik van kortetermijnkrediet (32 procent). Opmerkelijk is dat heel wat ondernemingen niet op de hoogte zijn van alle mogelijkheden die de banken bieden, te beginnen bij alles wat te maken heeft met ‘maatwerk’.
3. Centraliseren van fondsen
Gecentraliseerd cashbeheer is voor veel ondernemingen een bekommernis ge-worden: 42 procent vindt het zeer belangrijk, en 30 procent acht het belangrijk. Amper 6,5 procent houdt er zich helemaal niet mee bezig. 55 procent heeft zijn thesaurie al gecentraliseerd of is ermee bezig, 11 procent heeft het onderwerp op de agenda geplaatst voor dit jaar. Het gaat hoofdzakelijk om middelgrote en grote ondernemingen, die daarin duidelijk een voorsprong genomen hebben. 60 procent van de grote ondernemingen doet een beroep op een systeem van cashpooling, waarbij ze het geld uit verschillende landen op een centrale rekening beheren. Daartegenover staat dat minder dan een kwart van de kleine ondernemingen een beroep doet op zo’n systeem. De meeste daarvan zeggen dat ze er gewoonweg geen behoefte aan hebben.
4. Verzekering van betalingen
In België verliezen de ondernemingen meer dan 9 miljard euro aan onbetaalde facturen. Wil men de behoefte aan werkkapitaal goed kunnen inschatten, dan moet ze ook zeker zijn dat de klanten betalen, het liefst binnen de vastgestelde termijn. Of men nu zaken doet in België of in het buitenland, de zekerheid dat men op tijd betaald wordt is en blijft van kapitaal belang. Het is dan ook niet verwonderlijk dat acht op de tien zeggen dat ze daaraan belang hechten. Een op de twee heeft al concrete maatregelen genomen om haar betalingen te garanderen. 14 procent maakt daar voor dit jaar een prioriteit van.
Bankgaranties zijn veruit het meest gebruikte middel. Een op de twee ondernemingen zegt daarvan gebruik te maken om zich van zijn inkomsten te verzekeren. Andere oplossingen, zoals het documentair krediet (export), indekking tegen wissel- of intrestrisico’s en factoring worden nauwelijks ge-bruikt. Factoring is overigens een formule die door de meeste ondervraagde ondernemingen miskend wordt en in hun ogen erg duur is.
5. Rapportering
Uit de enquête blijkt zeer duidelijk dat een nauwkeurig algemeen overzicht van alle financiële transacties, zowel de binnenkomende als de uitgaande, essentieel is voor een goed management van het werkkapitaal. Bijna 90 procent van de ondervraagde bedrijfsleiders vindt dat op zijn minst belangrijk en 66 procent werkt eraan. Dat geldt des te meer voor de grote ondernemingen. 73 procent daarvan zegt dat ze er zich zeer concreet mee bezighouden, tegenover 51 procent van de kleine ondernemingen. Het wijdverbreide betalingssysteem Isabel wordt samen met elektronisch bankieren aangehaald als een belangrijk instrument om een duidelijk algemeen overzicht te krijgen van het beheer van het werkkapitaal.
Meer informatie over de enquête vindt u op www.workingcapitalbarometer.be
SÉBASTIEN BURON EN PATRICK CLAERHOUT
59 procent van de ondervraagde CEO’s en financieel directeurs zegt dat al maatregelen genomen werden om de facturen aan de klanten sneller te innen en de leveranciers zo laat mogelijk te betalen.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier