GLORIE VOOR GEVAERT

Niets is voor altijd verloren. Alles vloeit. Agfa-Gevaert wordt op 1 juni voor een deel opnieuw Vlaams, door de kronkelingen van de technologie. Het beslissingscentrum verschuift naar Mortsel, met aandeelhouders verspreid over België, Duitsland en de rest van de wereld. Een Mortsels hoofdkwartier is winst voor de optimale ontplooiing van de ex-Duitse (nu meer Europese) onderneming. Indien Agfa-Gevaert zich tien jaar vroeger had kunnen losmaken van Bayer, dan was Xeikon – ontstaan uit Agfa-Gevaert en knap in de elektronica voor drukkerijen – vandaag waarschijnlijk een succesdivisie geweest van een blue chip der Lage Landen. Om maar één voorbeeld te noemen… De holding Gevaert, onderdeel van KBC, neemt 15% op van de aandelen en bezit een optie op 10% extra. Bayer zweert bij de chemie en de farmacie (zie ook Eminent, blz. 154) en lost voor 75% (later meer?) de dochter die een beeldbedrijf met elektronica werd.

Tractebel blijft op 1 juni voor 50% van Suez Lyonnaise. Het Franse concern gedraagt zich als een alleenheerser zonder minderheidsaandeelhouders. Mag men dromen, en denken dat dit over tien jaar zal zijn omgeslagen tot een coming home à la Agfa-Gevaert? Weliswaar niet vanwege technologische veranderingen, maar wegens de vaststelling door de institutionele beleggers dat Tractebel geen meerwaarde haalt uit de controle door Suez Lyonnaise. Tractebel zit onder een stolp. De Franse eigenaar remt ondanks de blablabla de expansie van Tractebel, haar volle wasdom en shareholder value, omdat hij jaloers waakt over de verwatering van zijn controle. Dus zal hij de kapitaalverhogingen stremmen voor Tractebels avontuurlijke vaart.

Wie kan mee deblokkeren? De gemeenten, geholpen door de Wetstraat en geschaduwd door de financiële analisten. Waarop wachten de gemeentevaders? Zij bezitten 5% van Electrabel – de geldmachine van Tractebel – om de Wetstraat onder druk te zetten én eisen te stellen aan de Franse meerderheidsaandeelhouder… De gemeenten vertegenwoordigen 60% procent van de stroommarkt.

Valt deze gedachtengang onder de term economisch nationalisme en is ze dus verwerpelijk? Moet men het verankeren van ondernemingen, van global players in een concrete cultuur en een concreet land, nog ernstig nemen? Een verankering in een thuismarkt – wat een internationale dimensie en internationale aandeelhouders helemaal niet uitsluit – is een steunpunt om een global player te zijn. Een brede voet in een thuismarkt is een pijler voor samenhorigheid, gelijkgestemdheid en visie-groei van een global player.

Het verankeringsdebat is tijdens de jongste Vlaamse kabinetsperiode een zachte dood gestorven. Onder Luc Van den Brande was er op den duur geen dorp of gehucht meer of het had in een Davidsfonds, een Marnix Ring of een gemeentelijke cultuurkring gedebatteerd over de verankering. Wat eerst een onderwerp leek voor le dernier carré van beroepsflaminganten is vandaag een thema waar ook de hoogste Franstaligen van dit land achter staan. Philippe baron Bodson noemt in intieme kring de bazen van Suez Lyonnaise kolonisatoren. Terminologie die gelanceerd is door boeken als ” Vlaanderen, een Franse kolonie” (1993) en ” 200 Jaar filiaal” (1995).

De mobilisatie onder Van den Brande werd in de handen van zijn opvolger voor Economie, Eric Van Rompuy, een lappenpop, wegens een theoretische discussie. Professor Herman Daems, zijn kabinetschef, had het niet begrepen op kapitaalsverankering en zwoer bij een persoonlijke verankering. In mensentaal: wie de aandelen van een onderneming controleerde, had weinig belang. Hoofdzaak was dat er bekwame mensen van bij ons aan het hoofd stonden van de onderneming en dat die zorgden voor de Belgische verankering van het beslissingscentrum. Na het activisme van Van den Brande, het attentisme van Van Rompuy.

Philippe Bodson, Jean-Pierre Gerard van Royale Belge en François Cornelis van PetroFina – om maar een paar namen te noemen – weten ondertussen hoe licht hun bekwaamheid woog bij de verankering van hun onderneming. Parijs trok de lakens driemaal naar zich toe, want het geld regeert de wereld, niet de profs of de experts (arm maar eerlijk) die ondernemer worden. Philippe Bodson legde zijn mandaat neer, Jean-Pierre Gerard is opgestapt na de overname van Royale Belge door Axa en François Cornelis wensen we de kunst toe om te zwijgen en te buigen, zoniet volgt hij de eerste twee.

Hoe concreet verankeren in België? Door wetten, geïnspireerd op de Nederlandse structuurvennootschappen en pensioenfondsen. Een Fransman kijkt je strak in de ogen, hij kan macht uitoefenen door bedreiging, want hij is burger van een land dat meetelt. Wie een Franse sleutelonderneming durft weg te kapen, wordt afgeblaft en gekoeioneerd. Een Vlaming kijkt je niet strak in de ogen, hij kan geen macht uitoefenen door bedreiging, want hij is burger van een vederlicht land. Wie hier een onderneming wil kopen, doet naar believen. Het geld wint. Om de balans te herstellen, zijn langs de Vlaamse (Belgische) kant andere en betere vennootschapswetten nodig. Is dat niet volgens het Europese boekje? We hoeven niet te verstijven van schrik voor een onredelijk en gelijkschakelend Europa.

FRANS CROLS