GLOBALIZERING. WELKE ROL VOOR VAKBONDEN ?

De Brit Bill Jordan werd eind december benoemd tot Acting General Secretary van de grootste internationale vakbondsorganizatie, het Internationaal Verbond van Vrije Vakverenigingen (IVVV), waarbij langs Belgische zijde het ABVV is aangesloten, en dat zijn hoofdzetel heeft in Brussel. Hem wacht een moeilijke taak : opnieuw inhoud geven aan een organizatie die haar sociaal-demokratische identiteit onder meer had gebouwd op de strijd tegen het kommunisme, en in tijden van mobiliteit en globalizering de raakvlakken vinden tussen werknemers in het noorden en het zuiden. Als bestuurder van de BBC en van de London School of Economics verdedigt Bill Jordan het pragmatisch koncept van de vakbeweging en pleit hij voor een nieuw partnership tussen werknemers en werkgevers.

– BILL JORDAN. Wij voeren geen heilige oorlog tegen het kapitalistische systeem : het systeem is er en creëert rijkdom. Wij willen een systeem dat wérkt maar waar iedereen baat bij heeft. De vakbonden moeten van daaruit ijveren voor de doelstellingen waaruit zij zijn ontstaan : zij moeten werkzekerheid verdedigen, goede lonen bedingen en leefbare werkvoorwaarden creëren. Om dit te realizeren, moeten zij gebruik maken van het bestaande recht om de werknemers te vertegenwoordigen.

– Veel werkgevers gaan er toch eerder vanuit dat de vakbonden de groei belemmeren.

– Het voorbeeld Groot-Brittannië bewijst onomstotelijk het tegendeel : de oorlog tegen de vakbonden heeft er geleid tot een erbarmelijke ekonomische balans. In een poging om de stem van de werknemers te isoleren, heeft Groot-Brittannië een oorlog ontketend die zich ekonomisch tegen het land zelf heeft gekeerd. In 1979 stonden wij op de vijfde plaats in de hitparade van de rijkste landen volgens de Oeso ; vandaag vind je ons op de 18de plaats.

Overal ter wereld luisteren de toonaangevende bedrijven vandaag de dag naar de stem van de werknemer. In Japan, dat een fenomenale groei kende, nemen de vakbonden een hoge vlucht. De tripartite-aanpak is er aanvaard door tal van werkgevers die op zoek gaan naar meer participatie van hun werknemers.

– De vakbonden lijken echter nog steeds een defensieve houding aan te nemen en de flexibiliteit van de oude industrielanden af te remmen tegenover de konkurrentie van de lage-lonenlanden.

– Wij kanten ons niet tegen noodzakelijke veranderingen, wij zeggen niet neen om neen te zeggen, maar wij willen betrokken worden bij deze veranderingen ; wij willen betrokken worden bij de beslissingen die werkgevers en overheid nemen om op die manier de doelstellingen en de modaliteiten van deze veranderingen mee te bepalen. De veranderingen moeten plaatsvinden, maar niet ten koste van de werknemers.

– U eist de opname van sociale clausules in de internationale handelsnegociaties.

– De Kommissie Brandt precizeerde in de jaren ’70 reeds dat de rijke landen niet veel vooruitzichten hebben als de derde wereld arm blijft. Door de globalizering van de ekonomie vestigen veel bedrijven van de rijke landen zich ook in minder ontwikkelde landen. Als zij daar hun fabrieken oprichten, dienen wij daar ook onze sociale normen te introduceren. Het is onze opdracht om te vermijden dat de mensonwaardige omstandigheden van de industriële revolutie in de vorige eeuw zich daar nu herhalen.

– De multinationals zijn opnieuw “de slechteriken” ?

– In mijn professionele leven heb ik reeds heel vroeg ontdekt dat er goede en slechte werkgevers zijn. Dat geldt eveneens voor multinationals. Het is onze taak om de normen en het beleid van de besten onder hen te veralgemenen.

– Zal het IVVV zich tegenover de nieuwe Wereldhandelsorganizatie een oppositierol spelen ?

– Deze organizatie is ontstaan uit de angst dat de globalizering van de ekonomie wel eens zou kunnen ontaarden in een ware handelsoorlog. En dat is voor iedereen nefast. De Wereldhandelsorganizatie (WHO) geeft ons dan ook een duidelijke kans om onze stem te laten horen. Wij zullen tegenover deze organizatie de positie innemen die wij ook op nationaal niveau verdedigen : wij zijn voor veranderingen op voorwaarde dat de minimale sociale normen over de hele wereld gegarandeerd worden. Wij willen binnen de WHO niet reaktionair tegenwerken maar konstruktief meewerken zodat wij als een volwaardige partner beslissingen mee kunnen smeden.

– De vakbeweging die traditiegetrouw vergroeid lijkt met de grote industrielanden, blijkt weinig vat te krijgen op de recentere aktiviteiten van de dienstensektor. Is er in het Cyberspace-tijdperk nog ruimte voor vakbonden ?

– Met de inkrimping van de industriële sektoren die als het ware de thuisbasis vormen voor de grootste vakbonden is ook het sociale panorama geëvolueerd. Maar de problemen die aan de basis liggen van het ontstaan van de vakbeweging in de negentiende eeuw bestaan nog steeds. In Groot-Brittannië bijvoorbeeld is er nog steeds een toenemend aantal arbeidsongevallen en een groter wordende werkonzekerheid. Die werkonzekerheid treft zelfs de kaderleden.

– U spelt de “slechte werkgever” de les, maar ook het IVVV telt in eigen rangen in de derde wereld vakbonden in de schaduw van weinig eerbare regeringen.

– Onder de 188 leden die in 134 landen werkzaam zijn, zult u ongetwijfeld wel één of ander lid kunnen isoleren dat de principes van het IVVV niet volledig respekteert. Maar u vergeet wel de lange lijst van vakbonden die wij níet tot onze kringen hebben toegelaten. Als een aantal organizaties de principes van onze vereniging niet respekteren, dan is het mijn verantwoordelijkheid ervoor te ijveren dat onze principes absoluut en stipt worden nageleefd.

Jean-Paul Marthoz

BILL JORDAN (IVVV) “De problemen die aan de basis liggen van het ontstaan van de vakbeweging in de negentiende eeuw, bestaan vandaag nog steeds. “