Glissando’s in de sneeuw

Sommige skigebieden hebben een inventieve oplossing voor de toeristen die wegblijven uit angst geen sneeuw meer te vinden op de pistes. Ze organiseren festivals met klinkende namen op de affiche. Zo verlengen ze hun winterseizoen én lokken ze een jonger publiek.

Het dorp Zermatt, in het Zwitserse kanton Wallis, ligt op 1608 meter, aan de voet van de Matterhorn. In de dagen rond Pasen glijden winter en zomer in elkaar over. In het dorpscentrum geeft de zon van jetje, maar een half uurtje gondelbanen hoger, op 3800 meter, heerst koning winter nog. Vanop deze letterlijk adembenemende hoogte glijden we langs zachte skipistes met fantastische sneeuw tot aan Trockener Steg. Maar hier kun je niet alleen van ski en après-ski genieten. Na zo’n vijf minuten lopen, genieten we op het sneeuwterras van de Gandeghütte, een meer dan 170 jaar oude berghut op 3030 meter hoogte, van een optreden van Ronnie Scott’s All Stars Band. De jazzband uit Soho in Londen is hier voor het vier dagende durende festival Zermatt Un-plugged, waarbij grote namen uit de popmuziek gratis én betalende concerten geven op verschillende locaties in en boven Zermatt.

Zermatt Unplugged is het geesteskind van een van Zwitserlands bekendste seriële internetondernemers, Thomas Sterchi. Hij werd multimiljonair — in Zwitserse franken — met jobsites en sociale media. Sterchi woont in Zermatt en Berlijn, maar schuwt de schijnwerpers. Zermatt Unplugged, gestart in 2007, wordt geleid door de jonge Zwitser Rolf Furrer. “Initieel wilden we een kwalitatief entertainmentaanbod creëren in Zermatt”, legt Furrer uit. “Naar ons aanvoelen ontbrak dat nog. Maar al snel besefte Zermatt Tourismus (de officiële toeristische dienst van Zermatt, nvdr.) dat zo’n festival een ideale manier is om het seizoen wat te verlengen. Anders dreigde Zermatt medio april zonder gasten te vallen.” Het festival bleef groeien, en trok grote namen aan als Lionel Ritchie, Suzanne Vega en Chris de Burgh. In de editie van dit jaar omvat Zermatt Unplugged 54 concerten. Veertien daarvan zijn betalend, met ticketprijzen die variëren van 40 tot 280 euro.

Liever aan het einde

Met 2 miljoen overnachtingen, netjes over zomer en winter gespreid, en een meer dan stevige Zwitserse frank mag Zermatt niet klagen. Het dorp telt 6000 inwoners, maar heeft 13.000 toeristenbedden. En toch wil de economische logica dat het toerisme groeit en dus meer inkomsten genereert. Waarschuwingen over klimaatopwarming ten spijt blijft de bouwwoede ook hier heersen. Designhotels, luxueuze berghutten, nieuwe skiliften: het toerisme moet en zal groeien. Een verlenging van het skiseizoen is daarbij een logische marketingstunt.

“In theorie zouden we ook een groots opgezet evenement kunnen organiseren net voor het begin van het seizoen, pakweg eind november”, stelt Janine Imesch van de toeristische dienst. “Maar doordat wij 365 dagen per jaar skiën aanbieden op onze gletsjer, is die optie voor ons minder relevant. We spenderen onze marketinginspanning liever aan een uitbreiding aan het einde van het seizoen.”

Jongeren overhalen

Het effect van de concerten van Zermatt Unplugged is niet te onderschatten, zegt Furrer. “In één week lokken we met ons festival meer dan 20.000 bezoekers naar Zermatt. De gemeente betaalt ons omgerekend 290.000 euro. Dat is maar een deel van ons totale budget van ongeveer 2,5 miljoen euro. De return die ons festival voor Zermatt opbrengt, is alsnog moeilijk meetbaar. In elk geval is die return in merkbekendheid en imago onschatbaar.”

Janine Imesch bevestigt het effect van een seizoenverlengend festival: “Op een totaal van 2 miljoen overnachtingen is de return van Zermatt Unplugged niet te verwaarlozen. Bovendien trekken we op deze manier als winterbestemming een publiek aan dat we hier anders nog te veel moeten missen: jongeren.”

Dat lijkt te kloppen. Het valt op hoe het aandeel jongeren in Zermatt beduidend hoger ligt dan normaal. Zermatt is doorgaans nogal aan de dure kant voor hen, maar een festivalletje van enkele dagen overhaalt hen toch naar het Walliserdorp af te zakken. “Dus kopen ze een skipas, gaan ze op restaurant en op café, en helpen ze ons ons skiseizoen aan het einde toch nog wat extra op te pimpen”, weet Imesch.

Zermatt Unplugged stelt permanent vier mensen tewerk. Rolf Furrer: “De editie van dit jaar zal nipt break-even draaien. We hebben dat onder andere te danken aan enkele grote sponsors, zoals de bank Raiffaisen en het horlogemerk Parmi-giani. Maar de belangrijkste return blijft natuurlijk voor het toerisme in Zermatt. Dankzij ons festival stijgt het aantal bezoekers en doet de horeca betere zaken dan normaal aan het einde van het seizoen. Om maar te zwijgen van de boost die het merk Zermatt dankzij ons festival krijgt.”

Verweven met de omgeving

Rolf Furrer kijkt dit jaar tevreden terug op de organisatie van zijn festival. Als hij één zaak beter zou willen doen, dan is het de samenwerking met de lokale partners. “Als je een groots opgezet festival wil organiseren, dan is de actieve hulp van de plaatselijke partners een conditio sine qua non. Je moet vanaf de allereerste dag de overheid, hoteliers, restaurants, enzovoort bij je plan betrekken. Een festival moet echt met zijn directe omgeving verweven zijn. Dat aspect onderschat je gemakkelijk.”

‘s Avonds wandelen we door de toeristische Bahnhofstrasse van Zermatt naar de grote tent die voor de publiekstrekkers moet zorgen. Die is opgesteld in het centrum van het bergdorp en moet voor de festivalsfeer zorgen, inclusief eet- en drankstandjes, vipdeel en alles wat erbij hoort. Gast van dienst is vanavond Aloe Blacc, wereldberoemd geworden met hits als ‘A Man’ en ‘Wake me up’. Hij zet de voor de rest behoorlijk beschaafd gevulde reuzentent in vuur en vlam. Aloe Blacc en zijn zevenkoppige band brengen een wisselende set van een dik uur. Langer kan niet, want de toeschouwers moeten de tijd krijgen om naar een volgende tent te lopen (de Vernissage), waar Tom Odell om 22.45 u. een kleiner concert speelt.

Als Aloe Blacc het vijfde en laatste bisnummer inzet, veert het publiek massaal recht. ‘I need a dollar, a dollar is what I need.’ Even horen we de toeristische dienst die zijn verzuchting aan de 2000 aanwezigen duidelijk maakt.

AART DE ZITTER, FOTOGRAFIE THOMAS DE BOEVER