Gezakt.

Dit is een oproep naar de lezers van Trends en de publieke opinie. Stop met mislukte ondernemers zoals Jo Robrechts ( Shop 24, failliet op 19 november) of Marc Maes en Steven Buytaert ( Acunia, failliet op 10 december) uit te spuwen en belachelijk te maken. Zij hebben gevochten tot de laatste snik, hebben daarbij veel ervaring opgedaan, zijn bekwaam om te herstarten en kunnen door te getuigen over hun ups and downs toekomstige zakenlui mooi helpen.

Deze e-mail deponeerde Frans Crols, directeur van Trends, begin deze week in mijn elektronische postbus. Een warm pleidooi om van ‘mislukken in ondernemen’ MBA-cases aan onze Vlerick– en Solvay-scholen te maken en daar lessen uit te trekken. Vlaams minister voor Economie Patricia Ceysens ( VLD) zet slag om slinger het thema creativiteit in de schijnwerpers. Ze zou echter beter voltage spenderen aan de antipool destructiviteit. Succes en mislukking zijn als een Siamese tweeling: biologisch verstrengeld en chirurgisch uiterst moeilijk te scheiden.

Waarover zouden ‘gezakten’ (vat het woord voortaan op als een geuzentitel) zoals Robrechts (46), Maes en Buytaert (beiden 38) dan zoal les kunnen geven? De gewezen Shop 24-topman geeft impliciet diverse aanzetten tot leerstof (zie blz. 45). Financiële spitstechnologie is er één van, geldschieters die stapsgewijs pure equity inruilden voor rentedragende converteerbare obligaties. De Kempenaar was zelf geen groentje, hij leerde het klappen van de zweep bij het coördinatiecentrum van Janssen Pharmaceutica. Hoe pakte hij het aan?

Het Leuvense ontwikkelingsbedrijf Acunia worstelde, als spin-off van het Leuvense onderzoekslab Imec, met een technofiele cultuur. Een bètaversie die te laat tot een afgewerkt product leidde, nieuwigheden werden gespuid zonder de problemen van de vorige release op te lossen, te weinig delegatie, beslissingen die werden herroepen door het jonge duo Maes en Buytaert, met een groot verloop in het middenkader (de ervaren rotten) tot gevolg. Dat gaf de ontwikkelaars een virtuele vrijgeleide (zie ook Trends, 2 oktober 2003).

Zowel Shop 24 als Acunia braken, als pionier, ook de tanden stuk op marktstandaardisering, een typisch knelpunt voor de globale economie en een ware kluif voor business-scholen. “Niet alleen draaiden onze automaten op acht verschillende technologieën, de automated convenience stores hebben hun eigen wetmatigheden en die moesten wij leren met vallen en opstaan,” licht Jo Robrechts toe. Het piepkleine Acunia (omzet 2002: 5,57 miljoen euro) zwom daarbij in een vijver met reuzengrote haaien – de grote autoconstructeurs – aan wie het dé killerarchitectuur voor een gesofisticeerde vorm van autonavigatie, -beheer en -communicatie wou slijten.

Voeg daarbij de constante uitdaging om focus te houden (wat ontwikkel je zelf en wat laat je over aan anderen) of het dilemma van de partnerkeuze (wie geef je aandelen of licenties, met welke instapdrempel en ten nadele van wie?) en de invalshoeken voor een interessante leerstofmodule over ‘lukken en mislukken’ zijn legio. Is het toeval dat in Nederland Jan Baan, de oprichter van het spectaculair gecrashte Baan Company, “praktijkgerichte onderwijsonderdelen” doceert aan de Erasmus Universiteit in Rotterdam?

“Als je slaagt, ben je een rasechte entrepreneur,” zegt Robrechts. “Mijn project is mislukt en dan wordt je al vlug verweten dat je aan grootheidswaanzin leidt.” In Trends van 2 oktober voegde Hubert Tytgat, een particuliere investeerder die de opstart van Acunia mee financierde, daar nog een ander probleem aan toe: “De slachting is niet in 2001 of 2002 gebeurd, ze gebeurt nu. Men creëert een woestijn voor zaaikapitaal voor de volgende twintig jaar. Business angels hebben hun lesje geleerd.”

Als we niet opletten, zit deze regio straks ook opgescheept met een surplus aan inactieve, gebuisde of ongeïnteresseerde investeerders. Eén gouden getto – en daar begint Knokke Het Zoute stilaan op te lijken (zie blz. 64) – is meer dan genoeg.

Piet Depuydt Hoofdredacteur

Is het toeval dat in Nederland Jan Baan, de oprichter van het spectaculair gecrashte Baan Company, “praktijkgerichte onderwijsonderdelen” doceert aan de Erasmus Universiteit in Rotterdam?