Gevraagd: jobs voor Afrikanen

Miljoenen Afrikanen op het platteland zullen honger lijden en ten onder gaan aan geneesbare ziekten. Maar vooral de stedelijke miserie zal toenemen.

De Afrikaanse economieën zullen groeien, vele zelfs met 6 % of meer, maar het stedelijk proletariaat zal nog sneller groeien. De Afrikaanse Unie zal een debat opstarten over hoe de werkende bevolking uitgebreid kan worden, maar duidelijke actie zal uitblijven.

Het resultaat zal zijn dat de bendes zullen gedijen. De Mungikibende in Kenia begon in 2007 haar vijanden te onthoofden. Voor 2008 ligt nog meer terreur in het verschiet. Met een krachtige mix van stammengeschiedenis, volkscultuur en een air ontleend aan Amerikaanse en Jamaïcaanse boefjes rekruteren de gangsters steeds meer misnoegde jongelingen.

Het volume aan buitenlandse investeringen zal te beperkt blijven om veel invloed te hebben op de bevolking van Afrika. De meeste investeringen zullen gaan naar ontginningen: olie en gas in West-Afrika, edelstenen, ertsen en hout in Centraal- en Oost-Afrika. Er zal wel vooruitgang geboekt worden op het gebied van de beveiliging van de bodemrijkdommen van Congo, maar niet in het aanleggen van de nieuwe wegen en spoorwegen die nodig zijn om de delfstoffen naar de markt te brengen.

Buiten Zuid-Afrika, Egypte en de Maghreb zal de verwerkende nijverheid beperkt blijven. In verschillende landen zal het dumpen van goedkoop vervaardigde Chinese goederen een probleem worden. Na een gouden jaar 2007 zal China trouwens aan populariteit verliezen in Afrika. Het enthousiasme om grote delen van tropisch Afrika over te dragen aan de teelt van biobrandstoffen zal in 2008 eveneens tanen.

Het immigratiebeleid zal het aantal werkvisa voor buitenlanders beperken. Een soortgelijk populisme, aangestookt door de werkloosheid, zal ook mogelijk nuttige maatregelen tegenwerken om de dubbele nationaliteit te legaliseren en om eindelijk munt te slaan uit de grote en toenemende gegoede Afrikaanse diaspora. Terzelfder tijd zullen biomedische paspoorten en een strikte bewaking van de grenzen, het voor Afrikanen zonder papieren veel moeilijker maken om de Europese Unie binnen te geraken en er te blijven. In 2007 verdronk een recordaantal jonge Afrikanen of ze kwamen op een andere manier aan hun einde toen ze het continent trachtten te ontvluchten. Er zullen er nog meer sterven in 2008.

Vergane vaardigheden

De stad Mwanza kan met haar bevolking van 500.000 zielen dienen als referentie voor de uitdagingen en mogelijkheden van Afrika. Ooit bestond de hoop dat die hoofdstad van Sulumaland in Tanzania, aan de zuidrand van het Victoriameer, zou kunnen worden omgebouwd tot de nieuwe metropool van Oost-Afrika. Dat zal een droom blijven.

Er zullen in 2008 wel torenblokken komen en er wordt een nieuw park ingewijd. Op de uitstekende rotsen bouwt men chique villa’s die uitkijken over het meer. De mysterieuze schoonheid van de regio heeft heel wat onaangeboord toeristisch potentieel, maar malaria, aids en de bilharzia maken dat het onaangeboord zal blijven.

Die ziektelast is niet zonder belang en de armoede in de lemen hutten in het hinterland van Mwanza evenmin, maar nog treffender is de staat waarin de plaatselijke scheepvaart zich bevindt. Ferry’s trekken routes over het Victoriameer van Mwanza helemaal naar Kenia en Oeganda. De grote schepen zijn oud en versleten. Ze liggen te roesten op hun ankerplaatsen en ze roepen één grote vraag op: hoe zijn ze ooit over land tot aan het Victoriameer geraakt? Ze werden eigenlijk gebouwd in Glasgow en Belfast, kwamen in stukken toe en werden door scheepsbouwers opnieuw in mekaar gestoken tijdens de koloniale periode. Dat soort vaardigheden en kapitaal zijn al lang verdwenen. De nieuwere schepen zijn kleiner en veel minder indrukwekkend.

Ook de visserij kende nauwelijks vooruitgang. Ze is rudimentair en wordt gedomineerd door tussenpersonen – dezelfde tussenpersonen die in de villa’s wonen. De bescheiden aantrekkingskracht van Mwanza is echter wel zo groot dat in 2008 weer nieuwe armen zullen aangetrokken worden. De stad moet volgend jaar verscheidene duizenden nieuwe jobs creëren om de toevloed te compenseren. Die kans is echter bijzonder klein.

DE AUTEUR IS CORRESPONDENT VAN

THE ECONOMIST VOOR OOST-AFRIKA.

Door Johnathan Ledgard