Georg Baselitz

De BBL heeft recentelijk een schilderij verworven van de Duitser Georg Baselitz. Dat doek, “Pimps”, is nu het middelpunt van een tentoonstelling van werk van deze schilder/beeldhouwer “die stoort”.

De werken van Georg Baselitz, geboren in Saxen in 1938, zijn zeer groot, wat de toeschouwer meteen al verrast. Het kost een inspanning om zich ervan los te rukken, des te meer omdat hun kleuren een aanval zijn op onze “afgestompte” ogen. Het is alsof we het alfabet van de kleuren opnieuw moeten leren. Kleuren die Baselitz op het doek laat openspatten met behulp van borstels, penselen of zijn vingers.

Wie over Baselitz wil praten, moet trouwens durven zijn schilderijen ondersteboven te bekijken. Sinds 1969 wordt het onderwerp namelijk meestal met het hoofd naar beneden afgebeeld, zelfs zittend op een stoel ! Gaat het hier om een fantasietje of is het een gril, bedoeld om de toeschouwer te choqueren ? Helemaal niet ! Door zijn doeken om te draaien, tracht Baselitz het conformisme van het picturale te doorbreken. “Een beeld omdraaien, is de beste manier om het van zijn inhoud te ledigen,” verklaart Baselitz. “Door het onderwerp op zijn kop te zetten, kreeg ik het bewijs dat de realiteit het beeld is. Op die manier kan ik me volledig richten op het schilderen zelf.”

Het is precies dat energieke schilderen, boordevol vitaliteit, dat de toeschouwer meteen treft : het doek lijkt te klein voor de dikke lagen verf die naar beneden druipen, de abstracte vlekken, de misvormde, gekraste personen die hun geheime wonden lijken bloot te geven. Het zijn de misvormingen van een te lang verdeeld Duitsland. Het is ook het verhaal van een wereld die enkel bestaat uit wonden : een boom, een hond, een vrouw, niets of niemand ontsnapt aan de verwondingen. “Een goed schilderij moet de toeschouwer irriteren, alsof het zijn zenuwstelsel prikkelt,” luidt de commentaar van Fabrice Hergott in een uitstekende monografie, uitgegeven bij Cercle d’Art. De schilderkunst van Baselitz stoort en schokt, net zoals Georg Grosz en Otto Dix stoorden. Terzelfdertijd onthult Baselitz een menselijke wereld achter de “Doornenkroon” van het bestaan. De bijna primitieve vrouw (zoals ze afgebeeld is in “Vrouwelijk torso”, een bloedend, houten beeldhouwwerk) speelt er een essentiële rol in, zelfs al valt ze zoals elk wezen of elk ding ten prooi aan de aftakeling. Maar Baselitz is niet alleen dood of verwoesting. Als erfgenaam van het Amerikaanse abstracte expressionisme en de terugkeer naar de materie van Cobra, staat de schilder ook op een kruispunt tussen de Germaanse en de Latijnse wereld. Zijn recentere werken zijn een ontploffing van kleuren in duizenden schakeringen. Vanop afstand bekeken lijken ze massief. Maar van dichtbij ontdekt men het krioelende, hectische leven en de aardschokken die de bewegingen van de schilder doen ontstaan. Het is onverdraaglijk en magistraal tegelijk. Net alsof het schilderen voor hem de reddingsplank betekent naar het volgende schilderij toe.

Alain Delaunois

“Georg Baselitz”, BBL-galerij, nog tot 19 mei. Elke dag open van 10 tot 18 uur. Tel.(02)547.22.40.”Baselitz”, van Fabrice Hergott, Ed. Cercle d’Art, 128 p. 60 ill. in kleur.

Das Schaff, 1964.

Blauer Mann, 1983.