Geen vrolijke Spelen

Ondanks de vele boeken en documentaires die al bestaan over deze zwartste bladzijde in de olympische geschiedenis, levert Een Duitse Zomer van de Nederlandse ex-journalist Rolf Bos een toegevoegde waarde.

Op 5 september is het vijftig jaar geleden dat de Olympische Spelen in München werden opgeschrikt door een bloedige gijzelingsactie in het olympisch dorp. Een Palestijns commando drong de appartementen van Israëlische sporters binnen, gijzelde ze en eiste de vrijlating van Palestijnse gevangen in Israël. Een poging van de Duitse politie om de Israëlische sporters te bevrijden mislukte. Elf Israëliërs, vijf gijzelnemers en een Duitse politieman vonden de dood. Na een herdenkingsplechtigheid gingen de Spelen gewoon verder.

Ondanks de vele boeken en documentaires die al bestaan over deze zwartste bladzijde in de olympische geschiedenis, levert Een Duitse Zomer van de Nederlandse ex-journalist Rolf Bos een toegevoegde waarde, omdat het boek vertrekt van het levensverhaal van enkele centrale figuren uit die periode. De Spelen in München moesten de herinnering aan de nazispelen van 1936 in Berlijn uitwissen. Daarom waren er in het olympisch dorp amper veiligheidsmaatregelen. Het moesten vrolijke Spelen worden. Het draaide anders uit. Opvallend is dat veel van de hoofdrolspelers in 1972 nog een band hadden met nazi-Duitsland of de oorlogsperiode.

Neem IOC-voorzitter Avery Brundage. Hij was een autoritaire figuur, die er na de gijzeling alles aan deed om de Spelen niet af te gelasten. Weinigen weten dat de Amerikaan in 1936 de delegatieleider was van het Amerikaanse olympische team, en in zijn thuisland hemel en aarde bewoog om te vermijden dat de Verenigde Staten de Spelen van Hitler zouden boycotten. Brundage was in de jaren dertig een aanhanger van de pro-Duitse isolationistische beweging in de VS. Een andere cruciale figuur was Ali Hassan Salameh. Hij was het brein achter de gijzelingsactie, maar nam er zelf niet aan deel. Zijn vader was een intimus van de grootmoefti van Jeruzalem, die wegens zijn Jodenhaat door de nazi’s als een bondgenoot werd beschouwd. Hij leverde zelfs een divisie moslimstrijders voor het Oostfront. Ali Hassan Salameh kwam in 1979 om bij een bomaanslag in Beiroet. Met die actie heeft de Israëlische geheime dienst naar eigen zeggen “München gewroken.”

Een andere figuur is de succesvolle Duitse ruiter Josef Neckermann, die voor de oorlog deels fortuin maakte door een Joods verzendbedrijf voor een prikje over te nemen. Aangrijpend is het verhaal van de Israëlische snelwandelaar Shaul Ladany. Hij ontsnapte ternauwernood aan de gijzeling. Ladany was een Holocaustoverlever.