Geef geïndexeerde obligaties uit

Landen die hun grenzen proberen te sluiten voor de invoer van buitenlandse goederen worden gebrandmerkt als zondaars tegen de vrije wereldhandel. Dit handelsprotectionisme is gelukkig sterk gedaald, maar duikt geregeld op als reactie op crisissituaties.

Ook voor kapitaaltransacties geldt vrije beweging als optimaal, anders worden bewegingen van goederen of kapitalen bemoeilijkt via overheidsinterventies. Dat is op termijn nefast voor de economische ontwikkeling. Ook het achterliggende idee van financieel protectionisme lijkt op het eerste gezicht verdedigbaar. Door de kapitaalmarkt af te sluiten van het buitenland blijft het eigen spaargeld in het land en daalt de gevoeligheid voor turbulenties op de internationale financiële markten.

Door de financiële crisis is het financieel protectionisme aan een opmars bezig. Deze crisis werd veroorzaakt doordat de Verenigde Staten toxische financiële activa dumpten op de internationale markten. Hierdoor moesten vele financiële instellingen gered worden door overheden, wat ontaardde in een landencrisis. Lang werd gedacht, of toch gehoopt, dat dit aan de aandacht van de beleggers zou ontsnappen, maar de oplopende spreads maakten duidelijk dat de markten wel degelijk differentiëren naargelang de solvabiliteit van landen.

Het is niet verbazend dat men probeert om de onaangename gevolgen van de internationalisering van de obligatiemarkten te beperken. Binnen een muntunie is zoiets natuurlijk niet eenvoudig.

Een onlangs in België veel gebruikt argument is dat een deel van onze omvangrijke spaarmiddelen naar de markt voor overheidsschulden moet worden gekanaliseerd. Dit zou onze afhankelijkheid van buitenlandse beleggers beperken. Dat zou dan goed zijn voor de stabiliteit van de vraag naar staatsfondsen en ons minder kwetsbaar maken voor buitenlandse renteschokken. Het instrument is een vrijstelling van roerende voorheffing van de intresten op staatsbons.

Dat is puur financieel protectionisme omdat belastingen worden gebruikt om buitenlandse beleggers te verdrijven uit de markt van de overheidsschuld. Zoals altijd worden de omvangrijke neveneffecten verwaarloosd. Spaarmiddelen van gezinnen naar overheidsobligaties heroriënteren, betekent dat elders minder financiële middelen beschikbaar zijn, bijvoorbeeld voor bedrijfskredieten of hypothecaire leningen.

Het succes van deze maatregel kan dus resulteren in nefaste economische gevolgen. Je kunt ook niet verwachten dat de financiële instellingen hun markt voor termijndeposito’s en kasbons laten opdrogen waardoor de concurrentie op de markt voor beleggingen sterk verhoogt. Aardig voor wie de rente een inkomen is, pijnlijk voor diegenen voor wie het een kostenpost is. Het is bovendien vreemd dat zo’n voorstel geformuleerd wordt op een ogenblik dat er ook gesuggereerd wordt om de kapitaalinkomsten zwaarder te belasten. De fiscale discriminatie zou dus toenemen.

Hiermee willen we natuurlijk niet iedere discussie over de financiering van de schuld in de kiem smoren. De stelling dat de financiering van de schuld te gevoelig is aan de gebeurtenissen op de internationale financiële markten is verdedigbaar. Het is de vrijstelling van roerende voorheffing die resulteert in protectionisme.

De overheid zoekt best naar mogelijkheden om de aantrekkelijkheid van staatsbons te verhogen op een marktconforme wijze. Dit is mogelijk door handig financieel te innoveren. Toegegeven, de staatsbons verschillen te weinig van de klassieke overheidsobligaties van 40 jaar geleden.

Waarom geven we geen geïndexeerde obligaties uit? Voor zulke obligaties bestaat een ruime markt, ook internationaal. Vele geïnteresseerde beleggers hebben een langetermijnhorizon en zijn stabiele beleggers onder andere omdat de overheid de koopkracht van het kapitaal waarborgt. Wil de overheid toch iets doen met de vrijstelling van roerende voorheffing , dan kan ze overwegen om de inflatiepremie vrij te stellen.

JEF VUCHELEN

De overheid zoekt best naar mogelijkheden om de aantrekkelijkheid van staatsbons te verhogen op een marktconforme wijze.