GEDRAG

Mannen reageren veel heftiger, radelozer en agressiever op de ontrouw van hun vrouw dan vrouwen op de slippertjes van hun man. Dit blijkt zowel uit gegevens van sociologen als uit de misdaadstatistieken. Er zijn mannen die een moord plegen omdat hun vrouw één keer seks heeft gehad met een andere man. Mark Nelissen ( Universiteit Antwerpen) merkt op dat deze gegevens overeenkomen met wat de evolutieleer en de gedragsbiologie ons leren. In De bril van Darwin legt hij dat haarfijn, helder en hoogst toegankelijk uit. Hij neemt ons mee op een fascinerende zoektocht naar de wortels van ons gedrag. Daarbij stuiten we op thema’s als natuurlijke selectie, dominantie, oorlog, politiek, taal en communicatie.

Uiteraard besteden gedragsbiologen ook uitgebreid aandacht aan seksualiteit. Evolutie werd pas mogelijk door het mengen van erfelijke kenmerken. Een man met zijn enorme hoeveelheid zaadcellen moet een vrouw met haar veel kleinere hoeveelheid eicellen bevruchten om aan het voortplantingsinstinct te voldoen. Dat verschil in geslachtscellen heeft door de geschiedenis heen een enorme invloed gehad op het gedrag van mannen en vrouwen.

Zelfs al heeft de cultuur vandaag het oorspronkelijke voortplantingsinstinct naar de achtergrond verwezen, een opvallend groot aantal gedragingen kunnen nog altijd verklaard worden uit de evolutieleer. Neem nu overspel. Een man gaat voortdurend op jacht om zijn goede genen door te geven, ook al heeft hij een pracht van een vrouw die hem de beste kinderen geeft. Elk kind dat hij bij een andere vrouw verwekt, betekent immers een grote winst voor zijn voortplantingssucces.

Al duizenden jaren combineren vrouwen dan weer twee strategieën om een betere kans te maken dat ze hun kinderen kunnen grootbrengen: een man aan zich binden voor de langdurige vaderzorg en – als er enige twijfel bestaat over de kwaliteit van zijn genen – zich laten bevruchten door een andere man, die wel duidelijke tekenen vertoont van goede genen (een atletisch, breedgeschouderd, knap exemplaar bijvoorbeeld). Die voortplantingsstrategie van overspel wordt zelfs geholpen door het aantal vruchtbare orgasmen (een orgasme dat de kans op bevruchting verhoogt). Volgens een onderzoek van Robin Baker en Mark Bellis zijn bij trouwe vrouwen 55% van de orgasmen van het vruchtbare type. Bij ontrouwe vrouwen is 40% van hun orgasmen met de vaste partner van het vruchtbare type, maar dat stijgt tot 70% van de orgasmen bij seks met de minnaar. Kortom, de evolutieleer leert waarom vrouwen graag een rijke, wat oudere heer huwen, maar op zoek gaan naar een potentere, jongere minnaar.

Mark Nelissen, De bril van Darwin. Lannoo, 355 blz., 995 fr.

ldd