Gedateerde schoonheid

Bandenfabrikant Pirelli viert de 25ste editie van zijn beroemde kalender. In Brussel loopt een tentoonstelling met meer dan 700 foto’s. Een ode aan de schoonheid van de vrouw, net op het ogenblik dat de man in de kalender geïntroduceerd wordt.

TEKST : HENK VAN NIEUWENHOVE FOTO : BRUCE WEBER

De kalender bestaat al langer dan 25 jaar. De eerste editie kwam nl. uit in het jaar 1964. Tien jaar later volgde echter de oliecrisis en Pirelli hield het een tijdlang voor bekeken. Om in 1984 te hernemen met een adembenemende reeks foto’s van Uwe Ommer die het bandenprofiel van de Pirelli P6 kunstig op de lichamen van de dames aanbracht. De wereld moest het geweten hebben : Pirelli had de crisis bezworen.

De kalender van de bandenproducent is door de jaren heen een mythe geworden. Hierbij denkt men dan in de eerste plaats aan naaktfoto’s. Maar wie de prachtig uitgegeven catalogus (origineel eindejaarsgeschenk voor vader !) aandachtig doorbladert, zal opmerken dat de eerste discrete toplessfoto’s slechts in 1971 verschijnen. Francis Giacobetti zorgde voor die ommekeer. Daaruit blijkt dat de kalender van Pirelli zeker geen voorloper geweest is op het gebied van naaktfotografie, maar eerder zachtjes meedeinde op de golven.

Tot op de dag

van vandaag is het allemaal vrij braaf en onschuldig gebleven, sensueel en mooi, nimmer pornografisch, wel esthetisch en artistiek. Kortom : het perfecte alibi voor de man (of de vrouw) om de kalender in de huiskamer of het bureau aan de muur te spijkeren en de mooie dames in al hun glorie te bewonderen. De Pirelli-kalender geldt dan ook als één van de meest bewierookte iconen van de bedrijfscommunicatie. Vaak gecopieerd, nooit geëvenaard. De beste fotografen en de mooiste modellen hebben er dan ook hun medewerking aan verleend. Elk jaar worden er 40.000 exemplaren uitgegeven, die niet verkocht, maar wel verspreid worden onder ‘bevoorrechte’ relaties. Een mooi cadeau dat ook nog opbrengt, want de volledige collectie Pirelli-kalenders wordt nu geschat op 200.000 VS-dollar.

Hoogtepunten uit die 25 edities : de zwoele eerste uitgave van Beatles-fotograaf Robert Freeman die meteen de trend bepaalde voor de hele reeks uit de jaren ’60 ; het baanbrekend werk van Francis Giacobetti begin jaren ’70 ; de harde pin-up stijl van Allen Jones ; de natuurlijke schoonheid van Eva Nielsen en co volgens Hans Feurer ; de comeback in 1984 met Uwe Ommer ; de vrouw als kunstobject door Bert Stern ; de verheerlijking van de zwarte vrouw door Terence Donovan (1987, toen al met Naomi Campbell) ; de Olympische reeks van Arthur Elgort in 1990. Volgen dan een reeks zeer gekunstelde opnamen, tot Herb Ritts en Richard Avedon halverwege de jaren ’90 ten tonele verschijnen.

De kalenders van 1994 en 1995 zijn en laat dit dan een persoonlijk oordeel zijn de mooiste uit de reeks. Herb Ritts verheft Kate Moss en vooral Helena Christensen (die ogen !) tot godinnen. Richard Avedon werkt rond het thema van de vier seizoenen en schiet de mooiste prenten die ooit van Naomi Campbell (de zomer !) werden gemaakt.

Alle kalenderfoto’s

en nog wat backstage-opnamen zijn op de tentoonstelling te zien, plus een film over the making of the calender. Maar wat ontbreekt zijn de kalenders zelf, en dat vinden we jammer. Ook niet te zien zijn de nieuwste foto’s van de kalender 1998, maar dat is uit principe.

Als voorsmaakje ziet u de cover van de editie ’98, met de 19-jarige Belgische Tanga, een coming woman in de modellenwereld. De Amerikaan Bruce Weber verzorgde de fotografie en bedacht als thema : The women that men live for en zowaar The men that women live for. Jawel, voor het eerst prijken ook mannen op de kalenderpagina’s : beroemdheden als Bono, B.B. King, Sonny Rollins, John Malkovic en Kris Kristoffersen prijken naast dames als Eva Herzegovina (zonder wonderbra), Milla Jovovich, Patricia Arquette of Daryl Hannah (de zeemeermin in Splash). De mannelijke aanwezigheid hoeft niet echt, al was het maar omdat tradities moeten gerespecteerd worden.

De tentoonstelling ‘Pirelli Kalender 1964-1997’ loopt nog tot 21 december in het Museum voor Kunst en Geschiedenis, Jubelpark, 1040 Brussel. Open van 10 u tot 17 u, vrijdag van 10 u tot 20 u.De catalogus kost 2300 frank en kan besteld worden via het nummer : (02) 514.20.28.

De cover van de kalender 1998 met de Brusselse Tanga, die zopas een wereldwijd contract met Polo Ralph Lauren in de wacht sleepte.