Gebonden aan China

De sector van het maritieme transport heeft zich nog maar nauwelijks hersteld van de recessie, of hij moet al het hoofd bieden aan de vertraging in China, zijn belangrijkste klant.

Euronav heeft het eerste kwartaal van 2014 met winst afgesloten, terwijl CMB in de rode cijfers is beland. De voorbije jaren waren we gewend geraakt aan het omgekeerde scenario. Maar de cijfers van CMB zijn lang niet zo dramatisch als ze op het eerste gezicht lijken. Het verlies van 3,1 miljoen dollar, tegenover het positieve resultaat van 11,2 miljoen in dezelfde periode vorig jaar, is in grote mate te wijten aan de sterk gedaalde winst van de ‘andere activiteiten’. Die leverden een meerwaarde van 14,2 miljoen dollar op door de verkoop van de participatie in de Australische ijzerertsproducent Fortescue Metals Group, waarvan CMB zijn laatste aandelen in juli heeft verkocht.

De belangrijkste operationele activiteit van CMB is Bocimar, dat actief is in drogebulkvervoer van ijzererts, steenkool en graan. De afdeling zag haar verlies licht toenemen van 0,8 tot 4,4 miljoen dollar, doordat ze meer afhing van de spotmarkt. De groep wijst erop dat de vraag is gekelderd, doordat de ijzerertsexport in Brazilië is teruggevallen met een kwart en Indonesië een uitvoerverbod op bepaalde ertsen heeft afgekondigd.

Optimisme op de markten

Ondanks die negatieve factoren put CMB vertrouwen uit het optimisme op de markten. Zo is de waarde van de bulkschepen van Bocimar gestegen met 20 procent in 2013 en met 10 procent sinds begin dit jaar. Dankzij zijn sterke blootstelling aan de spotmarkt is Bocimar naar eigen zeggen goed geplaatst om volop voordeel te halen uit de verbetering van de marktomstandigheden. Het bedrijf is ervan overtuigd dat “tijdens de komende achttien maanden een beter evenwicht tussen de vraag en het aanbod tot stand komt”. CMB wijst op de beperking van het aantal leveringen van nieuwe schepen. Die waren de laatste jaren sterk toegenomen door de orders die nog waren geplaatst voor de crisis.

Het optimisme van CMB over 2014 en 2015 wordt over het algemeen gedeeld door heel wat waarnemers, onder wie Barry Rogliano Salles, een van de belangrijkste scheepsmakelaars ter wereld. Dat wijst er in zijn jaaroverzicht echter op dat het raadzaam is “de productie van ruw staal in China op de voet te volgen. Elke vertraging kan een schokgolf teweegbrengen in de hele maritieme gemeenschap.” IJzererts en steenkool hebben elk een gewicht van 30 procent op de drogebulkmarkt. China neemt 72 procent van de wereldwijde import voor zijn rekening.

Zwakte in China

De recentste schattingen over de Chinese staalindustrie ogen vrij verontrustend. De Chinese industriële consultant Mysteel.com verwacht een daling van de staalproductiecapaciteit met 2 procent door de overcapaciteit en een productiegroei van nauwelijks 3 procent, tegenover 7,5 procent in 2013. Dat gaat gepaard met zeer hoge voorraadniveaus van ijzererts in de Chinese havens. De Chinese banken hebben zelfs beslist de waarborgen op kredietbrieven voor de financiering van de import van ijzererts te verhogen, uit vrees voor wanbetalingen.

De Baltic Dry-index heeft zijn herstel van eind 2013 en maart 2014 niet kunnen doorzetten. De index is opnieuw gedaald tot onder het niveau van 1000, waarbij de exploitatie van een vloot onmogelijk rendabel kan zijn, tegenover een hoogtepunt van 2337 in december en het record van 11.793 in 2008.

Nadat de drogebulkmarkt vijf jaar heeft geleden onder het onevenwicht tussen het aanbod en de beperkt gestegen vraag, wordt ze vandaag dus geconfronteerd met het belangrijke Chinese risico. Dat kan opnieuw leiden tot een lustrum dat de sector zo snel mogelijk wil vergeten. Barry Rogliano Salles gelooft in een verbetering in 2014 en 2015, maar toch is de makelaar voorzichtig voor de lange termijn: “We denken dat de massale komst van de nieuwe, goedkope schepen die werden besteld in 2013, een neerwaartse druk op de markt dreigt te zetten.”

Vraag naar olie

Euronav, de specialist in olietransport, kende een beter jaarbegin. Na drie jaar van verlies belandde zijn nettoresultaat weer in de zwarte cijfers (1,4 miljoen dollar). De omzet steeg met 35 procent tot 106 miljoen dollar, niet dankzij de aankoop van de vijftien supertankers — waarvan er slechts twee werden geleverd in het eerste kwartaal — maar wel door het herstel van de tarieven. Dat kan worden afgeleid uit de Baltic Dirty, die de prijzen van de drukst bevaren routes verzamelt. De index was sinds begin december sterk gestegen tot een hoogtepunt van 1344, tegenover het dieptepunt van 577 in juni, waarbij de activiteit niet rendabel kan zijn.

Over het algemeen werden de tarieven ondersteund door de winter op het noordelijk halfrond, die de vraag naar olie doet toenemen. De wachttijden in de Chinese havens, waar de tankers vastzaten, liepen sterk op. Net zoals bij droge bulk zijn de jongste toppen nog ver verwijderd van de recordniveaus van 2008 (2347 voor de Baltic Dirty), maar ze hebben de exploitanten wel in staat gesteld opnieuw rendabel te worden. Helaas voor Euronav en zijn sectorgenoten heeft de stijging zich niet doorgezet. Zo is de Baltic Dirty opnieuw teruggevallen tot 655, een niveau dat synoniem is voor verlies.

Niet alleen het milde winterweer in Europa is een verklaring, ook de basistrends blijven van kracht. Zo schroeven de Verenigde Staten hun import terug vanwege de snelle groei van de olieproductie in Noord-Amerika. De sector rekent op China en India om de daling van de vraag uit de Verenigde Staten te compenseren. Euronav is zelfs licht optimistisch en benadrukt dat de export van West-Afrika naar Azië groeit, waarvoor de schepen een lang traject moeten afleggen.

Barry Rogliano Salles stelt ook dat 80 à 85 van de 625 supertankers die in de vaart zijn, een groot en duur onderhoud nodig hebben (5 miljoen dollar), wat bepaalde rederijen ertoe kan aanzetten een deel van die schepen naar de schroothoop te sturen. De scheepsmakelaar is van oordeel dat de balans tussen de vraag en het aanbod in 2014 kan overhellen in het voordeel van de rederijen.

Hoog risico

Anderzijds wijst Barry Rogliano Salles erop dat “minstens een derde van de in 2013 geplande leveringen van olietankers niet zijn uitgevoerd. Maar in de meeste gevallen zijn die slechts uitgesteld en worden die schepen dit jaar in de vaart gebracht.” Verder blijft China een belangrijke onbekende factor vanwege de sterke groeivertraging, van 7 procent in de laatste drie maanden van 2013 tot 5,7 procent in het eerste kwartaal op jaarbasis. De autoriteiten hebben plannen om hun oliebevoorrading te controleren. Meerdere rederijen in handen van de overheid hebben bestellingen van nieuwe tankers geplaatst bij lokale scheepswerven, wat het onevenwicht tussen de vraag en het aanbod dreigt te vergroten.

Euronav moet kunnen profiteren van zijn favorietenstatus in het maritieme transport bij institutionele beleggers. Die positie heeft het te danken aan de ontwikkeling van zijn vloot, die van het bedrijf een wereldleider heeft gemaakt, en aan zijn notering op de beurs van New York. Toch heeft het aandeel nog altijd een hoog risiconiveau.

CÉDRIC BOITTE

“Elke vertraging van de productie van ruw staal in China kan een schokgolf teweegbrengen in de maritieme gemeenschap”