FRÈRE IN DUPLO

Paul Desmarais junior (44 j.) heeft plannen om in Europa te expanderen. Wie de naam Desmarais ziet of hoort in België, denkt automatisch aan zijn financiële bloedbroederschap met Albert baron Frère en diens zoon, Gérald Frère. De financiële krachtcentrale van de Frans-Canadese familie Desmarais is Power Corporation, een concern dat zijn naam niet heeft gestolen. Paul Desmarais jr. is chairman van Power Corporation; zijn broer André (42 j.) president. Paul Desmarais sr. is teruggetreden. De beurskapitalisering van Power bedraagt 5,5 miljard dollar, een toppositie in het Canadese zakenleven. De Canadees-Québecse holding uit Montréal, veroverd door Paul Desmarais sr. in 1968, is de Noord-Amerikaanse poot van een informeel netwerk van internationaal Franstalig kapitaal dat al drie decennia concurreert met de grote Angelsaksische investment banks. Een belangrijke partner van Paul Desmarais daarvoor is Albert Frère ( GBL, Suez Lyonnaise) en was de Fransman Gérard Eskenazi ( Paribas, Pargesa). De korte intrede van Albert Frère voor 1,1% in het kapitaal van de Franse bouwer-cum-telecomgroep Bouygues in het begin van vorige week, is een kleine episode in een saga die letterlijk één generatie omvat. Power Corporation en de groep Frère raken elkaar in de gezamenlijke controle van het Zwitserse Pargesa. Power Corporation is het tweede gezicht van GBL. Power en Frère zijn formeel aan elkaar gebonden tot in 2014. De Canadezen hebben geen schulden en bezitten 3 miljard Canadese dollar cash voor overnames. De kracht van Power is de invloed van Paul Desmarais sr. op de beslissingen. Hij controleert de meerderheid van de stemmen bij Power Corporation en hoeft zich weinig te bekreunen om de kwartaalresultaten, dus kan hij langlopende beslissingen nemen en in stand houden. Power Corporation en de Groep Frère zijn vandaag uitzonderingen in het Westen; grote concerns met nog steeds een dominante rol voor de stichters en hun familieleden.

Power Corporation is een zeer gesloten concern dat vandaag Canada’s grootste verzekerings- en beleggingsfondsenbedrijven controleert en betrokken was bij tientallen operaties die het gezicht van het Canadese ondernemen grondig hebben veranderd. Dat heeft Paul Desmarais senior en zijn familieleden geen windeieren gelegd. In een land met tientallen internationale tycoons – de Reichmann-broers van onder meer Canary Wharf in Londen en de familie Bronfman van het drankenconcern – zijn de Desmarais in één generatie in die financiële elite geklommen. De rijkdom van deze familie kreeg een mythische klank door de sterke discretie van Paul Desmarais. Zoals Albert Frère is hij een zoon van kleine ondernemers, zoals de Belg is hij intens persschuw.

Paul Desmarais senior is een Franstalige van buiten Québec. Niet alleen in la belle province leven de Franstalige Canadezen. Er zijn diaspora in andere provincies. Paul Desmarais begon zijn indrukwekkende zakencarrière in de sector van het schoolvervoer. Na het eerste fortuin schoof hij zijn hoofdkantoor op naar Montréal en werd een belangrijke speler in de modernisering van het Québecse vrije ondernemen. Québec was sterker dan andere delen van Canada gesyndicaliseerd en had een opvallend openbaar spaar- en kredietsysteem. Paul Desmarais is très québecqois, maar geen independentist. Hij stopte zijn investeringen in Québec toen de independentistische Parti Québecqois kortstondig aan het bewind kwam.

Paul Desmarais werd de man van de visie, het intelligente geduld en de goeie timing. Je kan de naam Paul Desmarais vervangen door die van Albert Frère, want je zit bij hetzelfde type van dealmaker. Het voordeel van Paul Desmarais is zijn perfecte tweetaligheid in het Frans en het Engels (het Engels van Albert Frère is pover) en het gemak waarmee hij beweegt in de financiële elites van twee continenten. Hij is beter op de hoogte van de belangrijkheid van shareholder value, een begrip dat Albert Frère voor zichzelf toepast en zelden voor zijn minderheidsaandeelhouders.

Power Corporation is omwille van de band met Albert Frère betrekkelijk bekend in België en Frankrijk. In de Engelstalige wereld en buiten Canada evenwel blijft het concern een onbekende. Dat is raar, want tijdens het voorbije decennium heeft Power Corporation strategische aankopen gedaan in Europese ondernemingen in de audiovisuele industrie, de nutssector en de mineralen. Power Corporation werkte in tandem met Albert Frère. De senioren kennen en helpen elkaar. Ook de volgende generatie is zielsverwant: Paul Desmarais jr. en Gérald Frère zetelen samen in raden van bestuur en hebben een kameraadschappelijke privé-relatie.

In februari 1999 kocht de alliantie Desmarais-Frère de gespecialiseerde Britse chemiegroep English China Clays via Imétal, een Frans mineralen- en scheikundebedrijf. Imétal is voor 60% in de handen van Pargesa. In 1997 onderhandelden Albert Frère en Paul Desmarais de samenwerking van CLT en UFA van Bertelsmann. De combinatie bezit televisie- en radiostations in twaalf Europese landen. In 1996 verkochten beiden hun belang in Tractebel voor een belangrijke participatie in Suez, later in Suez Lyonnaise des Eaux. Einde vorig jaar verkocht het partnerschap Desmarais-Frère zijn 22% in PetroFina aan Total en werd daardoor voor 7% eigenaar van de zesde grootste oliegroep ter wereld.

In Noord-Amerika bezit Power Corporation voornamelijk financiële ondernemingen: in Great-West Life – de grootste Canadese verzekeraar – is de aanwezigheid 80% en in Investors’ Group 76,4%. In 1997 kocht Great-West de London Insurance Group en versloeg zijn rivaal, Royal Bank of Canada. Deze acquisitie was de grootste in de financiële geschiedenis van Canada.

De familie Desmarais koopt strategisch en verkoopt strategisch. In de jaren tachtig werd Consolidated-Bathurst – een papier- en pulpconcern – verkocht net voor de papiermarkt kapseisde. Een goede neus, plus de constatering dat Power Corporation geen roeping had in die zware sector, leidden tot de beslissing. Dichter bij huis, in België, verkocht de familie Desmarais haar belang in Bank Brussel Lambert aan ING, en haar aandelen in Royale Belge aan Axa. Deze operaties verlopen perfect synchroon met de keuzen van Albert Frère. In een zeldzaam interview ( Financial Times) zegt Paul Desmarais jr.: “We zijn aandeelhouders op de lange termijn. Als we pakketten kopen, dan wensen we die te behouden. Wij verkopen niet alvorens we vaststellen dat we in een branche in een doodlopende straat zitten.”

FRANS CROLS