Fotografie en de wereld

Sebastiao Salgado is één van ‘s werelds beroemdste fotografen. In Le Grand-Hornu exposeert de Braziliaan 250 beelden over de werkende mens in heel de wereld.

Welke plaats heeft de mens in de wereld van vandaag ? En hoe kan men de onrust weergeven die in alle lagen van de maatschappij het dagelijkse leven doorsijpelt ? De kunstenaars en dus ook de fotografen laten van zich horen. De dubbele schok van Clabecq en Vilvoorde vindt een duidelijke echo in de foto’s van Sebastiao Salgado, die te zien zijn op het industrieterrein van Le Grand-Hornu, waar het toekomstige “Musée des Arts Contemporains” van de Franse Gemeenschap geopend zal worden. Salgado, een Braziliaanse fotograaf van internationale faam, heeft zes jaar lang door een vijftigtal landen gereisd. Hij heeft er beelden gemaakt van mannen, vrouwen en kinderen aan het werk. In de open goudmijnen van Brazilië, op de suikerrietvelden van Cuba, bij de tonijnvangst in Sicilië, in de staalfabrieken van Frankrijk en Oekraïne, bij het graven van de Chunnel of van een kanaal in Rajasthan, tijdens de sloop van scheepswrakken in Bangladesh. In 250 onthutsende zwartwitfoto’s toont hij “La Main de l’Homme” tegenover de industrie. Zonder voyeurisme, nostalgie of sentiment. Een genadeloze wereld, waarin de dagelijkse arbeid de mens breekt terwijl hij waardig blijft vechten.

Een andere tentoonstelling, in Mont-sur-Marchienne, stelt de mens eveneens centraal, met een maatschappijkritische blik. De expo “Dérision et raison”, geïnspireerd door “Het Narrenschip” van Jeroen Bosch, schetst “de fundamentele tegenstellingen van een maatschappij die gebouwd is op het recht van de sterkste, de duidelijke belangen, de schreeuwende onrechtvaardigheden,” vertelt Georges Vercheval. Hij doet een beroep op de subjectiviteit, de humor en de positieve, subversieve of rebelse gekte van een vijftiental fotografen : Jacques Charlier, Pol Piérart, Herman van den Boom (België), Farrel en Parkin (Australië), Duane Michals, Les Krims, Padula, Cindy Sherman, Warhol (USA) ; Adal (Puerto-Rico), Pepe Calvo (Spanje). Het resultaat is een erg geslaagde confrontatie tussen verschillende manieren van zien, waarbij we meer dan eens in onze verwachtingen worden geschokt. De gebreken van een maatschappij zijn ook haar spiegels : ze is altijd wat wij ervan maken. Met hun kritische (en in sommige gevallen zelfkritische) aanpak tonen deze kunstenaars dus de wereld van vandaag. Alle foto’s worden gesitueerd en door spitse teksten begeleid in de catalogus, een soort “rood boekje” of zelfs een missaal van de spot… Dit is een belangrijke tentoonstelling, die het “eenduidige denken” moeiteloos uit de weg gaat een mooi verjaardagsgeschenk voor het museum.

A. Delaunois

La Main de l’Homme, Grand-Hornu (Saint-Ghislain), tot 8 juni. Tel.(065)77.07.12. Dérision et raison, Musée de la Photographie, Mont-sur-Marchienne, av. Paul Pastur 11, 6032 Charleroi. Tot 31 augustus. Tel.(071)43.58.10.

Sebastiao Salgado, Suikeroogst in Cuba.

Les Krims, Silvered Silhouettes Mary Miracle, 1977.