Fiscus krijgt meer wapens

Er is meer controle nodig op de manier waarop de fiscale administratie werkt. Strengere fiscale regels, ongrondwettelijke interpretaties en praktijken wekken de indruk van een fiscale repressie.

Vicepremier Laurette Onckelinx (PS) wil spaarrekeningen waarvan de inkomsten vooral vloeien naar kmo’s en sociale projecten. Haar pleidooi is ongeloofwaardig. De banken die zich daarin ooit specialiseerden (Gemeentekrediet, ASLK, NMKN) zijn net onder de regeringen met haar partij geprivatiseerd. Het is bovendien een cynisch pleidooi, omdat de regering-Di Rupo diezelfde kmo’s vandaag hard treft met een fiscale repressie.

Omdat de PS geen grondige ingrepen wil in de sociale zekerheid en evenmin het overheidsapparaat ontvet, moet de regering-Di Rupo de crisis bestrijden met extra inkomsten. Ze haalt die niet alleen uit hogere en nieuwe belastingen, maar ook uit een strengere fiscale aanpak van bedrijven en particulieren. De voorbije zomer stuurde de fiscale administratie een rondzendbrief de wereld in, die haar ambtenaren toelaat om door het bedrijf betaalde restaurantkosten of internetgebruik als privégebruik te kwalificeren. Dat kan leiden tot een superboete van 309 procent. Minister van Financiën Steven Vanackere (CD&V) en zijn administratie maakten ook een lijst van voortaan verboden belastingvoordelige constructies in het kader van een schenking of een erfenis.

Volgens juristen zijn die rondzendbrieven in strijd met de grondwet. Maar daar maalt een belastingregering niet om. Het zal wel een tijd duren eer Cassatie of Europa de administratie terugfluit. Intussen is het afschrikwekkende effect van nieuwe maatregelen groot genoeg om een aantal fiscaal voordelige constructies te blokkeren.

De mogelijkheid om via een duolegaat via de Koning Boudewijnstichting de maîtresse te laten erven, de fiscaal geïnspireerde opsplitsing van het vastgoed in vruchtgebruik en naakte eigendom en heel wat andere constructies zijn overigens wel degelijk kunstmatig. Een totaal verbod op dit soort praktijken, gepaard met een lastenverlaging, zou beter zijn voor iedereen, behalve voor de fiscale adviseurs. Maar het woord belastingverlaging komt nu eenmaal niet voor in het woordenboek van deze regering, zodat de strijd tussen de burger en de overheid over dat soort soms ronduit stuitende constructies permanent blijft.

In de praktijk voeren fiscale ambtenaren die strijd. De nieuwe rondzendbrieven geven hun een ruime interpretatiebevoegdheid. Ook in rulingcommissies hebben ze het laatste woord. Minister Steven Vanackere (CD&V) zegt dat we moeten vertrouwen op hun objectiviteit, maar onderzoeken van het Rekenhof en zijn partijgenoot Carl Devlies wijzen uit dat de houding van de fiscus sterk verschilt van regio tot regio. Dat heet willekeur. Ook in de manier waarop de ambtenaren onderzoeken voeren, zijn er grote verschillen. Huiszoekingen bij ondernemingen zonder gerechtelijk bevel lijken soms pure intimidatie, een rechtsstaat onwaardig.

Om te vermijden dat we verglijden naar een politiestaat, kan een politieagent worden aangeklaagd voor het Comité P als hij zijn boekje te buiten gaat. Er is nood aan een Comité F, dat toezicht houdt op de manier waarop de fiscale administratie werkt. Zo kunnen we vermijden dat België een fiscale politiestaat wordt. Zitten de liberalen nog in de regering?