‘Filatelie is meer dan alleen postzegels verzamelen’

“De interesse voor filatelie heb ik geërfd van mijn ouders en mijn grootouders. Die waren ook verzamelaars, mijn vader op een behoorlijk hoog niveau. Filatelie is meer dan alleen postzegels verzamelen, die bezigheid omvat ook het collectioneren van historische brieven en documenten. De vroegste poststukken die ik heb, zijn middeleeuwse abdijbrieven. Ik bezit ook brieven van Keizer Karel, Willem de Zwijger, Albrecht en Isabella, een van Napoleon. Het is een bijzondere gewaarwording als je een document in handen hebt dat de hertog van Alva zelf heeft neergepend.

“Ik heb ook een zwak voor poststukken uit de koloniale geschiedenis van België. Dan denk je meteen aan Congo en Rwanda-Burundi, maar er was ook de Belgische Zuidpoolexpeditie: zo heb ik een brief die De Gerlache vanuit Chili naar zijn tante heeft geschreven, net voordat hij naar Antarctica doorstootte. Er waren ook de pogingen om kolonies te stichten in Zuid- en Centraal-Amerika, zoals het fiasco in Guatemala in 1843. Van de 750 kolonisten waren er na drie jaar nog 250 in leven. In de brieven die ze naar huis stuurden, staat dat alles goed en wel is — hoogstwaarschijnlijk hebben ze die niet zelf geschreven.”

Prins Rainier

“Postzegels bestaan pas sinds de negentiende eeuw. Mijn vroegste Belgische exemplaar dateert uit 1849. Ik verzamel ze tot op vandaag, maar moderne zegels worden gedrukt op grote oplages, en dat vind ik minder interessant. Mijn invalshoek is: hoe zeldzamer, hoe meer plezier ik eraan beleef. Wat er op de zegel staat — vogels, planten of filosofen — is voor mij bijkomstig. Boeiender vind ik bijvoorbeeld postzegels uit landen die internationaal niet zijn erkend en die niet tot de Wereldpostunie horen, zoals Abchazië of Transnistrië.

“Elke week probeer ik vijftien à twintig uur aan mijn verzameling te besteden. In de praktijk komt dat erop neer dat ik soms een hele zondag niets anders doe. Ik zetel in heel wat verenigingen. Ik ben ook voorzitter van de Belgische Academie voor Filatelie en Europees voorzitter van de Club van Monte Carlo. Die werd opgericht door prins Rainier, een groot filatelist, om de honderd belangrijkste verzamelaars van de wereld samen te brengen. In december dit jaar houden we onze tweejaarlijkse tentoonstelling. Daarnaast ben ik ondervoorzitter van de Royal Philatelic Society in Londen en bestuurslid van het Smithsonian in Washington, het grootste museum van de wereld.

“Een gevolg van de moderne communicatietechnologie is dat mensen nauwelijks nog papieren brieven schrijven. Dat is spijtig, want het maakt de vijver om nieuwe filatelisten te kweken kleiner.”

Henry Morton Stanley

“Mijn dierbaarste stuk is een brief van Henry Morton Stanley. Die brief heeft mee het uitzicht van Centraal-Afrika bepaald. Stanleys expeditie, die een jaar zou duren, was uitgelopen tot drie jaar. Hij en zijn mannen zaten door hun voorraden heen, maar Stanley wist dat de Portugezen een nederzetting hadden in Boma, enkele dagmarsen verder langs de Congostroom.

“Hij heeft dan een brief geschreven (citeert uit het hoofd): ‘Aan eender welke heer die het Engels machtig is: wij zijn de hongerdood nabij, alstublieft, zend ons proviand.’ En hij rondt af met: ‘Vermits ik een Engelsman ben, zou ik enige thee bijzonder op prijs stellen’ (lacht).

“Stanley heeft boodschappers met de brief vooruitgestuurd, en zij hebben de Portugese handelspost in Boma bereikt. Zo werden ze gered. Had die brief Boma niet bereikt, dan was Stanley omgekomen en had Centraal-Afrika er vandaag anders uitgezien. Welnu, dat kleine stukje historie zit in mijn verzameling.”

FILIP HUYSEGEMS, FOTOGRAFIE JONAS LAMPENS