FABEMTA VS. VAKBONDEN. Machine 301-R1

Fabelta Zwijnaarde stelt twee vakbondssekretarissen burgerlijk aansprakelijk voor de beschadiging van een machine tijdens de jongste textielstaking, en eist 250 miljoen. Welke beslissing de rechter ook treft, zijn uitspraak zal een precedent scheppen in de Belgische arbeidsverhoudingen.

De textielstaking van eind maart krijgt met de schade-eis van Fabelta een venijnig staartje. Stakingsakties tijdens sektorale KAO-onderhandelingen zijn geen uitzonderlijk gegeven. Eigenlijk horen ze bij het Belgisch overlegmodel, dat draait op machtsverhoudingen die geregeld uitgetest worden. Uiteindelijk gunden vakbonden en patroons elkaar een akkoord zonder al te veel gezichtsverlies, hoewel de bonden iets meer reden hebben om zich op de borst te kloppen. Zij slaagden erin de brugpensioenleeftijd met een jaar te verlagen, zonder in ruil toegevingen te doen inzake flexibiliteit en absolute sociale vrede. De bazen kregen slechts een minieme loonkostenverlaging van 0,2 %. Bovendien kwamen stijl- en meningsverschillen in de patroonsorganizatie aan het licht. Behoort Fabelta-baas Jan De Clerck nu tot de zogenaamde hardliners die van geen wijken weten ?

SCHADE.

Eén van de gevizeerde vakbondssekretarissen, Gerrit Muylaert van het ABVV, gelooft niet dat De Clerck er op uit is een principieel gevecht te leveren over de aansprakelijkheid van de vakbonden tijdens stakingsakties. Hij heeft eerder de indruk dat de Fabelta-direktie niet goed begreep waarom er ook in haar fabrieken aktie gevoerd werd. Fabelta verschaft werk aan honderden arbeiders en behoort toch niet tot de slechtste werkgevers uit de sektor ? Muylaert argumenteert dat er geen werkwilligen tegengehouden werden en dat de staking bij Fabelta slechts mogelijk was “door de houding van de textielpatroons”. Dat De Clerck niet echt een grote Febeltex-fan is, doet er verder weinig toe.

Waarom werd dan toch een schade-eis van 250 miljoen frank bij een burgerlijke rechtbank ingediend ? De raadsman van Fabelta stelt het als volgt : “Kan men abrupt machines stilleggen tijdens een staking ? Is er hier sprake van schuldige nalatigheid, waardoor een machine stuk ging ? De dag voor de staking deelden de vakbondssekretarissen pas om 16.30 uur mee dat het bedrijf zou plat gaan. Een eenzijdig verzoekschrift werd ingediend om op bevel van de rechter een onderhoudsploeg binnen te laten. Het bevel is pas ‘s namiddags van de stakingsdag aangekomen, waardoor het te laat kwam. De vakbondsmensen beseften waarschijnlijk niet welke gevolgen het stilleggen van zo’n reaktor kon hebben. “

Volgens Fabelta-woordvoerder Dirk De Grauwe blijft de eis tot schadevergoeding gehandhaafd, ook nadat vorige week maandag een gesprek had plaatsgevonden tussen de direktie en de vakbondssekretarissen. Toen had de direktie de verzekering gegeven dat er bij de vertraagde heropstarting van de garenafdeling (430 van de ruim 600 werknemers) geen sprake was van een lock-out of een uitsluiting van vakbondsmilitanten. De ingelaste werkloosheidsdagen zouden louter te wijten geweest zijn aan de schade die de bewuste extrusiereaktor 301-R1 zou hebben opgelopen. Fabelta weigerde echter wel de schade-eis te laten vallen om “alle rechten in handen te houden” en liet door de Rechtbank van Eerste Aanleg te Gent een expert aanstellen.

HARD OF ZACHT ?

Inmiddels wijzen de vakbonden elke verantwoordelijkheid af. Volgens hun versie zouden ze wel degelijk een gesprek hebben willen aangaan over veiligheids- en onderhoudsafspraken tijdens de aktie en het voorzien in een ploeg van 30 werknemers, maar zou Jan De Clerck hen de deur hebben gewezen. Bovendien zouden ze tijdens de staking zelf niemand belet hebben het bedrijf te betreden en had de direktie op het ogenblik van het probleem met de reaktor nog werknemers van de nachtploeg ter plaatse. Meer nog, ze zouden beschikken over getuigenissen dat er vóór de staking reeds problemen bestonden met deze, naar hun zeggen, “oude machine”.

Het is nu aan de expert en aan de rechtbank om te beoordelen welke versie van de feiten de juiste is en daaruit de gepaste konklusies te trekken. Kontakten met de betrokkenen leveren echter de indruk op dat niemand het spel nog echt hard wil spelen al wil men dat nog niet toegeven. Blijft het bij een gevecht met woorden ? Zeker is dat Fabelta het niet zo makkelijk zal hebben om te bewijzen dat schuldige nalatigheid kan worden ingeroepen tegen de twee vakbondssekretarissen. Het konflikt beweegt zich bovendien in het grensgebied tussen het stakingsrecht en het burgerlijk recht, waarbij niemand precies weet waar de demarkatielijn ligt. Komt er een zaak en wint Fabelta, dan worden de arbeidsverhoudingen op hun kop gezet. Haalt de vakbond gelijk, dan staat die een stuk steviger in de toekomst. Navraag bij een gespecializeerd advokatenkantoor en bij de juridische diensten van ACV en ABVV leverde weinig of geen precedenten op van vergelijkbare rechtszaken. Slechts het ACV verwees naar Caterpillar (Charleroi, zaak nog lopende), drukkerij Blondiau (Vilvoorde) en het oudere geval van Acec (Ruisbroek) als zaken waarin een bedrijf een eis instelde tegen vakbondssekretarissen, maar ligt verder niet wakker van de Fabelta-claim.

Ondanks het feit dat in poltitieke en ondernemerskringen de idee leeft om de vakbonden rechtspersoonlijkheid toe te kennen en de zaak Fabelta de facto raakt aan deze problematiek blijkt het bedrijfsleven voorlopig nog zeer voorzichtig te werk te gaan. Komt de test case er of komt ze er niet ?

JG

REAKTOR 301-R1 BIJ FABELTA ZWIJNAARDE De machine waar het om draait. De textielstaking kan een venijnig staartje krijgen voor de Belgische arbeidsverhoudingen.