Zondag 22 april 2012. Om 17.30 uur heeft de Franse minister van Binnenlandse Zaken, Claude Guéant, de ondankbare taak om president Nicolas Sarkozy te melden dat hij uitgeschakeld is in de eerste ronde van de presidentsverkiezingen.
Zo begint Panique à L’Elysée, een politieke roman die leest als een thriller. Het scenario van auteur Dominique Paille is op het eerste gezicht totaal irrealistisch. De aftredende president Nicolas Sarkozy en zijn socialistische concurrent François Hollande halen op 22 april de tweede ronde van de Franse presidentsverkiezingen niet. Winnaars zijn Marine Le Pen van het Front National en de centrist François Bayrou. Beiden betwisten de tweede ronde en Bayrou haalt het.
Op een ogenblik dat de Franse presidentsverkiezingen volgens alle peilingen lijken uit te draaien op een tweestrijd Sarkozy-Hollande, met de grootste winstkans voor de socialist, lijkt het verhaal dat Paille brengt absurd. Maar dat is het niet. Panique à L’Elysée zet een aantal gebeurtenissen op een rij die het politieke landschap in Frankrijk drastisch dreigen te wijzigen. Hollande komt met een centrumlinks economisch programma op de proppen, maar overtuigt niet. Met Sarkozy gaat het in de eerste maanden van 2012 van kwaad naar erger. Zijn partij UMP is hopeloos verdeeld en valt tijdens de verkiezingscampagne uiteen als blijkt dat de aftredende president in de peilingen omlaag duikt. De rechterzijde van de UMP zoekt toenadering tot het FN, de linkerzijde tot de centrumpartij van de op het eerste gezicht kansloze Bayrou.
Ondertussen hebben naast Standard & Poor’s ook de andere ratingagentschappen de Franse kredietwaardigheid omlaag gehaald. Nergens krijgt Frankrijk nog een AAA-rating. De eurocrisis woedt voort. De campagne die tijdens de lente op kruissnelheid raakt, draait meer en meer rond de euro en de economische toekomst van Frankrijk. Le Pen pleit openlijk voor een vertrek van Frankrijk uit de eurozone, wil een devaluatie van de nieuwe Franse frank doorvoeren en de schuldenberg door inflatie wegwerken. Bayrou pleit dan weer voor een federaal Europa. Beide programma’s slaan aan bij het Franse publiek en Hollande en Sarkozy worden uit de presidentsrace gestemd.
De tweede ronde levert de verwachte winnaar François Bayrou op. De linkerzijde heeft immers opgeroepen op de centrumkandidaat te stemmen om zo extreemrechts tegen te houden. Na zijn overwinning bezoekt Bayrou het geboortedorp van Robert Schumann, een van de vaders van Europa.
Maar Frankrijk blijft politiek en economisch instabiel. Tijdens de parlementsverkiezingen van juni haalt Bayrou met zijn kleine centrumpartij geen verkiezingsoverwinning. Met de andere partijen, het FN uitgebreid met klassiek rechtse kandidaten en het afgeslankte UMP van de rancuneuze Sakozy kan hij geen meerderheid vormen. Bayrou besluit een referendum te houden over een nieuwe grondwet: de zesde republiek, die eigenlijk neerkomt op een integratie van Frankrijk in een federaal Europa. Bayrou verliest het referendum en de impasse is compleet. In Panique à L’Elysée schetst Paillé op een schitterende manier hoe een modern en geïndustrialiseerd land als Frankrijk door de eurocrisis politiek in bijna-anarchie kan vervallen.
Dominique Paillé, Panique à L’Elysée, Grasset, 2012, 250 blz., 18 euro
ALAIN MOUTON
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier