Evenwichtig richting dieperik

Michel Delbaere, de nieuwe voorzitter van de Vlaamse werkgeversorganisatie Voka, heeft zijn entree in het politieke debat niet gemist.

Michel Delbaere, de nieuwe voorzitter van de Vlaamse werkgeversorganisatie Voka, heeft zijn entree in het politieke debat niet gemist.

Tegen de achtergrond van het Ford-drama en van de moeilijke begrotingsoefening, gaf hij ongezouten zijn mening in een radioprogramma op de RTBF. Delbaere stelde vast dat “links niet efficiënt werkt” en dat “de federale regering de welvaart van het land afremt”. Volgens Deblaere dringt zich meer dan ooit een grondige fiscale hervorming op.

De zeer terechte opmerkingen van Deblaere vormen het zoveelste appel aan de politiek om eindelijk de hand aan de ploeg te slaan. België en Vlaanderen zijn op een punt aanbeland waar de relatieve welvaartsafbraak versneld om zich heen grijpt als er onvoldoende maatregelen komen. De stijgende overheidsschuld, de afbraak van de werkgelegenheid, de sluipende delokalisering van bedrijven en de tsunami van de vergrijzingskosten zijn de meest opvallende van die negatieve ontwikkelingen.

Een kordate afdamming van de welvaartsterugval vereist een beleid dat de productieve krachten in de maatschappij meer ruimte en armslag geeft. Je kunt brood pas verdelen als het eerst gebakken wordt. De ingrediënten van dat beleid zijn bekend. Op de prioriteitenlijst hebben een prominente plaats: de vermindering van de fiscale druk en van de lasten op arbeid, een grondige hervorming van de arbeidsmarkt, een efficiëntere, transparantere en veel meer op fiscale verantwoordelijkheid gebaseerde staatstructuur, een sanering van de publieke sector, een betere afstelling van de prijs- en uitgavenmechanismen in de sociale zekerheid en een rigoureuze vereenvoudiging van het reguleringsweb dat de voorbije decennia gespannen werd.

Het is niet de schuld van de huidige politici dat zij niet tot een beleid komen dat bakens verzet. Ook de federale regeringen voor Di Rupo I hanteerden te vaak de principes van afstel en uitstel. Kick the can down the road is de uitdrukking die het best bij het federale beleid van de voorbije decennia past. Economen die al in de jaren zeventig en tachtig waarschuwden voor de vergrijzingsgolf, voor het gebrek aan mobiliteit en flexibiliteit op de arbeidsmarkt, voor de gevolgen van de alsmaar oplopende belastingdruk en voor de onhoudbaarheid van escalerende overheidsschuld werden doodgezwegen of openlijk uitgelachen.

Een historische uitspraak van Ma Gandhi is in deze context aan de orde. “First they ignore you, then they laugh at you, then they fight you, and then you win.” Het “win”-gevoel dat economen koesteren, heeft een heel wrange bijsmaak. Als het gaat om winst in een context waarbij iedereen op het punt staat in mindere of meerdere mate te verliezen, is er weinig ruimte voor vreugde.

Beleidsverantwoordelijken moeten een enorm mea culpa slaan en vooral proberen tot een veel productiever beleid te komen.
Wat zien we dezer dagen gebeuren? In de federale regering gaat de meeste aandacht uit naar evenwichten. Dit soort oefening hoort bij de politiek als buitenspel bij het voerbal hoort. Maar in het voetbal wint de ploeg pas als iedereen zich schrap zet en volgens een eenvormige tactiek speelt. Binnen Di Rupo I bestaat er geen eenvormige tactiek, meer nog, elkaar de bal, laat staan het doelpunt, niet gunnen, is de eerste prioriteit. Typisch voorbeeld: het gemekker van Didier Reynders over de begrotingsbijdrage van de regio’s heeft alles te maken met het feit dat de MR niet in de Waalse regeringen zit.

Zeker wat sociaaleconomische en budgettaire materies betreft, is er totaal geen sprake van een duidelijke, eendrachtige tactiek binnen Di Rupo I. PS en cdH willen collectiviseren, de marktwerking zoveel mogelijk uitschakelen, grotere begrotingstekorten toelaten en indien echt nodig alleen ‘saneren’ via belastingverhogingen. Vooral bij enkele PS-tenoren leeft de overtuiging dat België alleen kan overleven als de Vlaamse welvaart naar het Waalse niveau gehaald wordt, en niet omgekeerd. Bij de Vlaamse regeringspartijen zijn deze Waalse uitgangspunten politiek en intellectueel bijzonder moeilijk, vooral voor de Open Vld.

Geen gemeenschappelijke uitgangspunten, geen gemeenschappelijke beleidsvisie. Dus gaat het onvermijdelijk weer over evenwichten. Geen loonlastenverlaging zonder bijkomende vermogensbelasting. Idem voor een mogelijke indexsprong. Ernstig ingrijpen in de uitgavenmechanismen van de sociale zekerheid en structurele hervormingen van de arbeidsmarkt zijn en blijven niet bespreekbaar. De trein van het welvaartsverval krijgt weer extra vaart.